Erromatik Garaira, Madrilen eta Bilbon barrena
Valentin M. Zubiaurre*
Valentin Maria Zubiaurre Urionabarrenetxea (1837-1914) mutikoak 8 urte baino ez zituen Nicolás Ledesma maisu handiak Bizkaiko tiplerik onenatzat hautatu eta haren musika-prestaketaz arduratzea eskaini zienean guraso baserritarrei.
Ez zuen gazteak abagunerik alferrik galdu. 15 urte bete orduko Santurtziko parrokiako organo-jolea zen eta, bederatzi urte geroago, Hilarion Eslaba maisu nafarraren ikasle, Madrilgo Kontserbatorioan.
1873an. berriz, Erromako Arte Ederretako Akademia Espainiarraren lehen beka irabazi eta berehala zen goi mailako musikagintzan Erroman, non beste hainbat erestiz gainera, San Mateoren araberako Jesukristoren Pasioa konposatu zuen. Hain zuzen, mende eta erdi geroago beka eman zion Akademia berberak ospatu nahi izan duena, ez baita alferrik, adituen iritziz, “hemeretzigarren mendeko musika sakroaren konposiziorik onenetakoa”.
Erroma, Madril, Bilbo, Garai… edozein leku da gero aproposa euskal erlijio-musika ahaztua gogorarazteko, baina, horratik, Erromako San Pedro batetik, eta Garaiko San Juan bestetik, ez dira inondik ere hutsaren hurrengoak. Bilboko Koralaren gerenteak, Iñigo Alberdik, Erroman bertan adierazi bezala “aspaldidanik jardun izan dugu sekulako ohore eta opari hau prestatzen”, garrantzitsua delakoan “euskal musikagile handien lanak berreskuratzea”, beti ere “zentzu handia du-eta musika ahaztuari bizitzeko aukera emateak”.
Besteak beste, Bizkaiko Foru Aldundiaren, Etxepare Euskal Institutuaren eta Eresbilen laguntzaz bideratu ahal izan den “zentzua”.
*Valentin Maria Zubiaurre 1878an ezkondu zen Bergarako Mari Paz Agirrezabalarekin. Hiru seme-alaba izan zituzten, Valentin eta Ramon semeak, biak gorrak eta pintore ezagunak; alaba, berriz, Pilar, gomutarik merezi duen feminista aurrendari eta intelektuala, aski ezezaguna.