Urkulluren karismarik eza
Xabier Elorriaga maisuak esan zidan, ETBren sorreran (1982), telebista-ikusleak azken programa baino ez duela gogoan hartzen iritzia ematerakoan, azken saioa besterik ez duela gogoan izaten alegia. Honelako zerbait gertatu zaio, antza, Txema Ramirez de la Piscina irakasleari. Segurutik, Urkulluk ez du Ardantzak eta Ibarretxek lehendakaritza uzterakoan zuten besteko karismarik, baina uste dut Ajuria Enera heldu aurretik zutena baino askoz ere gehiago duela, nabarmen gehiago.
Ahaztu egin zaigu, nonbait, EAJk presaka eta arrapataka erabaki behar izan zuela –tarteko hauteskunderik gabe— nor jarri Garaikoetxearen ordezko, beronek EA sortarazi zuenean (1985). Ez dago batere zalantzan Ardantzaren buruzagitza 1986-1999 bitarteko jaurlaritzan, baina honek ez du hasierako apaltasunik ukatzen. EAJk ez zuen Ardantza bere karismarengatik hautagai proposatu; karismarena, etortzekotan, gero etorri zen.
Beste horrenbeste esan ahal dugu Juan Jose Ibarretxez. Laudiotarra Ardantzaren lehendakari-orde isil, behargin eta kontularia zen. Fina, inor baino finagoa, baina gizarte-karismarik zuenik ezin esan, hasieran behintzat. Alderdi barruan lehendakaritarako proposamena (agindua) egin ziotenean ere, aitzakia bila jardun zuen, euskaraz ez zekiela-eta. Burukideren batek erantzun behar izan zion: “pues tendrás que aprender”. Karisma ote?
Ardantzak eta Ibarretxek ez bezala, lehendakari izatera heldu zenean nolabaiteko karismaduna izan zen Carlos Garaikoetxea, Ajuria Enera iritsi aurretik EBBren presidentea, Urkullu bezala. Une historiko hartan parean egokitzeaz gainera, Garaikoetxea alderdirik nagusienaren burua zen, egitasmo zehatza zuen alderdiarena eta, besteak beste, euskal gizartea erakundetzea helburutzat zuenarena.
Hogeita hamar urte geroago, EAJk ildo bereko beste egitasmo bat du, behar beste asti izan du bere hautagaia erabakitzeko eta, hain zuzen, bere lehen burukidea aurkeztu du lehendakarigaitzat. Auskalo Iñigo Urkulluk, gaur gaurkoz, behar beste karismarik ote duen, baina, esaterako, gaur bertan “Cuando no existe un Plan B” bezalako artikulua argitara eman du, Ardantzak eta Ibarretxek hauteskundeak irabazi osteko lehen astean sekula egin ez zutena.
Gero gerokoak. Historiak esango du zenbateraino emango duen Urkullurenak. Hasteko, normalean EAJri botorik emango ez lioketen hainbat giputzek haren alde egin dute, Urkulluk berak –ez bestek— eskaintzen dizkien zuhurtasuna, seriotasuna eta konfiantza tarteko.
Zer beste eskaini behar du liderrak karisma erakusteko?
Ematen du oratoria irakasle eta logopedek lan ederra egin dutela Urkullurekin: lehen edonon sartzen zuen sudur kutsuko "a" hura ia ez da ageri, ezta sarriegi zerabilen "egin" hura ere.
Dena den, karisma hautemateko orduan ez al da adina erabakigarri? Gure aitarentzat Churchill, Adenauer eta De Gaulleren mailakorik ez zen izan gerora. Niretzat Arzalluz, Garaikoetxea, Txomin Iturbe... gero etorri direnak apalagoak iruditzen zaizkit. Eta seguru orain 12 urte dituzten albistejale pasiboentzat Urkullu eta Basagoiti San Pedro bedeinkatua bezain karismadunak direna.