Gizonezkoa, desagertzeko zorian
Lar urte ez dela, asko jota hogeiren bat edo, ez gehiago, abuztuaren 14an Debako elizan "erreberentzia" egiten zuten dantzari den-denak mutilak izaten ziren. Baita, orain dela lau urte eskas, mutilak neskak baino gehiago ere. Aurtengo San-Rokeetako Salbean, ostera, txarto zenbatu ez badut behintzat, hamaika dantzarietatik bederatzi neskak izan dira. Martxa honetan, berandu baino lehen, denak, emakumeak. Ehun urte barru, zergatik ez, "erreberentzia" neska-dantza izango da.
Eta, dantzan ez ezik, baita kantuan ere. Egungo orfeoiek, abesbatzek eta koruek duten arazorik larrienetakoa gizon falta da. Dantzan egiteko berdin samarra da, behar bada, mutila edo neska izatea. Kantatzeko orduan, aldiz, tenorra, baritonoa edo baxua izateko, oraindik, gizonezkoa behar omen da izan. Oraindik…
Inork zehatz mehatz aitortzen ez duen arren, seguru gero gizonezkoak desagertuko ote diren beldurra dela, hainbat alardetan behintzat, emakumeari sartzen ez lagatzeko arrazoirik nagusienetakoa.
"Erreberentzia"
Etorkizunean, emakumeek dantzan eta kantan egingo dute. Eta, gizonek, berez dagozkien lan aproposak
Aurten, Gasteizko Andra Mari Zuriaren jaietan, gure blusa taldeko bi mutil eta bi neskek dantzatu zuten aurreskua Birjinaren horma-hobiaren aurrean. Esan behar dut beti-beti neskek aurreskua dantzatzearen kontrako amorratua izan naizela, baina, nire dantzari denborako talderik onenak (Dindirri, Gaztedi, Duguna, Oinkari…) ezagutu izan arren, aitortu behar dut ez dudala inoiz ikusi aurreskua hain ongi dantzaturik (airezko birak, oin-gurutzaketa dobleak, hanka altxatze zerurantz zut, gurpilak, pausu markatze zehatzak eta abar) bi neska haien batek dantzatu zuen bezala.
Beharbada, Amatiñokin bat eginik, gizonezkoak sobran gaude azken bolada honetan, erlamando abaraskan bezala!