Exkixu
Erreferentziak ba najeukazen liburu honenak, borrokilla guztien oheburuko liburua zala-eta. Barre pizkat egitteko esperantziakin hasi najuan. Izan be, historia epikuekin bildurrezko pelikulekin modura gertatzen jatak: ondo eginda ez badagoz, bildurra baiño gehixago barreguria emoten jestek. Ez nekan baiña, Txillardegi honen libururik irakorritta oin arte eta sorpresia hartu juat: oso ondo idatzitta jagok, arin irakortzeko, abenturazko nobela onenen pare.
Hasieran agertzen jakuk Antton Ezkizu basarriko semian griña patriotikuan alderdi irreflexibuena: bere senak bultzatutako amorru horretan ,ederto isladatzen dok jarraitxuen ikonografia topikoko gazte malahostiadun estreñidu arpegiduna . Hori dok, esateko, nobelian alderdi folklorikuena edo nere hasierako asmuak asetu dittuana. Hortik aurrera, sorpresia: liburu bikaiña! Iruntsi egin jittuadaz pajiñak.
Etxakixat ETA-k euskal asuntuari ze onura ekarri detsan edo ez detsan: baiña literaturiari ...! Onura asko duda barik, azken hillietan ikusten nabillenez.
Irudi polittak topau jittuadaz bebai bertan, sasoi bateko giro soziopolitikuan erretratu esanguratsuak: adibidez, gazte iraultzailliak euskaltzale zaharren mundua mirestetik gorrotatzera pasatzen diranekua.
Beste irudi bat, antxiñako gauzak berbizitu eragin nabena: atxilotuta eta esposatuta, “Exkixuk” furgonetako kristalen barrutik kanpoko jente irriparretsua, udako zapatu eguzkitsuaz gozatzen ikusten dabenekua. Eta segidan, Antiguoko komandantziako tortura geletara sartzian, kaleko haize freskua une batez usaintzen dabenian, Igeldori azken begiradia emonda. Amesgaiztua hasi baiño lehen edertasunez ase nahi hori...
Eta hain romantikua ez dana: sekulan etxuat irakorri potruetan ostikada batek emoten daben miñan deskribapen hain ona. Edozein gizoni hankak kruzauarazi egitten detsana.
