Garagoittiko Orakulua

Click To Play

 Aittitta Raduga. Interneten edonoiz entzungai: http://bitakora.arrosasarea.org
Eta uhiñetan:
* Lekeitioko Arrakala Irratija 107.7 FM - Ewastena 8.00 eta Barijakua 15.00
* Eibarko Matrallako Irratixa 102.8 FM - Eguastena 21.00 eta Zapatua 19.00
* Bittorixako Hala Bedi Irratia (Lautada 107,4, Trebiño 107,7, Aiara 96,5, sakana 90,6 FM) - Astelehena 19.00
* Plamponako Eguzki Irratia (107,7 FM) - Martitzena 13.00 eta astelehena 01.30)
* Bilboko Tas-Tas Irratia (97,0 FM) - Eguastena 19.00
* Oreretako “La Sinchili” (100,0 FM) - Martitzena 18.00
* Urruñako Info7 (podcast) - Astelehena 21.00

Click To Play

***
"Azkuen Ipoin Bildumia" Arrakala Irratijan 2004 eta 2007 urtien artian grabautako ipoin txorta bat da. Resurreccion Maria Azkuek bere "Euskalerriaren Yakintza" liburu kolekziñuan (4 tomo), tomo bat osorik eskintzen detsa ipoiñei, eta berau izan da ekoizpen honetarako erabilli dogun oiñarrixa. Azkuek jatorriko euskalkixan jaso zittuan ipoiñak, 1910 inguruan. Guk hórrek euskalkixok mantendu doguz, herri bakotxeko doiñu eta hizketak ahal danik eta fidelen errespetatuta. 

Nik be goguan jittuadaz-eta, 17 urte nittuanian, zirraria eragitten zeskuen elementuak. Neska fatalak, eta mutil arriskutsuak. Drogak, eta rokanrola –sexua etxakixat-, eta begiratu asko, eta nahi ta eziñ, edo ausartu ez, eta halan pasau jakuan denporia. Eta bistaz galdu najittuan.

Lehengunian, orduko “arriskutsu” kuadrillia ikusi najuan Untzagan. Kuriosua, eze, oin dala 20 urte ez ziran alkarrekin ibiltzen: edade diferentietako jentia zuan, sasoi desbardiñetan ezagutu nittuanak, baiña hara nun alkarrekin amaittu daben. Itsas hondakiñen modura, barku desbardiñetatik etorri arren atxetan alkarrekin amaitzen dabenak. 40 bat urte inguruko jentia, nere edadekua, mozkorra, hagiñik barik, desoreka mental larrixan sintomekin, kaletik zarataka... Ez najuan lotsarik, edo indignaziñorik sentidu; ez nintzan pozik jarri be, antxiñako jente “guayxa” zertan geratu dan ikustian; kanposantu bateko epitafio errukitsua ipintzeko gogua izan najuan, baiña etxataan ezer okurridu.

Etxuagu esango tornuan biharra egittia honen parekua danik, baiña gai honi buruz pentsatzian ekidineziñezkua dok “Felisin el vacilon” kantua gogoratzia.

 Oso ondo idazten jok kabroi honek. Liburuan erdittik aurrera, ezin izan juat irakortziari laga eta gabeko mesillatik motxilara aldatu juat liburua, egunez be irakorri ahal izateko. Aldapan behera lez, liburuan alderdi gordiñenian.

Zelako faszinaziñua eragitten deskuan torturiak. Ondo jakixat nik. Hamen be, gero irakorri dittudazen iruzkiñetan, Johnny Abbes gaillentzen da beste pertsonaien gaiñetik, faro illuna legez. Protagonistetako bati legez, neri be grabauta geratu jatak prisionero hari emoten detsen gixauana: “zer, ez detsak igoñik heure semia jatiari, ala?”. Normala gero bihotzekuak jota hiltzia.

Errealidadia dok nobelarik harrigarrixena, hori baietz. Eta liburua a tumba abierta irakorri ostian, herrialde ezezagun horri buruz gehixago jakitzeko gosia ixotu jatak. Hainbestetan barria eragin deskuan Caribeko “Republikia” (“Nora hoia oporretan?” “Republikara”), izen-abizenak hartu jittuk eta liburuko izenei arpegixa ipiñi nahi izan jetset. Betiko legez, ezezagunak izatetik lagun enpatikuak hobeto ezagutzeko, eta eurekin batera negar pizkat egin eta gero pozteko.

Nahi ba da, musika eta guzti kanturreau leikek (baju-baju, lankidiak entzun ez deixen).

La vida es una válvula,val-val-válvula

de luz y de color.

Y todos en la báscula, bas-bas-báscula

encuentran un amor.

¡Gárgola!

En la ínsula del mundo

yo he tenido mucha suerte,

porque todo mi cariño

a tu címbalo jugué.

Yo soñaba con tu nombre

esperaba conocerte

y la glándula del mundo

me premió con tu querer.

Porque la vida es una ánfora, an-an-ánfora

de luz y de color.

Y el ritmo de la zíngara, zin-zin-zíngara

me lleva con tu amor.

¡Úvula!

(oooh)

¡Língula!

En la gárgara del mundo

yo he tenido mucha suerte

porque todo mi cariño

a tu níspero jugué.

Yo soñaba con tu nombre

esperaba conocerte

y la pécora del mundo

me premió con tu querer.

Porque la vida es una ménsula

de luz y de color.

Y el ritmo de la rúcula

me lleva con tu amor,

Jícara, fábula, cédula...

Cantando, cantando, cantando...

Mi corazón...

¡Órdiga!

Erregular: ezin hobeto girotuta irakorri juat nobela barregarri hau. Klasetik urtenda etxerako bidian, Alfonso XIII metruan sartu, eta geltokiz geltoki Taurora sartzen moduan sentidu nok: justu zibermaderuen eta euzko espirituaz kutsatutako androidien artian burruka final apoteosikua irakortzen nenguala, T4 astroportu taurotarrian sartzen najenguan. Halaxen enbarkatu nok Nueva Euzkadira, eta aidian amaittu juat liburua, nobela baltz merkiak besain trepidanteki. 2009ko Bilbon desenbarkau juat, osorik: gure gudarixen edo aduanako armadunen erasorik etxuat jaso. Dozenaka erreferentzia jittuk liburuak: batzu Zalduak berak aittortzen jittuk liburuan zihar eta amaieran, baiña ha irakorri aurretik be eten barik etorri jatazak burura Blade Runner, El condón asesino, Harry el Sucio eta bestelako topiko guztiak. Háren nahasketa bikain eta intelijentia dok. Parodiarik onena Euzcadi Chistulari Jeltzale futuristian irudikapen gaiztua begittandu jatak; Tauro planeta hispanikuan rekreaziñua be primerakua dok, nahiz eta hamen, kutxillua sartu biharrez, esperpento itxura gehixago hartu. Aukeran, askoz be nahixago nobela gehixenian nagusitzen dan tono grabia, parodixa giruan mesedetan.

Hau idaztian, ondiok etxakixat Ibanek ze hizkuntzatan idatzi daben nobela orijinala: nik gazteleraz irakorri juat, eta pentsatzen juat asko irabazten dabela halan. Nere poliziakuen istorixa referentzial guztiak hizkuntza honetan jagozak behintzat: Harry faszistia, Mike detektibe txurrosua, Ralf König alemanan tebeuak.... danak españolez irakorri jittuadaz nik. Parodia bat irakortzeko hizkuntza naturalena, beraz, gazteleria dok neretako.

Tauro 4, 2009ko Zezeillan 1ª.

Segitzen juat nere biajian: harañegun taberna makarra-itxurakuan egon giñazen. Itxurakua, bai: oin dala 20 bat urte Margon izandakuan anzekua: bentilaziñua 0; keia eta illuntasuna; lokalan horma batzu konglomeradozko panelez estalitta –noaki ze patixo illun tapatzen- eta hormak ehundaka pintada txikiz beteta. Giro ezaguna guztiz, baiña han nere edadeko bakarrak barra atzeko neska bixak zittuan. Enparaua... hamazazpi-hogetagitxi urte artekuak zittuan. Taberniak, punki itxura osua: bertakuen jantzixak, halaxen –gangarrak eta tatxuelak ugari- baiña, trabes egingo neukek hamendik urte bira baietz “VirtuEpokaz” aldatuta topau háretako erdixak. Ez dok asko kezkatzen naben gaixa –bapez- baiña han entzutzen zan musikia be, etxekan alde haundirik Euskadi MeAsquea baten entzungo litzakenakin. Horixe modiori tokatzen ei dok oiñ: itxura makarriakin egindako pop biguna: Melendi, Operación Triunfo...

Atzo barriz, nasaittasun gehixago nahi genduala eta txinora juan baiño lehen (atzoko bera; gutako batek zerbitzarixakin ligau nahixan jabik-eta), kafeterixa nasai-illun batera sartu giñazen. Egixa esanda, Chueca auzo honetan tolerantzixia altua dok guztiz, eta girua liberala aukera sexual guztietako: bai kafeterixan, eta baitta txinuan be heterosexual bakarrak (edo) izan arren, iñork ez ginttuan txarto begiratu.

Hori baiño gehitxuago bihar juat nik eskandalizatzeko: halan be, parakaidista honek ezin jok begiratziari errenuntziau. Zapatu gabia, ikustekuak ziran kafeterixako mutillak, zentzu guztietan. Paborealan luma espektakularrak... gizon zahar trajedunen bikotiak... musculoca pertxentak (ugarixenak) dan-danak oso zainduta, eta asko oso erakargarrixak. Euren artian, hiru garrulo: andaluza, asturianua eta euskalduna (txistia emoten jok). Jakiña, nere eskaneuan bueltako begiradak jasotzen najittuan. Esandako moduan, terrenua ezagutzen juat eta ez nok horrengaittik deseroso sentitzen: begiradia ez larregi mantendu, ez bizkorregi kendu, eta ez dago txartoulerturik.

Txinuan sangrixia ederra jeguan, eta gu lafiauta -¿zeiñ ez, han?-. Gorka ikaskidiak (arrantzale bermiotarren loibia) barre haundixak etara zestazen: metro biko asturiano peto-petua dok,  eta oso altu berba egitten dok, eta “no me vengas con mariconadas” eta “a tomar por culo” makiñatxo bat bota jittuan, sano-sano... lekutan. Igarriko zeban jentiak bai, hanguak presisamente ez giñala. Txinuan sexo guztietako jentia jeguan –guzti-guztietakua- eta beraz, neska ulertzaille kuadrillak ugari; begixak ondo elikatzeko materixala, hamen be.

Hamen be, antologiako envase komertziala. Askotan erosten juat bokadillotarako cabeza de jabalí, eta beti najenbixan aldarrikatzeko gogoz. Plastiko koipetsua ez nebalako eskanerrian sartu nahi, irudixak etxakak kalidade onik, baiña nahikua ondo apreziatzen dala uste juat, bertako umien "keiñu sutilla" eta hagiñetako "typex zurixa". Vicente Lopez fabrikakua dok produktua, eta pentsau leikek hórrek garrulo txikixak Vicenten beran seme-alabak dirazela. ¿Zeiñ ausartuko zuan jefiari ezer esaten? Gauza jakiña dok-eta, norbere umiak baiño guapuagorik ez dagozela munduan...

 Produkto bakotxa bere azalpenakin.

Eta bueno, badiruri bateronbati mezu argixa bialdu nahi detsela. Zuzen-zuzena.