Diruaz eta gelaz gainera, argazki-estudioa ere eduki zuen emakume bilbotarra
Ez zen inondik ere ohikoa XIX. mendearen amaieran emakume argazkilaririk baina Eulalia Abaituak abagune hori baliatu eta ez zuen aukerarik alferrik galdu. Besteak beste, atera zituen garai hartako milaka argazki, zeinetatik 2.500 inguru Bilboko Euskal Museoak gordetzen dituen eta 34 aleren hautu-mautua Bizkaiko Batzar Nagusien erakusketan agertarazi zen martxoaren 8aren inguruan eta, datorren astearte arte, zabalik jarraituko.
Familia “oneko” alaba, Eulalia Abaitua Allende-Salazar (Bilbo, 1853-1943) gaur egun ezagutzen dugun lehen euskal emakume argazkilaria da. Bere lanak hiru bereizketa nabarmen izan zituen: teknika ona, feminismo-zentzua eta argi naturala. Teknikaz, esposizio bikoitza edo anitza landu zuen (fotograma berean argazki bat baino gehiago) eta “collageak” moldatu. Feminismoaz, bere garaiko emakumeak hartu zituen erreferentzia eta protagonistatzat. Eta argi naturalaz, berriz, kanpoko argazkilaritza lehenetsi zuen, argazkiak etxe-barruko estudioetan atera ohi ziren garaietan.
Gazterik (18-25 urte baino ez zituela) Liverpoolen bizi izateko aukera izan zuen eta bertan ezkondu, Juan Narciso Olanorekin. Senar-emazteak Bilbora itzuli eta, Begoñan, eraikiarazi zuten estreinako Pino jauregia, bikotea eta lau seme-alabak elkarrekin bizi izateko. Eulaliak sotoan moldatu zuen berariazko argazkilari-estudioa, non 1900 urte inguruko euskal emakumearen argazki-bildumarik adierazgarrienetakoa osatu ahal izan zuen.
Eulalia Abaitua Allende-Salazar argazkilariaren bizitzaz eta lanaz nahi beste informazio dago sarean. Hala ere, aukeran, bada, galizieraz, Fotografas pioneiras galegas delako bloga, eta, "Outras pioneiras" sailean, Abaituaren argazki bildumarik osatuenetakoa aurkitu ahal da. Baita informazio ugari eta esteka mordoa ere.
Nire aldetik aportazio aldera, Goizalde Landabasok artikulu batean emandako pistatik kokatu nuen Pinuaren jauregia gaur egun. Klinika ginekologikoa omen dago bertan. Mapan kokatu nuen, hementxe: https://www.openstreetmap.org/[…]/-2.91542&layers=C