Hiruak ziren enpresariak

Badakit nik, “enpresari” hitza entzun bezain laster, zenbaitek deskonektatu egiten duela, berarekin zer ikusirik ez duten jauntxoen sektorea balitz bezala. Baina hori da ardurarik ezaren lehen oker larri eta interesatua. Ostrukarena egitea. Batez beste, 60.000 enpresa eta enpresari daude, gaude, Euskal Autonomia Erkidegoan, eta 160.000 inguru autonomo. Ez da kristalezko jauregitan bizi diren lau handikiren ipuina.

Nahiz hainbati komeni ez jakitea, ETAren zoritxarreko iraultza-zerga ez zitzaien, gehienetan, korporazio handien babesa zuten zuzendariei bidaltzen, inondik ere horrelakorik itxaro ez zuten enpresari txiki, merkatari, dendari eta lanbide arruntekoei baino. Iraultza-zergari ez ikusi egin arren, zurekin eta nirekin kalean topo egiten duten herrikideei eskatu zitzaien.

Eskaleak, bere burua herri-salbatzailetzat jarri, bere mehatxua herri-zerga abertzale gisa bataiatu, eta ordaintzailea, aldiz, etsaitzat, esplotatzailetzat eta zipaiotzat jo. Auskalo, joko horri zelan zaion izena, baina mafiatik ezin, gero, oso urrun ibili.

Segurutik, salatzeko ordua da, mehatxuek eragin zituzten beldurra, larritasuna eta egonezina. Are gehiago, gutunak lantegietara edo bulegoetara bidali beharrean, ETAk enpresa-buruen eta profesional liberalen emazte eta seme-alabei igortzeari ekin zionean.

Gogoratzekoa da euren burua mehatxupean ikusi zuten pertsonen bakardadea eta noraeza. Eta zein astuna, berriz, politikoen, sindikatuen, unibertsitatearen, erakundeen eta gizarte osoaren isiltasun lanbrotsua.

Gogoratzekoa, gutuna jasotzeak zekartzan askatasun-haustura, eskubide-urraketa, duintasun-galera eta triskantza psikologikoa. Bahituak izan zirenen egoera ahaztu gabe.

Gogoratzekoa, gutunak zein errukirik ezaz adierazi ohi zuen, hitzez hitz, erdara batu ederrean, “una vez pasado el plazo comenzaremos a ejecutarles”. Sobrea ireki eta idatzi hori irakurri duenak baino ez daki zer sentitzen den une horretan.

Gogoratzekoa, Iparraldera ardi galduaren pare joan eta zerga-eskaleari, aurrez aurre, bere arrazoiak derrigorrez ontzat eman behar izateaz gainera, haren tonua, hoztasuna, matonismoa eta sasi-gailentasun abertzalea irentsi beharra.

Eta, ezin ahaztu, Iparraldera joateko, noiz eta nora joan jakiteko, zein erraza zen, norberaren herritik atera gabe, hitzordua asmatzeko gai ziren lagunak aurkitzea. Oraindik ere kalean topo egin eta, 'salau' asko, epaaa! agurtzeko gauza direnak, ezer gertatu izan ez balitz bezala.

Txarrekoa da, bai, bakardadean kontatu ezin, kexatu ezin eta garrasi egin ezin izan zuten biktimen zoria. Frantziak soldadu ezezaguna asmatu zuen. Euskal Herrian, berriz, biktima ezezaguna patentatu genuen. Hori bai, aberriaren eta askatasunaren izenean. Onenak gara.

Baina, txarrenean ere, nik kontatu egin dezaket. Nire hiru lagun, bidean garbitu zituzten. Hiruak ziren enpresariak.

Euskadi Irratia. Albiste faktoria