Mundura ialgi
Bregenz ez da euli-kaka musika-arloan. Biztanlez, Eibar edo Durango baino txkiagoa izan arren, Suitza, Liechtenstein, Austria eta Alemaniaren arteko bidegurutzean, ospetsuak dira Konstantza aintziraren uretan udaro antolatu ohi dituen opera-ikuskizunak. Giro ilustratu horretan, jendez gainezka, Alemaniako sopranorik ezagunenari Sorozabalenak euskaraz kantatzen entzuteak oilo-ipurdia jartzen du.
Linzen, Munichen eta Bregenzen zehar izan da aurten Euskadiko Orkestra Sinfonikoak egin duen bira; 36 urte, orkestra sortu zela eta, geroztik, urte bitik behin egin izan du nazioarteko txangoren bat edo beste.
Euskara ialgi hadi mundura esan zuen Detxeparek 1545an, Frantzisko Xabierkoa Japoniara bidean zihoala. Ordurako, Elkanok emana zion erabateko bira mundu osoari, eta Pedro Urtsuak eta Lope Agirrek “El Doradoren” bila ziharduten Andeetan.
Mendez mende euskaldunak jakin izan du mundu zabalera ateratzen, Europan, Ameriketan, Asian zein Ozeanian barrena eta, Caro Baroja eruditoari jaramonik egingo badiogu, Euskal Herriari ondo joan izan zaizkio gauzak kanpora irteten jakin izan duen bakoitzean eta eskas samar, aldiz, zilborrari begira, etxean geratu denetan.
Gaur egungo euskal ekonomiak ez luke urtebete ere iraungo, nazioarteko merkatuetan arituko ez balitz; eta gainerako arloak ere --zientziaz, teknologiaz, ikasketaz, musikaz, literaturaz, kulturaz, hizkuntzaz, politikaz eta bestez-- hanka motz geratuko lirateke geure mugetatik ateratzen asmatuko ez bagenu.
Gernikako Arbola zela-eta, Iparragirrek esan zuen argi asko: eman ta zabalzazu munduan fruitua. Bera ere ez zen izan, etxean geratzen diren horietakoa. Gazte-gaztetandikan, herritik kanpora, estranjeri aldean pasa det denbora…
EUSKADI IRRATIA - Albiste faktoria
Euskadiko Orkestra Sinfonikoa, Bregenzko Festspielhaus aretoan. abenduaren 8an.