Ingelesen hilerria

Itsasikara, tsunamiak. Europako ikuspegitik, badirudi turisten inguru tailandiar horietan gertaturikoa dela larriena... Baina askoz milaka hildako gehiago izan dira beste toki batzuetan. Nik horietako bat ezagutu nuen, Tamil Nadu, Indiako hegoaldean. Turista gisa, jakina.

Kostalde pobrea du Tamil Naduk, eta ez oso ikusgarria. Laua, natura pobrekoa, hondartza zakar eta luze-luze bat da, Landetan bezala edo. Tamil Naduko edertasunak beste nonbait daude, mendialdeko naturguneetan, eta, batez ere, geografia humanoan: historian, hiri eta tenplo harrigarri eta bizietan. Egipto, Yucatan edo Grezia bezala da apur bat: tenploz tenplo zabiltza, hiri honetan tenplo bat, eta hurrengoan, bi, eta dena hola. Baina desberdintasuna zera da: tenploak funtzionalak dira! Martxan daude. Egiptoko paretetan kokodriloak ikusten dituzu, baina auskalo noizkoak. Tamil Nadukoetan elefanteak paretetan, baina aldamenean ere bai, bizirik eta tenplo barruan... Santuak kolorez eta kopinez igurtziak eta inguratuak, bikoteek umeak eskatzeko, lurra irekiten eta zu ortozik ibili behar...

Ikusten da kostan pobreak bizi direla, arrantzaleak-eta, egurrezko txalupa moduko batzuekin, hondartzan uzten dituzten untziekin. Haiei esker, hala ere, dieta alaiagoa dago han: ez bakarrik arroza, arraina eta itsaskiak ere jaten dituzu, dena pikantearekin jakina.

Pare bat turismo punto daude kostalde horretan, Mahabalipuram-eko tenploak Madrasetik gertu eta Indiaren amaiera: Kaniyakumari lurmuturra.

Badakizue nola India hiruki bat den, hegoalderantz begiratzen duena. Ba hirukiaren punta-puntako lurmuturra da Kaniyakumari. 200 lagun hil omen dira han, turistak gehienak, baina ez atzerritarrak: Indiako turistak.

Andrearekin izan nintzen Kaniyakumarin, 1996an. Abuztua zen, eta turistaz betea zegoen, baina denak indiarrak. Ez dut gogoratzen okzidental bakarra ere ikusi genuenik. Haientzat, hura espeziala da: hiru itsaso elkartzen dira han (gure ikusmiratik bakarra den arren, Ozeano Indikoa), eta India amaitzen da; hori esatea mundua han amaitzen dela esatea bezala da haientzat.

Tenplo bat dago lurmuturrean, eta apur bat itsasorago, irlatxo bat beste memorial batekin. Gandhi hil zenean, haren errautsak hortik haizeratu zituzten itsasorantz. Jendea puntu honetara iritsi, eta zoratzen ziren pozez, peregrinazio moduko bat zen haientzat: santoi mordo bat zegoen gillette kutxilekin, jendeari ilea mozteko prest, eta halaxe, hantxe geratzen ziren burusoil, familia osoak, ondoren denak bainatzeko, batzuk jantzita etorri diren bezala, eta beste batzuk bilusik, India amaitzen den harkaitz haietan. Makina bat hilko ziren hala, poz horretan olatuak harrapatuta, joan den domekan.

Umeak izan baino lehen izan nintzen Tamil Nadun. Berriz itzultzeko gogoa badut, umeekin. Turista bat bezala, noski, ze erremedio, baina herrialde eder hura umeei erakusteko irrikitan nago.

Kaniyakumariko tsunamiaren berri ematen duen blogger tamil bat (nonbait blogosferan lehendik ere ezaguna) dabil hortik, Rohin Gupta.

Blog gehiago ere bada tsunamiaren inguruan: informazio eta lotura interesgarriak kontu honetan primeran funtzionatu duen Wikipedian aurkituko dituzue.

Abenduko nazioarteko notiziek, eta Eibartarrak-eko mezuren batek gogora ekarri dit 1992ko udazkenean hilabete egin nuen oporretan Ukrainan. Zerrendako mezuan irakurri dut ukrainarrak izatez apalak omen direla. Nuek han ez nuen sentsaziorik izan apalak zirenik. Herrialde handia da Ukraina, oso handia, eta hango nazionalismoari herrialde handienen txaubinismoaren traza gehiago hartu nion, euskal nazionalismo txikiagoarena baino. Feeling gutxi, hortaz, hango nazionalismoarekin.

Hizkuntza ere aipagai izan dugu, eta herrialdearen izena. Hango ahoskeran ukraína esaten da gutxi gora-behera, diptongoa hautsi egiten da.

Bi eremu linguistikotan dago banatua herrialdea, hego-ekialdea errusieraz mintzo da Janukovitxen aldeko lurraldea da, eta mendebaldea ukraineraz. Hiriburuan esaten dute errusiera gehiago entzuten dela, baina sentimendua mendebalderantz gehiago. Noiz errusieraz eta noiz ukraineraz ziharduten, doinuan ez nuen ezer igartzerik, berba batzuk ez badira. Errusieraz etengabe spasiva eta khoroxio (eskerrik asko / ondo da) esaten dizute, eta ukraineraz yakuyu eta dobre.

Idatziz, ordea, oso erraz desberdintzen dira, eta Justxenko eta Janukovitxen aldeko karteletan ere egin daiteke jokoa, igartzeko nor ari den errusieraz eta nor ukraineraz. Bi hizkuntzak alfabeto zirilikoz diren arren, letra berezi bat gehiago dago ukraineraz: I. Errusieraz, gure i idazteko espilu batean iraulitako N baten tankera duen letra erabiltzen dute. Ukraineraz N irauli hori ere badute, baina beste I bat ere bai, I latinoaren berdina. Ahoskeran ñabardura bat bada bien artean, bata i eta bestea yi, edo holako zerbait. Hortaz, idazkiren batean I latinoak ikusten badituzue, hori ukraineraz dago.

Izan ere, ukrainera i-z betea dago. Hirien izenetan ere, mapetan errusierazkoak ikusten ditugu oraindik: Kiev, Ternopol, Lvov... Baina ukraineraz hiri horiek Kiiv (kíyiv ahoskatua), Ternopil eta Lviv dira.

Ze ume politak, ezta? Gure mutikoak zera eskatu dio Olentzerori:

GENBOLLA
EGASKIN TELEGIDATUA

Ez bata eta ez bestea ez du jasoko. Gameboy-aren kontuarekin, bideojokoen zoramen eta engantxetik ez dugu askatuko mutila, hori segurua da. Horiekin haziko da, telebistarekin haziko den bezala (bigarren kontu honetan, bere gurasoak ere hazi ginen).

Baina bideojokoekin jardutekotan, hartu dugu erabakia: etxean eta ordenagailuan. Ez eskukorik kalera joan eta antxitxika ibili barik apalankatuta egoteko. Ezta konsolarik ere etxerako. Garestiak dira, jokoak kartutxoetan izaten dituzte-eta.

Ordenagailuko joko eta CD-etara ohitu dadila. Akaso informarikaren zera orokorra ere geratuko zaio, edo kopiak egiten ikasiko du, jokoak elkarri pasatzen eta pirateatzen.

Beraz, bideojokoetako indarkeria zentzugabea, bai; baina ordenagailuan.

Datorren urtean Eibar igoko balitz lehen mailara, eta Reala bajatu bigarrenera, ez litzateke aukera txarra publizitate instituzionala jartzeko SD Eibarren kamisetan: DONOSTIAKO ERRAUSTEGIA.

Aurrekaririk ez da falta.

Baina neure indar prospektiboek esaten didate Eibar ez dela igoko...

Etiam blogosfera aktibora itzuli den honetan, komentario bat. Eztabaida izan dugu azarotik hasi eta abenduan barrena ere Eibartarrak zerrendan, emakumezkoei sarbidea eta bazkidetza debekatzen zaien soziedade tradizional horien inguruan.

Eibar.org elkartean ez dago, Kerizpe soziedadean ez bezala, andrazkoen sarbidea galerazten duen legerik, eta halan-da-be, gure blog komunitatean ez dago emakumezko blogaririk. Elgoibarko neska bat dago, Maite-Etiam. Eibarren ez dago, ostera, andrazko blogaririk. Hori da datu hutsa. Ze esango nuke ETXEKOANDREAK OI bloga ez dela, izatez, femeninoa...

Horixe azpimarratu nuen duela egun batzuk mezu batean eta biharamunean, prezeski, Sustatun artikulua gero eta neska gutxiago apuntatzen dela Informatika ikastera EHUn.

Blogosferan ere, neska euskaldunak urri...

Aspaldiko lagun batekin egin dut topo berriro, Pernan Goñi marrazkilariarekin. Orain enpresa batekin dihardu jo ta sua: Animatu. Bere mezu pribatu bat traizionatuz:

Enpresarioa naiz, hiru sozio gara, SL bat gara, eta bi informatiko fijo dauzkagu. Gure xedea orain da telefono mugikorrentzako jokuak egitea. Bat egin dugu, Kukuxumusuren markaren lizentziapean, eta beste bat egiten ari gara, osorik euskeraz, "Zelda" moduko bat (Zelda da joku klasiko bat, GAme Boy, PC eta segapotoentzako ere badago) baina gure jokuan ez dago ezpatarik, ez inor hiltzerik. Euskarazko lehen jokua izango da mobilentzako.

Animatukoak Bilbon daude fisikoki, eta animatu.com domeinuan sarean. Mezu elektronikoak ere erantzuten dituzte, bestela.

Eibartarrak zerrendan irten zen gaia, nola EITBn talde armeroa eta armeroak esaten dieten SD Eibar taldekoei. Belarriko mina ematen du herrian, bai. Mesedez, armagin deitzeko eskatu dio eibarnauta batek ETBko kirol arduradunari, Pedro Mari Goikoetxeari.

Baina eztabaida luzatu zen armagin berbaren modernotasun eta egokitasunera, eta baita -gin amaierako beste termino batzuetara. Nik blogen kontura aldatu nuen mezuen haria:

  blog-gintza eta blog-gile aipatu izan ditut hortik,   eta ez dakit blog-gin egin beharko ote genukeen...   Eta idazkera ere g+g horretan nola moldatu?  blogintza, bloggintza, blog-gintza? 

Arrapaladan etorri dira beste proposamen batzuk.

• Nik G bakarra erabiliko nuke, errezagoa delako, baina auskalo arauak zer dioen. blogin, blogile, blogintza...
• Beste herri batzuetan -zale atzizkia ere edozer gauzari pegatzen diote. Nire etxean ezagututako esneduna Getarian esnezale esaten da, baina -zale hori edozerri pegatzen diote. Amaginarrebaren jatetxetik txakazalia pasatzen da batzuetan, chatka banatzen duena. Haientzat akaso blogzalea da. Atzizki hau euskara batuan kamioizale terminoarekin lotuta entzuten dugu hedabideetan, eta hau benetan arraroa egiten zaigu Eibarko askori, baina atzizkiaren bizitasunaz ez dut uste dudarik dagoenik.
• Asierrek diosku: Gipuzkoako -zale horren lekua -dun atzizkiak hartzen du Eibarren: esneduna, argiduna, egurduna, arrainduna... Blogdunak be esan leike, orduan. Izatez, esango neuke blogdun egokixagua dala blogin edo blogile baino. Arrateko Ama blogina izan leike, baina Amatiño eta Mendigreen blogdun huts (oraingoz).
• Beste aukera bat ba badago; beste leku batzuetako -le, -taile da Eibarren: emotaile, lotaile, jotaile... Aditzekin lotzen dala dirudi (ez izenekin), baina blogeatzen dabena blogtaillia litzake?
• Amatiñok dio -ari forma zuzen-zuzenean itsatsita ondo legokeela: blogaria, Eibarko euskaraz blogarixa.
• Horren haritik, eta koblakari hor delarik, akaso blogakari?

Blogdun eta blogari horien forma fonetikoekin, aukera gehiago. Berriro, Asier da gidaria: Berba konposatuak edo eratorrixak sortzeko, euskeriak jokera hori daka, bai:

  ardi > art (artalde)  ogi > ok  (okin)  burdi > burt (burtera) edo bul (bulpartika) 

Baina blog moduko berbarik ez dago euskeraz. Hortaz, posible ote hauek:

  blokin? blogin?  blogdun? blotun?  blogari? blokari? blolari? 

Azkenik, lagun batek esandakoa, Eibar baterako jatorrena akaso:

• blogista, -a artikuluarekin esanez gero Eibarren, blogistia

Lan poltsa osatzeko diseinatzaile bila ari gara gure enpresan kolore, forma eta diseinu konbinazioan gustua duena. Interneterako diseinu majoak egiteko jende saiatu eta berria nahi eta behar dugu.

Maite Rementeria gure diseinatzaileak oso gauza politak egiten ditu, adibidez gure azken OAI demoaren azpi-web-a, eta bere logo ederra:

Sinplea baina dotorea, ezta? Ba orain horrelako gehiago nahi dugu, lan gehiago, diseinu gehiago, Maite bezalako pertsona zoragarri gehiago... Internet gustatzea inportantea iruditzen zaigu CodeSyntax-en, ez horrenbeste Interneteko esperientzia akumulatua duzula enpresa honetan edo hartan jardun izanagatik... Hori baino interesgarriagoa iruditzen zaigu zure portafolioa sarean erakusteko webgunetxo bat baldin baduzu, edo blog pertsonal batean zure kezkak argitaratzen badituzu.

Hala ere, Interneteko esperientzia ere ez da guztia, eta baloratuko dugu beste alor batzuetako esperientzia: irudi korporatiboan, arte zuzendaritzan, testu inprimatuaren maketazioan. Komunikazio proiekturen batean ibili izana, alderdi grafikoan, edo mezu-hedapenaren prozesuan gauzak egiten...

Gehien baloratuko duguna:

• CSS estilo orriak ezagutzea
• HTML lengoaia ezagutzea
• Erabilgarritasun (usability) kontzeptua apreziatzea

Ez da ezinbestekoa erraminta horien kontrola, baina, azkenean, geurekin jardungo duenak, horrekin lan egingo du, horretan sinetsiz.

Zuen kurrikuluma edo lan-eskaera, mesedez zuzendu gure webguneko datu-orritik. Ez dugu nahi Word fitxategirik. Testu hutseko azalpenak nahi ditugu, mesedez, eta datu-orri horretan kopi-pega eginda bidaltzea nahi dugu. Mesedez, egindako lanen URL-ak edo portafolioaren Interneteko helbidea eman, halakorik bazenu.

Iragarki honen testurako apur bat inspiratu gara Microsiervos-en Internality enpresarako egin duten eskaintzan, baina harekin konparatuta, askoz ausardia gutxiagorekin...

Joan den astean iragarritako OAI demoa sarean dago jada. Hau duzue helbidea: www.codesyntax.com

Lagin batzuen gaineko liburu edo artikulu bilatzaile bat (disko batzuk tartean). Ez da, izatez, hori baino askoz gehiago, baina hala ere, eskertu beharrekoa da lagina utzi dutenei emandako laguntza. Gainera, demo hutsetik, aplikazio praktiko eta irekietara urratsa erraz eman daitekeelakoan gaude. Euskal Herrian, bereziki, aplikazioa izan dezakeelakoan gaude, eta asteburuan bertan jakin dugu badagoela inguruan beste OAI ekimen bat martxan: Banque Numerique du Savoir Aquitain edo BNSA delakoa, Akitaniako Jakintzaren Gordailu Digitala. Nire lankide Enekok gehiago dakar bere blogean, baina nire iritziz, oraingoz BNSA hori beta bertsioan dago, eta bilaketak oso zuzen ote dabiltzan zalantza dut. Baina bada zerbait, eta poztekoa iruditzen zait.

Hau OAI uzta-biltzaile baten demo txiki bat da. Aukerak erakusteko asmo hutsez egina. Begiratu ezkerreko menuan orri desberdinak:

Laginak utzi dizkigute demo honetarako, honako erakunde hauek:

• Badihardugu euskara elkartea Deba Ibarreko euskal argitalpenen katalogoa.
• Gaztelupeko Hotsak disketxea
• Gerediaga elkartea
• Inguma datubasea (UEU)
• Megadenda.com . Interneteko denda hau Zabaltzen banatzailearen produktua da, eta hark proiektu honetan parte har dezan lagundu dute, halaber, Elkar argitaletxeak eta Plazagunea informatika enpresak.
• Ibinagabeitia proiektua, literatur aldizkarien euskal gordailua, Armiarma.com Susa Literatur argitaldiaren ekimena da, eta ASP software injinerutzaren babes teknikoa dauka.
• Lanbide Ekimena proiektuaren bultzatzaileak: Hetel, Ikaslan, Eusko Jaurlaritza, BBK, Bizkaia eta Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Elhuyar.

Eusko Jaurlaritzaren Industria Sailaren Saiotek ekimeneko laguntza ere jaso du proiektuak.

Gauza handia da aita izatea. 6 urteko baten bizipenak gertutik ezagutzea, adibidez. Zein xaloa den euren mundua, eta aldi berean, zein antzekoa: gure imaginarioa osatzen duten mito berberekin bizi dira haiek ere, baina beraientzat, mitoak egiazkoagoak dira.

Publizitatea

Lehengoan joan zen gure Peru lagun baten etxera (Manex). Bi mutikoak sei urtekoak. Telebisiño aurrean zirela, berriketan entzun zituenn Manexen amak, Aitziberrek. Literalki:

MANEX: Viakalek oso ondo garbitzen du, dena oso distiratsua uzten du.

PERU: Bai, egia da, eta gainera ez du karerik uzten.

Zinema

Gauez, lotarakoan, ipuina ezinbestekoa da Perurentzat. Irakurri-ikusiak, Asterixenak adibidez. Neuk ipuin bihurtzen dizkiodan filmen kontakizunak ere gustatzen zaizkio. Birekin, bereziki, exito handia dut: E.T. eta King Kong.

Negar malkoak irteten zaizkio E.T. ustez hilda dagoenean baina espaziountziaren hurbiltasunarekin berriz bihotza pizten zaionean... baita King Kongek etxeorratzaren puntan, tirokatzen dutenean, bere maitea esku ahurrarekin babesten duenean, etxe gainean uzteko neska, hilzorian jausi aurretik.