Harriaren indarra

Hogei urte inguru bai, Iñaki Perurenak eta biok elkarrekin hitzegin genuela, pasadizoan, “harriak” gurean merezi izango lukeen nolabaiteko parke tematikoaz. Ez, jakina, azken ehun (edo bostehun) urteotako harrijasotzaileei dagokien harri-motaz soilik, baita “harrizko herri honetan” harriaren inguruko kulturak betidanik izan duen protagonismoaz ere, Neolito Aroko trikuharrietatik hasi eta, Erdi Aroko hilarrietan zehar, XX. mendeko euskal eskulturaren harrilanduetaraino. Aipatu ere aipatu genuen, horrelako zerbait egitekotan Gipuzkoako ekialdea litzatekeela, besteak beste, kokalekurik aproposenatakoa.

Geroztik, ezinbestean, Iñakik berak eragin zuen Peru-Harri, Harriaren parkea Leitzan; iaz kaleratu zen Harria, azken 100 urteei aitortza liburua; eta beronen ondotik, orain, San Telmo museoan, Harrijasotzaile. Harriaren indarra izenburupeko erakusketa duina bezain murritza.

Batere zalantzarik gabe milaka lagun daude Euskal Herrian harrijasotzeaz hitzegiteko ni baino nabarmen aukerakoagoak. Eta, segurutik, erakusketa diseinatu dutenek nik baino dezente gehiago dakite zer egin eta zelan. Baina, ene irudiko, ikusle arrunt gisa, erakusketari didaktismo-punttua falta zaio eta epika apurren bat.

Eibar, harrijasotze modernoaren erreferentzia

Eibartarren ikuspegitik aipagarri honako erreferentzia hau, hitzez hitz: Harrijasotze modernoaren hasierako datatzat jotzen da “Arteondo” eta “Aritzak” 1925ko martxoaren 15ean Eibarren elkarren aurka jokatu zuten aposturako baldintzak adostu zirenekoa. Orduan ezarri ziren neurri zehatzeko harriekin jokatu beharreko lehietarako oinarriak, arroa (12,5 kilo) aukeratu zuten harri homologatuen erreferentziazko pisu-unitate, eta txanda-motak eta txanda arteko artsedenaldiak erabaki zituzten.

Harribitxiak