Azkue maisuaren umore abila
London, 1930
- Azkue
Azkueren bildutako kantuen (1.900 edo) erdiak inguru (1.001) 1918-1921 urteetan argitaratu ziren Cancionero Popular Vasco izenburuaz, eta lan garau hura aurkezteko nor ausartuko aurkitu ez zuenez gero, Azkuek berak hitzaurre gisa ezarri zion zenbait hilabete lehenago Bilboko Filarmonika Elkartean emandako hitzaldia: “Música popular vasca. Su existencia”**. Sekula titulu lasaiagorik hain testu ziritsuarentzat.
Edozein modutan, hitzaldi aparta, apartarik bada, non lehen euskaltzainburuak frogatu zuen, euskal herri-musikaz jakitunenetakoa izateaz gainera, zein ondo menderatzen zuen gaztelania; zein ironia handiz zekien isekarik gordinena egiten kortesiarik dotoreenaren samurtasunaz; zein maisu zen garratz asko idazteko, molderik gozoenez arituko bailitzan; eta zein ostiko mingarriak eman zitzakeen hankartean, maite-maite esaten ferekaka ziharduen bitartean.
Gogotik irakurtzea merezi duen hitzaurrea. Hogei horrialde inguru baino ez dira, baina nekez, testu berean, horrenbeste informazio, datu, zehaztasun, ezaupide eta azpìmarra sakon, batetik; eta, aldi berean, hainbeste zirikada, eztenkada, adarjotze, ipurdiko eta matraileko zorrotz, bestetik.
Auskalo zelakoa izan ote zen Azkuek Gasteizko apaiztegian nahiz Salamancako unibertsitatean ikasi behar izan zuen orotoria baina, zer ikasi ere, benetan polemista abila, gero, gure Don Resu.
---oOo---
*Liburu hau-edo gaztelaniaz argitaratu zen Madrilen 1948an. LOS VASCOS. Versión española de Isabel Gil de Ramales. Dibujos de Marjorie Gallop. Sarrera aurretik zera irakurri daiteke: "Se ha hecho una tirada especial de ciento setenta y cinco ejemplares, en papel de hilo y numerados del 1 al 175".
**Izatez, hiltzaldi bi dira. Aurrena, 1918ko urtarrilaren 21ean emandakoa, eta, bigarrena, "La música popular vasca y la griega", bi hilabate geroago, martxoaren 18an. eskainitakoa. Bigarren hau ez da hain irribarretsua.