Gure kontraesanak agerian
Nuestras contradicciones al desnudo, este apunte en castellano.
2020aren amaieran Xabier Bastida «Abaunz» musikariari Argian eginiko elkarrizketa irakurri nuen Ibon RG-ren txio batengatik.
"Ezagutzen dudan euskarazko trapa Wazemanken mailakoa da. Euskal Herrian trapa ganoraz egiten dutenak etorkinen seme-alabak dira. 18-20 urteko gazteak gauza onak egiten ari dira Bilbo inguruan. Nickzzy edo The Point, adibidez. (1)
— ibonrg (@tiutaka) November 28, 2020
Abaunz-ek zioen ez zuela euskarazko musika urbano interesgarririk ezagutzen eta Kepa Matxainek galdetu zion: «Bakar bat bera ere ez?»
Xabier Bastidak erantzun: «Ezagutzen dudan euskarazko trapa Wazemanken mailakoa da. Euskal Herrian trapa ganoraz egiten dutenak etorkinen seme-alabak dira. 18-20 urteko gazteak gauza onak egiten ari dira Bilbo inguruan. Nickzzy edo The Poing, adibidez. Gaztean jartzen dituzten talde euskaldun ia guztiek baino zenbaki askoz hobeak eskuratzen dituzte Youtuben, gainera. Nahiko “komertzialak” dira, irratian erraz asko jartzeko modukoak, baina inork ez ditu inon aipatzen. Gaztelaniaz abesten dutelako? Horregatik ote da? Belakok ingelesez abesten du eta ate handirik sartzen dira. Zergatik gertatzen da kontrakoa hauekin? Non bizi garen erakusten digute halakoek. Iruditzen zaigu progreenak garela, baina asko daukagu oraindik egiteko».
Txio harian Nizuri Tazuneri aipatu zen. Gutxi entzun ditut, baina niri behintzat interesatzen zaizkit.
Gauzak horrela, duela astebete inork gutxik ezagutzen zuen Chill Mafia kolektiboak bota du behera atea: geroztik 90.000 ikustaldi Youtuben, Gabi de la Mazaren karaoke bideoak, kirol arropa marka baten proposamena, elkarrizketak hainbat komunikabidetan....
Nola lortzen dute trapa, reggaetoia (musika urbanoa) egiten duten gazte batzuk komunikabideen eta stablishment-aren arreta bereganatzea?
Kiliki (Chill Mafiako kidea): «Arrakastak lortzeko hater-ak behar ditugu, argi eta garbi».
Nire ustez genero ona zuten eta bidea berdin-berdin zabalduko zuten eman duten danbatekoa eman gabe, baina eman dute. Hanka sartu dutela? Jakina! Eta gehiago sartuko dute.
Zer kasu egin dio stablishment-ak gazte traperoei orain arte? Gutxi edo ezer ere ez. Gainetik begiratu: reggatoia, trapa eta antzekoak ez direla musika esan eta kitto; gure gurasoek guk RRVko musika entzuten genuenean begiratzen ziguten bezala begiratu.
25 urtez azpiko jendearentzako kultur agenda (instituzionalak zer esanik ez) begiratu eta ez dago apenas ezer.
Goian aipatutako The Poing eta Nickzzy bezalakoen bideoen kopuruak begiratu eta 200.000, 500.000, baita 800.000 ikustaldi ere badituzte. Denok bagenekin aldirietan egongo zela zerbait sortzen (bajera eta antzeko lokaletan).
Matxismoa; nor dago hortik salbu? Betaurreko moreak rockean jarriz gero ere, inor gutxi ateratzen baita onik. Duela urtebete Etxeko uzta programan jorratu zuten gaia Feminismoa eta reggaetoia izeneko irratsaioan. Amaieran, Ramon Zabalegik hartu zituen hainbat kanta eta bertan zeuden lau lagunek (Kattalin Miner, Iñigo Etxezarreta, Axi Bukowski eta gogoan ez dudan ezizen baten atzean ezkutatzen zen emakumezkoa -barkatu!-) asmatu behar zuten zeintzuk ziren rocka eta zeintzuk reggaetoia. Ba batzuetan ez zen hain erraza.
Beste datu bat: polemika honen ondorioz Twitter-eko profilari giltzarrapoa jarri behar izan dio Chill Mafia kolektiboko neskak. Beraien arabera, jasotako erasoak direla eta. Ez ahaztu 18-19 urte dituela Irenek.
Lehertu behar zen hau gurean eta ondo lehertuta dago. Ea denon artean gauzak bideratzen asmatzen dugun eta polemika aberasgarri bihurtzen, Chill Mafia bolada batez behintzat gure artean izango baitugu.
Otsailaren 14an mixtape-a (kanta sorta) kaleratuko dute plataforma guztietan. Xabier Leteren bertsioaz gain, Erramun Martikorenaren kolaborazioa iragarri dute.
Hainbat material entzun, ikusi eta irakurri dut astean zehar. Horietako batzuk hemen:
Gazte autotuneatuen egunerokotasuna kantu bihurtu du Chill Mafiak Berrian Edu Lartzangurenek.
Euskadi Irratian jorratu zuten gaia hainbat lagunek, Faktoria irratsaioan.
Angel Erro Berrian: 'Nihil novum'.
Samara Velte Berrian: Ikusle arruntaren koplak.
Luistxo Sustatun: Broma, jaja, serio: Chill Mafia ulertzeko moduak.
Pello Argiñarenak elkarrizketa Euskalerria Irratian. Chill Mafia: “Euskal kulturan jende toxiko asko dago”.
Behean irakasle baten txioa.
Nire 12-14 urteko ikasleei Xabier Lete jarriaz ez duzu ezer lortuko. EUSKAL MUSIKArekiko afizioa lortu badute Dupla, Kai Nakai, Xsakara eta Chill mafia bezelakoei esker izan da. Beraz, nire ustez, euskal kulturaren sustapenerako oso onak dira!
— Lide Fernandez (@lidefernandez) February 6, 2021
