Erakunde guztiak AHTren alde: Joño! Bingo!

Zure malgutasunik eza begi bistakoa da, ni ez bainaiz ari oilarraren kukurrukuaz, kukuaren kukuaz baizik. Labaienek 1969an argitara emandako "California ku-ku" idazlanaz eta nik EIBAR aldizkarian duela bizpahiru hamarkada idatzitako "California ku-ku, Eibar ka-ka" delako artikuluaz, alegia. Zuk jarraitu bai lokuzio zaharrak dogmatzat hartzen eta XIX mendeko Eusko Trenaz baliatzen, eta utzi gaitzazu besteok, bakean, aurrera egiten.

Egia da bai, AHTek lur-kopuru "izugarriak" okupatuko dituela, gutxi gora behera indarrean ditugun autopistek okupatzen dutenaren herenaren erdia. Ez gehiago ez, ez gutxiago.

Auskalo zeintzu diren zuk salatu nahi dituzun "besteen interesak", baina segurutik Deskargako errepidea egin zutenean gurdi-negozioa galdu zuen Antzuolako baserritarraren interesa baino sozialagoa izango da.

Ez dut hartu zuk adinako lanik datuak biltzen, hori egia da. Eta ez, ez jauna, ez: alternatibarik ez daukat politikaz, ekonomiaz, lehiakortasunaz, nazioarteaz.

Baliteke kapitalismoa izatea (bere krisi txoro hauek gorabehera) egonkortasun ekonomiko, bake sozial eta askatasun pertsonal minimo bat eskainiz iraun dezaketen sistemen artean onena; are hobea, jakina, gu bezalakoontzat, garaileen aldean egon eta hortxe buru-buruan jarraitu nahi dugunontzat (zure lehen mapa horretarako da, ezta?, hortxe buru-buruan jarraitzeko adarrak puskatu beharrean).

Horraino nire aitorpenak.

Baina kapitalismoaren logika ez da inondik ere logika humanoa, are gutxiago solidarioa. Kapitalismoak bere buruaren hazkundea du ardatz eta helburu nagusi, eta gizartearen (gure) ongizateaz kezkatzen baldin bada, bake sozial baten barruan hazten jarraitzeko beharra duelako da (hori da gure ongizatearen oinarria). Hori bai: zeharka eta urrun hondamendiak eragin eta krimenak egiteko beldurrik eta kupidarik gabe: Endesa eta gisa horretako enpresa harrapariak, hirugarren munduaren zorpetzea, globalizazioaren ondorio suntsitzaileak lurralderik pobreenetan eta pobretuagoenetan... Seguru nago kontu horien inguruko datuetan ere ni baino hornituagoa zaudela.

Alternatibarik aurkeztekotan, Kropotkinen bidetik aurkeztuko nuke, horixe iruditzen baitzait ekonomia sistema zinez humano eta solidarioa. Baina hemen eta orain ez naiz alternatiba hori seriotasunez planteatzeko gai sentitzen, horretarako indartsuago eta batez ere baikorrago izan beharko nukeelako. Ez dut, beraz, alternatibarik planteatzen. Kapitalismoa da garaile. Baina horrek ez nau kapitalismoaren zale eta aldezle egiten. Eta ahal dudan neurrian bere gehiegikerien aurka borrokatu naiz, AHTa barne.

Ondo esan zuen behiala Gonzalez de Txabarrik: "patxikontrak" gara. Ez dugu beste biderik, ez dugu beste aukerarik.

Beraz, ez dizut obedituko, Luis Alberto. Ez zaituztet aurrera egiten bakean utziko.

Adiskide, horixe bai erantzungo dizudala, baina erantzunekin ezezik, galderekin, “zuek” egin ohi duzuen bezala. Sekula ez erantzun bat, beti galderak, eta zenbat eta galdera erretorikoagoak, orokorragoak, abstraktoagoak, hainbat hobe, uste bai baituzue arrazoia ez dagoela argudio ulergarriak landu beharretan, txakur handiko esne-berba galantetan baino, durundian alegia.

Bai, zer esanik ez gero zu aurrerakoia zarena eta besteok ez; zu garbia zarena eta besteok maltzurrak; zu batere interesbakoa eta besteok interes ezkutuen kate-txakurrak; zu solidarioa eta besteok azpijaleak; zu sekulako soluzioen jabe zarena eta besteok, aldiz, noraezean. Begira horrela zeure burua engainatu nahi baduzu eta horrek, lagunen aurrean paketea erakusteaz gainera, loa errazten badizu, ez natzaizu gero ni kontrakorik esaten hasiko.

Ni aspertuta nago kristoren lana egiten datuak biltzen, lortzen, azaltzen, sekula erantzun konkretu bat eskaintzeka etenik gabeko galdera handi-mandiak egiteko gauza baino ez direnekin. Nekatu naiz, aguretu naiz. Horrenbeste dakizun horrek esaidazu zein den zure alternatiba zehatza politikaz, ekonomiaz, lehiakortasunaz, nazioarteaz. Baina, mesedez, erretorika gutxi eta zehaztasun apurtxo bat. Zein da gure gizarte-eredua. Zer egingo zenuke zuk? Non dago zure programa? Erakutsi egiguzu maisu. Adi-adi gauzkazu.

Ondo esan duzu, Luis Alberto, ondo esan duzu. Bakean utzi behar zaiztuztegu aurrera egiten, horixe da guregandik nahi duzuena; bakean utz zaitzategun aurrera eta aurrera egiten kapitalismoaren logika lehiakor, gupidagabe eta zapaltzailean. Lehenengo, zapaldu eta txikitu aurrean harrapatutako guztia, logika guztiz anti-ekologiko eta insolidario batez (zure mapek ederki erakusten dute: ezer txikitu ez, inor zapaldu ez eta atzean geratzen dena, gizagaixo errukarri koittadua). Gero izango duzue ekologistak eta solidarioak zaretela erakusteko aukerarik. Pagatu behar dena pagatu eta aurrera.

Badakit esan dudanak ez duela zure erantzunik merezi, baina eskertuko nizuke gutxienez galderatxo hau erantzungo bazenit: aurrerapen eta lehiakortasun basatiaren gurpil zoro honetan, noiz arte jarrai daitekeela kalkulatzen duzue kapitalismoaren apologista sutsuok? Ala ez duzue horren inguruko planteamendu seriorik egin oraindik?

Sapi:

1. Idatzi ditzakezu nahi dituzun erantzun guztiak. Eskerrik asko. 2. Badakit zorrotza naizena erantzunetan. Zorrotza naiz nerez, eta sistema honek are zorrotzago egiten nau, laburtu beharraren beharrez. 3. Tonua tonua, gertu naukazu zurea onartzeko. Baina uste dut egia ere badela zuri emandako erantzuna eta ondokoari emandakoa ez direla inondik ere berdinak. 4. Ez dakit AHTren historia honek zenbat urte ote dituen zuretzat. Neretzat ia 30 urte. Auñamendi Entziklopediak ere egintzat ematen zuen orain dela 15 urte. Debaterik eza salatzea ez da objektiboa. Ezjakintasuna besterik ez da. Eta honelakoetan ez du balio “ezezagutza” aitzakiatzat erabiltzea. 5. Nik uste dut orain AHTren aurka dauden gehienak indarrean baleude, agintean, gobernatzen, AHTa egingo luketela. Zuk uste dezakezu ezetz, baina nik uste dut baietz, eta ez naiz intuizioz edo elukubraziotan ari. Badakit. 6. Dena den, orain kontra daudenak indarrean baleude eta egiterik nahi izango balute, egin egingo lukete. Eta uste dut honetaz, sikera, bat etorriko garela elkarrekin. 7. Amaitzeko, ez gero ahaztu AHT egingo dela euskal hiritarren arteko gehiengo nabarmenak hori nahi duelako. Gehiengo nabarmen horrek egiten duen guztia ez da nere gustuko. Baina horrela da jokoa, gustatu ala ez. 8. Nik nere oinarrizko ekarriaren --“Erakunde guztiak AHTren alde: Joño! Bingo!— zereko zera ez zen kontra daudenak kritikatzea, erakundeen buruzagitzarik eza eta petralkeria salatzea baizik. Eta inork ez du horretaz ezer esan. 9. Beste edozein eztabaida ere zilegi da, jakina, baina onartuko didazu gero nere blogean eta nik plazaratu gabeko gaietan labur eta zorrotz izatea, ezta? Ala inork jarritako puntuan aritu behar al dut?

Beste oilar batek egingo liguke kukurruku da lokuzioa, oker ez banaiz. Dena den AHT egin ondoren, okupatuko duten lur kopuru izugarriagatik, akaso ez da geratuko Euskal Herri osoan kukurruku egingo digun oilarrik, ezta kukurik ere. Kukurrukuak, agian, trenen barruan, bozgoragailuetatik entzun beharko ditugu, ala hori ere ez, proiektua besteen interesen menpe dagoelako eta "kikiriki" ala "cocorico" egingo baitu tren txu-txuak.

Denbora galdu dudala uste dut. Nire komentarioa bidali arte ez baitut irakurri Julen Aseginolazari emandako erantzuna. Eta berriro somatu dut gauza bera. Dirudienez zurekin ez datorren jende guztiari antzeko erantzuna ematen diozu. Berrirakurri, mesedez, zuk bota duzun iritziari emandako erantzunen "tonoa" (barka baina ez dakit zein den euskarazko hitz egokia horretarako) eta zuk erabilitakoa, Eta pentsatu apur bat, zeurea egokia izan den. Berriro barkatu, bi sarrera egiteagatik.

Argi dago umore falta nabarmena duzula. Ez nekien, barkatuko didazu, zure lana ez baitut ezagutzen, beste jende askoren lana ezagutzen ez dudan bezala. Beraz ez dut ezagutzen Labaienek 1969an idatzitakoa. Eta ez dakit zertaz ari zaren hainbeste kuku eta kaka. Benetan, ez dakit zertaz ari zaren. Zure testuan "beste kuku batek egingo liguke kuku" irakurtzean, akats bat zela pentsatu dut. Akats ulergarria, gizakion buruak batzuetan zer nolako asoziazioak egiten dituen kontutan hartuta. Akats dibertigarria iruditu zait, "kukurruku-kuku" hitz jokuan. Eta ziur naiz jende askori ere lokuzioa etorri zaiola burura, eta ez Labaienek edo ez dakit nork 1969an idatzitakoa. Baina tira, argi dago zu beste gauza bat pentsatzen ari zinela, barkatu, bada, zuk egin ez duzun akatsa zuzendu nahi izateagatik. Bestetik esan behar dut zure erantzunaren kutsua ez zaidala batere egokia iruditzen. Nire kritika ez da kritika pertsonala izan, ez zaitut ezagutzen, AHTren aurkako iritzia zabaldu dut hitz joku bat aprobetxatuz. Zure erantzuna ez zait gizalegezkoa iruditzen, benetan harrituta nago. Nik ez ditut dogmatzat hartzen inolako lokuziorik, eta ez dut XIX mendeko trenbiderik nahi. Eta oraingoa XIX mendekoa bada izango da, akaso, diru publikoaren kudeaketan egon direnak horrela nahi izan dutelako da. Nik ez dut inolako ardurarik izan Euskal Herrian trenbidearen kudeaketan egon den instituzio edota alderdi politokoetan. Nik ez dut XIX mendeko trenbiderik nahi, baina "Lemoiz ala azak" lokuzio dogmatiko zaharra etortzen zait burura hori entzutean. Niri zilegia iruditzen zait AHTren alde egotea, kontra egotea bezain zilegi. Baina aitortu beharku duzu batzuen eta besteen arrazoiak ez direla berdin entzun, eta instituzioetatik gizartean bultzatu den debatea hutsaren parekoa izan dela. Eta debatea behar da, nik zu "pakean uzten" zaitudan bitartean, zuk eskua nire poltsikoan sartzen duzulako, trena ordaintzeko. (Ulertu mesedez ez dudala "zuk, Luis Aranberri Mendizabalek" esaten ari) Eta honi erantzun nahi badiozu, mesedez, ez jarri nire ahoan esan ez dudana. Eta oso minduta nagoenez, esango dizut, nire iritziz, pertsona ez dela neurtzen irakurri duen liburu kopuruan. Nik behintzat ez dut halakorik egiten. Eta ez badakizu zertaz ari naizen berrirakurri eman didazun erantzuna, benetan asmo txarra ikusten baitiot esan diozunari. Ni baketsua bainaiz. Ez diot inoiz nahita inolako kalte fisiko ala psikologikoa egin inori. Ez dut biolentziarik inoiz erabili, ez biolentzia "legitimoa" (legeak baimentzen duena), ezta bortizki eraso egin didatenean ere. Niri kaltea egin zidatenean ere, uko egin nion sistemak eskaintzen zidan erantzun bortitz "legitimoari" (pertsona hori kartzelan sartzeari)."Bakean" hori, niretzat bada, soberan dago. Eta aurreritziak ere bai.