Mosela, uraz haraindi

Ia bi mila urte geroago, etenik gabeko mahasti naroek janzten dute, meandro jirabiratsutan zehar, egungo Mosela ibaiaren arroa, Luxenburgotik nahiz Metzetik (Frantzia) abiatu, 250 kilometro inguruko bidegorri zainduaren** barrena Koblentzaraino (Alemania), Rhin nagusiarekin bat egin arte.

Mosela historia luzearen jabe da, ez baita alferrik bertako hiririk nagusiena, Treveris,  (k.a.) 16 urtean sortua. UNESCOren Gizateriaren Kultura Ondare, Treveris hiri zaharrak denetarik eskaintzen du: erromatarren garaiko termak, anfiteatroak, galeriak eta harresiak… Erdi Aroko eliza gotikoak, gurutzeagak eta judu-auzoak… merkatu-plaza barrokoak, sekulako katedrala eta nahi adin eliza… baita gero eta bisitari txinatar gehiago (150.000 urteko) erakartzen dituen XVIII. mendeko Karl Marxen jaiotetxea ere.

Treveris, Traben-Trarbach eta Cochem diren arren eskualdeko hiririk handienak, merezi ere merezi dute sartu-irtena Bernkastel edo Belstein bezalako herrixka erromantikoak, nahiz turismoa lartxo bertaratu. Turistek ez ikusi egin arren, ostera, kontuan hartzekoa da Enkirch herri txikerra, “errenaniar herri-arkitekturaren altxorra”. Enkirch estu, apal eta isilak Harri Aroko aztarrenak ditu, zeltak eta erromatarrak abegi onez hartu zituen eta, mendeak joan eta mendeak etorri, Moselako ardorik ontxoenetakoa*** eskaintzen darrai.

• Moselan 15.000 hektarea mahasti daude eta 36.000 ardogile. Errioxan, 15.000 ardogile, 65.000 hektareatan.

** Luxenburgotik irtenez gero, Remichen Mosela ikusi arte, galbiderik ere bada.

*** Aukeran, esango nuke esan, gure txakolin garratz samarrekin edo Errioxako zuri lehorrekin alderatuz gero, Moselako ardorik idorrenari ere goxo-punttua antzematen zaiola.

MAHASTIAK. Ikuskizun lasaigarri hutsa, gero, makina bat kilometro luzetako mahastien artean, bizikletaz ibiltari.

NEUMAGEM. Orain dela 1.800 urteko hilobi-monumentua, non irudikatzen den ardo-upelen garraioa.

PORTA NIGRA. Ate beltza. Treveris hiriaren portale nagusia, 180 urtekoa. Munduan dirauen sarrera erromatarrik handiena.

KONSTANTINOREN BASILIKA. Sortzez, 310 urteko galeria erromatarra. Gaur egun, eliza ebanjelikoa. Zutunik dirauen antzinako espaziorik handiena.

COCHEM. Ilundu aurretik heldu ginen merkatu-plazara.

DEUTSCHES ECK. Koblentzako txoko edo mutur alemana. Argazki ezkerrean, Mosela. Eskuianaldean, berriz, Rhina.