Urtainen itzulera

Gaur iluntzean ikusi berri dut Urtain antzezlana Donostiako Victoria Eugenian (bihar Eibarko Coliseon egongo da; birari buruzko informazio gehiago Animalario taldearen webgunean). Antzokira sartu eta butaka-patioaren lehenengo zazpi lerroak okupatzen zituen ring-arekin egin dugu topo. Hori gutxi balitz hamabi round-etan Zestoan jaiotako Jose Manuel Ibar Urtain-en bizitza kontatzen da atzekoz aurrera. 1943an jaiotakoa, jubilatu berria izango litzateke Urtain herrian geratuz gero. Baina berak ez zuen horretarako balio. Aitak erakutsitako bidetik jo zuen.

Roberto Álamo aktorea bikain ageri da taula gainean. Gainerako zazpi aktoreek ere ondo laguntzen diote. Urteko antzezlan onentsuenen artean izateko hautagaia bada ere, faltan botatzen da euskara obran. Ez baita sinesgarria Urtainek lehenengo andrearekin edo aitarekin gazteleraz aritzea. Edo boxeoaren mundura eraman zuen Lizararazu izeneko enpresari donostiarrak Marianico el Cortoren azento mañoa edukitzea.

Nik apenas ezagutu nuen Urtain. Jostailu puskatu gisa ezagutu nuen, komunikabideetan, Bartzelonako Joku Olinpikoen atarian bere buruaz beste egin baino lehen (1992ko uztailean; egun batzuk lehenago hil zen ere Camaron de la Isla).

Gogoan dut Diario Vascon agertzen zela udako gehigarrian "El verano de..." atalean. Hil baino urte gutxi lehenago, gogoan daukat elkarrizketa bat. Betiko kontuak esaten zituen: ondo zegoela, negozioak zituela Sevillan eta Madrilen, uda pasatzera etorri zela Euskal Herrira....

...baina gure etxe inguruan pasa zituen abuztuko egun haiek, Ventasko koartelaren aldameneko langile-etxebizitza batean. Nik ez nuen ikusi, baina nire senide batek bazuen N-1 errepide ondoan txabola bat. Bi lagun zeuden uda hartako iluntze batean afari-merienda egiten. Sobran geratu zitzaiena bota beharrean, errepidetik oinez zihoan pertsona bati eskaini zioten. Eta ezezagun hura Urtain zen.

Gaur egun jostailu puskatu izateko bidean dauden zenbait kirolarik edo zabor telebistatik pasatzen diren hainbatek ikusi beharreko erretatu dekadentea. Zenbat aprobetxategi izan zituen gizon hark aldamenean eta nola izorratu zuen bere bizitza eta hurbilekoena.