Santielena, milaka urteko miraria
Santielenaren irudia
Aztarrenik zaharrenak XIII. mendekoak dira, Aragoiko Chaime lehenak --Santa Elenak, jentilengandik ihesi, mirariz, eskutulekutzat aurkitu zuen harpe-gainean-- ermita eraikiarazi zituenekoak. Harrezkero, gizalditan zehar, gainez gai, estalpe mozarabeak, gotikoak eta barrokoak jantzi dituen eliza eraberritua.
Hala ere, atariko bidezidorra arrunt ezaguna eta erabilia zen Aragoiko erreinu zaharra sortu zenerako, gertuko trikuharriak ondotxo aditzera ematen duenez. Eta, geroztik ere, urteak joan eta urteak etorri, ez du –nahita edo nahiezta-- bertatik pasatu behar izan duenik falta izan. Felipe II.aren gudarosteak iparralderantza; Napoleonenak, kontrara; 1939ko gerra osteko "makiak", noraezean, alde batera zein bestera; eta, Hitlerrek galdu ostean, aliatuen inbasioaren beldur, 1940eko hamarkadan Francok jaso zituen alferreko gotorlekuak.
Harritzarrak besterik ez dira gaur egun geratzen, etenik gabeko gerra-hots haietatik. Hoz-de-Jacatik Biescaserainoko xendrari bake-giroa baino ez dario, hamar kilometrotan barrena, ainubez ainube, hiru ordu patxadatsutan zehar.
Maldan behera datozen lats ozenak, harraboska diharduten txoriño berritsuak, galdu-gordean mendi-bizikletaz doan txirrindularia, ume eta guztiko familiaren bat edo beste, eskutik heldutako neska-bikotea, “traban” aurkituko omen ditugun behiez ez kezkatzeko gaztigatzen digun unaia…
Oraindik ere bada gero, Santielenan, iraunean dirauen ezusteko miraririk.
Santielena, gaur egun. Eskuinean, uraska, non "La Gloriosa" iturriko ur mitikoa biltzen den
Barrukaldea, txukun asko, eraberritua
Trikuharria. Ederra baina... eraberritua baino... erabat berria
Ur goiena, ur barrena
Aliatuen inbasioaren beldur, 1940ko hamarkadan, Francok eraikitako gotorlekua