Atxosterik atxostera

Italiak munduko futbol-txapelketa irabazi duela-eta, sarri entzun eta irakurri behar izan dugu selekzio “trasalpinoaren” berri. Ez ditut nik zalantzan jarriko Italiak merezitako kalifikatiboak baina benetan anakroniko samarra iruditzen zait interneten eta globalizazioaren garai honetan horren adjetibo lokalak nabarmendu beharra.

Segurutik Italia “trasalpinotzat” jo behar izan zuen Saguntotik Erromara bidean Alpeak elefante-gainean gurutzatu zituen Anibal kartagoarrak (antza, ez zion inork, Monakotik joateko, Côte dŽAzurreko Michelin maparik eskaini) baina ez da gero batere ulergarri zergatik 23 mende geroago Bilbo-Erroma hegaldia trasalpetarra den eta ez, esaterako, traspiriniarra edo trasmediterraniarra.

Izan ere, Alpeak ardaztzat hartzekotan, ez dakit zergatik Italia trasalpetarra den eta ez diren, ostera, Suitza, Austria edo Alemania... Ze, Italiatik ezezik, Euskal Herritik ikusita ere, Alpeen iparraldean dauden herriak dira, hain zuzen ere, trasalpetarrak, eta ez Alpeen hegoaldekoak. Antzerako eurozentrismo zaharkituan jausi izaten gara Australia antipodetan kokatzen dugunean edo ipar haizea hotza dela diogunean. Besterik uste arren, mundu erdian behintzat hegoaldera joten duten medikaldeak dira ainubeenak eta izoztuenak.

Paradoxa honetaz Lino Akesolo dimar eruditoa jabetu zen Bitañoren “Atalak” (Kuliska Sorta. 1967) aleari egindako “Atxosterik atxostera” hitzaurrean. Akesolok kontatu bezala, umetan uste ei zuten, Diman, erbestea atxostean zegoela, Gorbeia haitz-osteko mundu urrun eta ezezagunean. Umea koskortu eta estreinako Durangora joan zenean jakin zuen, aldiz, durangarrentzat atxostekoak Anboto-osteko bizilagunak zirena, dimarrak hain zuzen ere¡

Mundua txikertzen, hurreratzen eta laburbiltzen ari den honetan, gero eta gutxiago dira arraroak, diferenteak, ezezagunak eta bestelakoak. Distantziak erabat murriztu dira eta, honez gero, akabo betirako Anibalen Alpeak, europarren antipodak eta dimarren atxosteak.