Parkimetroen hizkuntzametroa

Hasieran, kaleratutako lehen parkimetro guztiak erdaldun hutsak ziren. Geroztik, urteak joan ahala, euskaraz ikasten etorri dira. Nahiz eta, oraindik ere, euskaraz jarduteko gauza direnak euskaldun izanaz lotsatu edo.

Alegia, stand-by funtzioa gaztelaniaz jarria dutenez gero beti gaztelaniaz agurtzen zaituztenak eta, euskaraz jarraitu nahi izanez gero, euskara-aukera eskainiko dizutenak. Baina, hori bai, operazioa egin eta alde egin bezain laster berriro ere gaztelaniaren aldeko jarrera automatikoki hartzen dutenak.  Zer gerta ere gaztelania lehenesten duten sistemak dira, euskaraz bereziki eskatuz gero baino erantzuten ez dutenak. On demand.

Egia esan, gero eta gehiago dira euskaraz zein gaztelaniaz aurreiritzi jakinekorik gabe aritzen diren makinak. Bietarako gertu daudenak, erabiltzailearen eskakizunaren arabera moldatzen direnak eta hurrengo bezeroari aurrekoak erabili duen hizkuntza berbera eskaintzen diotenak.

Lehendabiziko sistemak euskararen aldeko ekimena eskatzen du, nolabaiteko militantzia pertsonala, erabiltzaileak bai baitaki makina, kortesiaz edo,  behin-behineko eta ez-ohiko aukera ematen ari zaiola, baina amaitu bezain laster sistema funtzio “normal” eta arruntera itzuliko dela. Bigarrenak, ostera, hiritar guztiak berdintzat jotzen ditu, ez du makinak berak ezer erabaki nahi, eta erabiltzailearen esku uzten du hautua, baldintza berberetan.

Jakina gero, sistema bateko zein besteko estatistika-datuak zeharo berdinezak direna. Baita interpretazioak ere. Lehenaren datuen arabera estatistikak frogatuko du zein gutxi erabiltzen den euskara, eta zein gutxi merezi duen hainbat aldarrikapeni jaramon egitea. Bigarrenaren datuek frogatuko dute, aldiz, aukera ez dela beti banakakoa, taldekakoa baino. Hau da, hizkuntza-aukera sekuentziala dela sarri, hainbat unetan erabiltzaile guztiak direla erdaldunak eta, ondoren, aldiz, denak euskaldunak. Jendeari uste baino gehiago kostatzen zaio-eta makinari aldatzeko eskatzea. Edo, beste modu batez esanda, jendeak uste baino dezente euskara funtzional gehiago dakiela.

Dena den, hizkuntzaren araberako parkimetro-kontu honetan bada ni erabat sumintzen nauena. Hots, oraindik ere erakunde publikoen ardurapeko sistemetan gaztelaniazko aukera baino eskaintzen ez duten parkimetro berri-berriak jartzea. Bilboko San Mames inguruan aurreiritzirik gabeko elebidunak diren artean denak, Donostiako Kursaalean edo Osakidetzaren ospitalen inguruan, aldiz, erdaldun hutsak jarri dituzte berri-berriak. Eta ez dut jakin inor kexatu denik.

Aurreiritzibako parkimetro elebiduna, Bilbon