Aezkoatik Garazira, Organbidetik
Ez du batere aurkezpenik behar, Orreagan eta Luzaiden barrena, Iruñerritik Donibane Garazira doan bideak, Ibañetan zehar Nafarroa Beheretik Garaira datorren Santiago-bide berberak. Nabarmen ezezagunagoa da, aldiz, Garralda eta Orbaitzetatik gora Ezterenzubiraino doan basabide estua.
Ikusgarria Organbide mendate gainean bertan, kamino-bazterrean dagoen Azpegiko harrespila, bere barneko "hutsune" oteizarraren baitan Aezkoa eta Garazi eskualdeak elkarrekin uztartzen dituena. Orain 3.500 urte inguruko Burdin Aroan harriok bildu zituztenek nekez sumatu zezaketen noizbait, nolabait, sasimugaren batek erdibituko zuenik euren hilobiaren magia.
Organbide mendate gainetik, ekialdera, Harpea haitzuloa, umeekin joateko moduko bidezidorraren muturrean. Eta, mendebaldera, berriz, ezkerreko bidetik gora, Urkulu dorrea, duela hogeita bat mende erromatarrek garaikur garau gisa eraikitakoa, Iruñetik Akizerako galtzadan.
Beherantza, berriz, Donibane Garazira bidean, Ezterenzubi, herrixka zuri-zuria, non, besteak beste, sortu ziren Manex Etxamendi (1873-1960) bertsolaria, Eñaut Etxamendi (1935- ) idazlea eta Manex Goihenetxe (1942-2004) historialaria.
Eta bide batez, ez gero ahaztu, Orbaitzetako ola zaharraren plazan bertan, sekulako ardi-gazta, errazegi jaten diren horietakoa.
Amaitzeko, aholku bat baino ez: joatekotan, ez behintzat euri-lanbrotan joan, Pirinioetan eta mila metrotan, lanbroa itsua baita, itsu-lanbrorik inon bada.
Itolaz erreka, Orbaitzetako ola zaharraren arkupeetan barrena
Azpegiko harrespila. Ezkerreko harri handia, Aezkoan. Aurrez aurre duen bestea, Garazin.
Urkulu dorre erromatarra, Iruñetik Akizerako galtzadaren zelatari
Ezkerraldeko bide gorria, ohiko Santiago-bidea. Eskuinaldeko horia, berriz, ezohikoa bezain polita
