Agirre, igarle pragmatikoa

Larunbatean ospatu zen, Gernikan, Jose Antonio Agirreren lehendakaritzapean osatutako lehen Jaurlaritzaren 70. urtebetetzea. Astebete aurretik aurkeztu zuen, Bilbon, Ludger Mees historialariak “El profeta pragmático. Aguirre, el primer lehendakari (1936-1960)” biografia eta irailean bete ziren 50 urte Agirreren beraren eraginez eratu zela, Parisen, Lehen Euskal Mundu Kongresoa.

Ludger Mees irakasleak burututako biografiak ez ditu, segurutik, irizpide politiko guztiak asetuko. Ez etsai amorratuak, ezta zale liluratuak ere. Baina, esanak esan, inork ezin izango dio behintzat Agirrerekiko zorroztasun eta maitasunik ukatu. Meesen ekarriari jaramonik egingo badiogu, aurrenengo lehendakariak ez zuen beti asmatu baina, akats guztien gainetik eta mitifikazio guztien azpitik “fue el político vasco más popular, respetado e influyente del siglo XX”.

Agirre lehendakariak ez zuen, ez, beti asmatu, baina berak ordezkatzen du euskal abertzaletasunaren aurpegirik modernoenetakoa. Berak eta bere lankideek duela 50 urte landu zituzten orain pilpilean ditugun abiapuntu politikoak: nazio zibikoa eta aniztasuna; europar batasuna eta nazioarteko elkartasuna; giza-duintasuna eta mehatxurik eza; burujabetza partekatua eta interdependentzia... Zoritxarrez, ostera, klandestinitatean aritu beharrak ez zuen belaunaldiarteko zubigintzarik erraztu. Alderantziz, auskalo gero ez ote dugun Francori esker pare bat belaunaldi alferrik galdu…

Hala ere, gauzak guztiok nahi bezala gertatzen baldin badira, datozkigun garaiak aproposak izango dira Agirreren doktrina berriro indarrean jartzeko: helburutan irmo eta urraspidetan malgu. Jarrera bikoitz honi datxeko Ludger Meesen biografiaren titulua. Igarlea, nondik norakoa gogoan izateko, eta praktikoa, eguneroko ahalmenak bideratzeko.

Agirre gai izan zen, besteak beste, familia politiko kontrajarriak egitasmo bateratuaren inguruan elkartarazteko. Eta, orain ere, Agirrerenak egiteko gauza denak etorkizuna asmatuko du.