Andaluziar abertzaletasun etnikoa
Ia berrogei urteren bueltan ahaztu egin zaigu, nonbait, 1977ko abenduaren 4an bi milioi andaluziar kaleratu zirela “libertad, amnistía, Estatuto de Autonomia” ohiukatuz. Katalunian, Galizian eta Euskal Herrian neurri horretan sekula aurretik egin ez zena, besteak beste.
Hego Euskal Herria, Galizia eta Katalunia “nazio historikoak” zirenik ez zuen ordurako inork zalantzan jartzen. Ezta espainiar Konstituzioaren bide azkarretik (151. artikulua) berezko eskubidez zor zitzaien autonomia lortuko zutenik ere. Madrilen nagusi ziren egitasmoetan, ordea, inork ez zuen uste Andaluzian halako eskakizunik indartu zitekeenik eta, hain zuzen ere, herritarrek kaleratu behar izan zuten, lehen mailako hiru herrialde historikoak baino gutxiago ez zutela nahi izan frogatu ahal izateko.
Andaluziak ez du 1977ko manifestazio jendetsu hura erraz ahaztuko, poliziak José García Caparros gaztea tiroz hil zuen-eta, bandera zuri-berdea eskutan zeramala, berrogei urte lehenago (1936) falangistek Blas Infante, andaluziar abertzaletasunaren aita, bide-bazterrean erail zuten bezalaxe. Geroztik, Andaluziako Autonomia Estatutuaren lehen artikuluak zera dio: “Andalucía, como nacionalidad histórica y en el ejercicio del derecho de autogobierno que reconoce la Constitución…”
Egia da, bai, azken lau hamarkadotako historiak erakutsi duela ezein alderdi andaluziarrek ez duela jakin ahal izan gurari abertzalea bertatik bertara kudeatzen, baina auskalo ez ote den izan euren burua “nazionaltzat” duten alderdiek gutxieneko nahikunde hori asetzen asmatu izan dutelako.
Formulazio politiko guztien gainetik, Sevillan taxia hartu besterik ez dago konturatzeko, hango giro hura “andaluziarragoa” dela Bilbokoa euskalduna baino. Zenbaitek besterik uste arren, EiTBren euskarazko irrati-telebistaren programazio-moldeak Canal Sur-enak baino unibertsalagoak eta kosmopolitagoak dira.
Esanak esan, euskal gizartea andaluziarra baino dezente anitzagoa eta trabesagoa da. Andaluzia espainiar gizarterik etnikoenetakoa da. Eta ez da kritika.