Espainiar izatearekin aski ez duten espainiarrak
Espainiarrak izan nahi ez duten espainiarrena baino arazo nabarmen latzagoa da, espainiarrak izateko gertu egon arren, espainiarrak izaten jarraitzeko egokierarik aurkitzen ez dutenena. Eta nahiz aurreko kasu biak larriak izan, are larriagoa da espainiar izatearekin aski ez duten espainiarrena.
Tesi, azterketa, kazetalan eta liburu ugari idatzi da espainiar izan nahi ez duten espainiar hiritarrez. Gutxiago, baina makinatxo bat ere, espainiar izateko gertu egon arren, izaten jarraitzeko behar beste arrazoirik topatzen ez dutenen gainean. Baina, nik dakidanez, lan serio bakar bat ere ez dago espainiar izatearekin aski ez duten ustezko espainiar sutsuez.
Ez, Espainiaren benetako arazoa ez dira Euskadiko zein Kataluniako abertzaleak. Ezta, segurutik, Espainian bizi izaten jarraitu nahi arren gutxieneko baldintza egokirik bideratzen ez duten euskaldunen eta kataluniarren zoria ere.
Espainiaren benetako arazoa gainerako espainiarrik gehienena da. Espainiartasuna goraipatzen dute baina gero, euskaldunei eta katataluniarrei begira batez ere, hitzetik hortzera laudatzen duten Espainia horrek ez ditu asetzen.
Nolabait esateko, Konstituzio santua, bandera monarkikoa eta gaztelania aberatsa maite omen dituzte gauza guztien gainetik. Baina ez da, nonbait, egia, inoren autonomia-estatutuen, ikurrin-senyeren eta herri-hizkuntzen bekaitzez bizi dira-eta.
"España uniforme o puramente constitucional" (1854)... ez da adigai berria.
Izan untsa.