Frantses Jatsukoa

San Frantses Jatsukoa (Biographie basque de St. François de Jaxu et Xavier, avec traduction française par l’auteur) Pierre Narbaitz  apaiz baxenafarrak idatzi zuen P. Arradoy izengoitiz. Auskalo zergatik, Donostian plazaratu zen 1966 urtean, Izarra argitaletxeak irarria.

Egileak berak “biographie basque” dio, hasiera beretik euskal ikuspegitik idatzia dela edo azpimarratu nahirik. Egia esan, idazkera guztiz subjektiboa dario P. Arradoyren kontaerari. Ez diot datuak fidagarriak ez direnik, neurriz kanpoko maitasunez, zaletasunez, grinaz eta irrikaz idatzia dagoela baino. Hau da, hasi eta buka, gurea* den santuaren biografia.

Aita Narbaitzen euskara, berriz, baxenafar gozoa,  loretsua moldeetan baina arteza esanguretan. Lantzean behin euskara batuaren aurretik Iparraldeko euskara zertan zen gogoratzeko benetan aproposa.  

Frantses edo Frantziskoren aita, Johan Jatsukoa, Donibane Garazin jaio zen eta ama, berriz, Maria de Azpilkueta, baztandarra. Etzi, abenduaren 3an, Euskararen Eguna ospatuko dugu, bietarik  sortu zen semearen oroitzapenetan. Ez legoke sobera gogoan hartzea, euskara ere bi aldeetakoa dela, hemengoa hangoa bezainbatekoa eta, alderantziz, hangoa hemengoa bestekoa. Aldarri politikoek ezer gutxi balio ahal izango dute elkarri ulertzeko gai izango ez baga.

*Jatsukoa zein Xabierkoa, nafarra zen, jakina, eta agaramontarra gainera. Hala ere, Parisen kantabriartzat (cantaber) azaldu zuen bere burua eta Indian, berriz, portugaldartzat (portugues), jatorrizko nazioa eta inperioa adierazteko nonbait.

Donostiako Izarra irarkolan argitaratua. Azalean, Frantses Jatsukoaren irudia Ustaritzen

Garaziko Jatsu sortetxea, 1966an.