Diegok Mari-Migel jo ote zuen ala ez

Honen berri ematen du gaur Jose Mari Esparzak Nafarroako Diario de Noticias egunkarian. Jimeno Jurio historialariak Nafarroako Foruan aurkitutako agiriak omen dira, Juslapeñako Beorburun (1536), Valdizarbeko Utergan (1547), Aoizen (1551), Zufian (1552) eta Galarko Esparzan (1557) gertatuak, besteak beste.

Bestelako formularik ere bazen, hika gainera, elkarri leialtasuna aginduz: Martín y Joanna arçenaut neure alaroçaát / eta hic arnaçan yre esposoçat / eta prometaçen dinat ez vede emazteric eguiteco y baycen viçi nayçen artean / eta guardaçeco lealtadea / ala fede, ala fede, la fede. Eta neskak, berriz: Nic Juana y Martín arçenaut eure sposoçat / eta hic arnaçan yre esposoçat / eta prometaçen diat ez vede senarric eguiteco y baycen viçi nayçen artean / eta guardaçeco lealtadea / ala fede, ala fede, la fede.

Aurrenengo kasuari bagagozkio, zenbait urte geroago Diego ezkondu izanaz damutu egin omen zen eta, ezkontza baliogabetu gurarik edo,  honako  baldintza hau tarteko ezkondu zela gogorarazi zuen aitzakia gisa: nic ematen drauzut neure fedea valdin Yo baneça aren senar içateco. Honez gero inork ez du jakingo Diegok Mari-Migel “yo” ote zuen ala ez, baina nafar epaitegiak ez zuen nonbait batere zalantzarik izan, ez baitzuen  ezkontzarik deuseztatu.

Esan gabe doa,epaileek erabaki beharrekoa ez zela Diegok Mari-Migel erasan ote zuen, elkarrekin larrutan egin ote zuten baino. Behin, gutxienez.

Mari-Migel eta Diego, honek damuarena aitortu aurretik