Gaizki eginaren aitortza eskatzen du justiziak
Liburuaren azala
Bortizkeriaz aita edo neba galdutako hamar lagun dira, binaka, elkarrekin mintzo: Inés Núñez (Francisco Javier Núñez. Polizia Nazionalak, 1977 urtean) eta Iñaki García Arrizabalaga (José Manuel García. ETA, 1980); Edurne Brouard (Santiago Brouard. GAL, 1984) eta Fernando Garrido (Rafael Garrido, Daniela Velasco de Vidaurrieta eta Daniel Garrido. ETA, 1986); Jon Doral (Montxo Doral. ETA, 1996) eta Leire Goikoetxea (Joseba Goikoetxea. ETA, 1993); Pili Zabala (Joxi Zabala. GAL, 1983) eta Andoitz Korta (Joxe Mari Korta. ETA, 2000); eta Sara Buesa (Fernando Buesa. ETA, 2000) zein Josu Elespe (Froilan Elespe. ETA, 2001). Baita Juan Mari Uriarteren beraren (Juan José Uriarte. ETA, 1985), Maixabel Lasaren (Juan Mari Jauregi. ETA, 2000) eta Josu Zabaletaren lekukotasuna ere.
Bataz beste hamabi kasu zehatz eta adierazgarri. Hamabi hilketa. Hamabi hileta. Zeinetatik, niri, seitan egotea egokitu zitzaidan. Historia hurbila, uste baino hurbilagoa.
Zer esan ote daiteke, laburbilduz, honen dokumentu gordin bezain lasaiaz? Moztu beharraren beharrez, hona, zazpi-zortzi lerro murritzetan:
1. Behar bada ez dugula jakin, ez dugula beti jakin nahi izan, zein oinazetan bizi izan den hainbat biktima gure inguruan.
2. Denok izan garela nolabait errudun, ez segurutik etika teorikoaz, baina bai biktimekiko urruntasun aseptikoaz.
3. Inondik ere ez dela onargarri kokteleraren formula, alegia: "gatazkaren" aitzakiaz ontzi berean nahastu ETA, GAL, mehatxuak, torturak, bidegabekeriak, justiziarik ezak eta gainerako astakeria guztiak, ondo eragin, astindu eta, ateratzen zaigun nahaspila kiratsa, denon artean anoa berdintsutan banatu.
4. Justiziak gaizki eginaren aitortza eskatzen duela.
Hala eta guztiz ere, 1940ean jaio izan ginenok, franquismoaren errepresio osoa ezagutu genuenok, zazpi urteko deserriratze barne (mutiko bat betirako markatzen duena); erakunde armatuaren ekintza odoltsuak pil-pilean zeudenean, beste aldera begiratzen genuela entzun behar dugu behin eta berriz.
Galderak metatzen zaizkigu buruan. Nora begiratzen zuten morroi hauek, eta euren gurasoek, hemengoen fusilatze hilerrietako hormetan gertatzen zirenean? Nora, hemengo haurrak, beren gurasoak moilan utzirik, herbestera eroaten zituztenean? Nora, jendearen euskal izenak mehatxuz eta indarraz españolizatzen zituztenean garaileek? Nora, gizarte eskubiderik elementalena bortxatzen zutenean: “hable en cristiano”? Nora, hemengo biktimen hilobien ikerketei eragozpenak jartzen dituztenean, gaur egun? Nora….?
Eta azken galdera, nora begiratu behar dugu guk, kontuan hartuta akusatzaile hauetariko askok “Fundación Nacional Francisco Franco” sustatzen dutela, lasai asko?