Cómo fraga don Manuel

Izenburua ez da nirea, Paco Umbral zutabegilearena baino. Ekainaren 15eko El Mundo egunkarian argitaratutako artikulu bati dagokio. Lotura ordaintzekoa da, beraz ez baduzue klaberen bat alferrik zabiltzate goikoa sakatuz. Dena den artikulu hori etorri zait gaur burura. Eta duela zenbait egun gertatutako beste gauza bat. Mahai baten inguruan ari ginen bazkaltzen. Lau lagun. Hiru euskaldun eta galego bat.

Gehienok ordu pare bat lehenago ezagutu genuen elkar. Arratsaldean ekitaldi bat genuen eta bazkaltzeko geratu ginen aurretik. Dena uste bezala zihoan, baina, halako batean, euskaldun batek bota zion galegoari: "Ez dut ulertzen nola oraindik Fraga atera daitekeen presidente. Hemen ez dugu ulertzen”. Galegoa piztu egin zen supituki: "Niri ere ez zait gustatzen Arzalluz eta ez nator hona esatera Arzalluz txoropito bat dela. Gauzak konplexuagoak dira. Ezagutu beharra dago hango egoera".

Galegoak jarraitu zuen bere erretolikarekin: "Galiziako populazioaren hiru laurdena zahar ez alfabetatuez osatuta dago. Nire gurasoen modukoak dira. Aita marinela zen eta ama etxekoandrea. Fraga ezagutzen dute. Alternatiba, berriz, oso kaskarra da. Gainera, ulertzen ez dituzten gauzak aipatzen dizkiete. Iraultzaz-eta hitz egiten dute".

Nunca Mais mugimenduko buruek interes pertsonal asko zituztela ere esan zuen. Manuel Rivasen kontrako hitz gogorrak ere atera ziren haren ahotik. Hori bai, izenik aipatu gabe. Escritorcilloa gora, escritorcilloa behera. Ni isilik geratu nintzen. Azken finean, anfitrioi lanetan nengoen, baina bai pasa zitzaidala burutik zer iraultza klase zen hango PSdGk eta BNGk aipatzen zutena. Ez zaizkit ba bi talde hauek oso iraultzaileak iruditzen.

Hala ere, laugarren mahaikideak utzi egin zion galegoari lasai hitz egiten. Bukatu zuenean ihardetsi zion: "Badakizu zein den arazoa? Fraga hiltzaile bat dela. Nire familiaren gertuko pertsona bat akabatu zuen berak Gasteizen, 1976ko martxoaren 3an. Eta horregatik ezin du jarraitu dagoen tokian".

Ia hilabete pasa da enkontru hartatik. Atzo izan ziren hauteskundeak Galizian, baina oraindik ez dakigu nor den irabazlea. Galtzailea zein den ere ez dakigu. Datorren astelehenean argituko dira kontuak.

Bitartean, cómo fraga don Manuel.