Ingelesen hilerria

Garaile handiena ez da EHAK nere ustez, nahiz eta Joxe Aranzabalek horixe dioen Faroan, baizik eta PSOE. Jokaldia oso ondo atera zaio Zapaterori: PPko botoen trasbasea lortu du, eta EHAK ez-ilegalizatzearen jokaldia oso ondo kalkulatu zuen elektoralki, eta halaxe irten: kalte elektoral handiena Ibarretxeri egin dio horrek.

Zapateroren beste aziertoa: Redondok, Aznarrek eta Mayorrek aktibatu zuten boto nazionalista talantearen eta patxikerian diluitzen jakitea.

PSE-EAJ-k dirudi irtenbide errezena baina, bueno, hala ere, zaila, oso zaila. Baina beste ezer irudikatzea, zailago oraindik.

Carodek hau esan du: Si ahora ETA renuncia a las armas y el PSE al españolismo subordinado al PP, en el País Vasco se abre una etapa de grandes esperanzas. Baina nik ez dut sinisten halako disentsio aro zoragarririk inondik irekiko denik orain.

Goiko irudia, hauteskunde-jarraipena Elgetako Espaloiko pantaila erraldoian, blogariak zerbezak hartzen ari ginen bitartean, Igor Leturiak aterata mugikor batekin eta zuzenean Interneten argitaratua... Flipatua utzi ninduen e-Gorrek.

Apirilaren 17an egingo dugu gure konklabea blogari euskaldunek. Elgetako Espaloian elkartuko gara. Lehendakaria aukeratzeko eguna da, eta nik argi daukat:

Etiam Lehendakari! Ra-ra-ra, Beers & Blogs-era

Maite Rementeria Etiam New York-en izan da aste santuan. Ez dakit ze droga dauden han modan, baina on handia egin diote: indarberriturik ekarri du irudimena bere blogeko irudi berriak eta argazkiek erakusten duten bezala. Ez ote du guretzat ere onddo horietatik ezer gorde?

Duela aste batzuk Aurki.com berrituaren aurkezpena egin genuen Donostian, Gipuzkoako Foru Aldundiko Euskara zuzendaritzako arduradun batzuek lagunduta, haien dirulaguntza batzuek lagundu baitiote Aurkiri berrikuntza honetan.

Ekitaldiari Aldundiaren sail horrek eman zion arreta Interneten, baina apenas jaso zuen oihartzunik beste inongo medioetan.

Bueno, negar egin beharrik ez dago. Ni komentzitua dago Aurki.com, bere eskala lokal eta zehatzean, Interneteko nazioarteko punta-puntako zerbitzu eta baliabideen konpendio bat dela, eta hementxe, behintzat, azalduta utziko dut zerekin konparatzen den proiektu hau.

• Google News. Hala nola Googleren albistegi automatikoak, egunerokotasunaren ikuspegi beti eguneratua eta gaika antolatua eskaintzen duen, berdin egiten du Aurki-ren portadak: ikusmira batean, azken berritasunak, azken ordua euskaraz, eta euskal blogosferak zer duen komentagai. Dena automatikoki eta etengabe berritua.

• Bloglines bezalako RSS irakurgailu bat. Enpresa horrena da munduko feed edo RSS irakurgailu indartsuena. X informazio iturri jarrai ditzake erabiltzaileak, harpidetzaren bidez, ez hainbat gune tarteka bisitatuz, baizik eta harpidetza-zerbitzuaren ohartarazpena jasoz berriak dauden bakoitzean. Aurki.com-ek harpidetza zerbitzu erraza eskaintzen du, zuzena eta euskarazko iturriei enfokatua, baina XML, RSS edo bestelako sigla tekniko konplikatuak jakin gabe erabili daitekeena.

• Planeta lokala. Internet planet edo planeta terminoak izendatzen ditu agregatzaile tematiko edo lokalak. Espainian daude Planeta Canarias edo Planet Granada, adibidez. Euskarazko planet konpletoa da, hortaz, Aurki, eta atalka sailkatua gainera; izatez, Espainiako adibide horiek baino dexente osoagoa.

• Euskal sarearen aurkibide zehatz bat. Aurreko Aurki.com, bilatzaile-direktorioak, funtzio hori zuen, eta du oraindik, hortxe baitago oraindik. Baina Aurki.com berrituak ere aurkibide funtzioa izaten jarraitzen du. 175 informazio iturri, ez dira, ez, Interneteko euskarazko gune guztiak, baina 175 horiek dira, preseski, beren edukiak gehien berritzen dituztenak, eta berrikuntza teknologikoetan jantzienak daudenak, RSS sindikazioa eskaintzen baitute. Bitacoras.com zerbitzu batek gaztelaniaz betetzen duen papera baino askoz zehatzago betetzen du Aurkik, gaur egun, euskarazko Interneteko esparruaren estaldura ekskainiz. RSSrik eskaintzen ez duenak, eta Aurkin ez denak, atzean geratzeko arriskua du.

Zerbitzu hauek berrikuntza dira euskaraz. Baina ez bakarrik euskaraz. Nobedadea dira Euskal Herriko Interneteko garapenean. Aurki.com da euskal sarearen esparruan sortutako lehen albistegi automatikoa. Herri honetan sortutako lehen feed irakurgailua. Bertako blogosferaren ikusmira bateratu bat ematen duen lehen baliabidea. Erdaraz ez dago orain artean halakorik.

Eibar.org elkarteatren orrietan informazio gehiago

Datozen egunetan beteko dira zazpi urte Eibartarrak zerrenda sortu zela.

Duela urtebete, 6. urtemugaren harira, mezu bat bidali nuen proposatzen Eibar.org aldatzea, software librera igarotzea eta blog komunitate bat sortzeko proposatuz.

Ez dakit inork ulertu zuen. Baina egin genuen afari bat, zeozer azaldu genuen han, eta batzuk animatu ziren. Udan jarri genuen martxan komunitate hori.

Duela zazpi urte ez zegoen blogik munduan, akaso. Duela urtebete, euskarazko dozenerdi bat izango ote zen? Gaur:

• Ibarretxek bloga dauka (pertsonala ez, baina bai ofiziala; euskalduna baino, akaso elebiduna)
• PCTV-EHAK-ek bloga dauka (ofiziala ez, baina bai pertsonala; euskalduna baino, akaso elebiduna)
• Euskarazko blogak ofizialki aurkezten dira DJ-ekin
• 100 blog izango dira igual euskaraz, eta Aurkin dago froga
• Hauteskunde egunean, Blogs & Beers topaketa egingo dugu Elgetan

Eibartarrak zerrenda ere martxa onean ikusten dut. Azken urtebete honetan, primiziak eta guzti izan dira. Hemen irakurri genion Markos Zapiaini Hondarribiko Jokinen suizidioarena, beste inon azaldu baino lehen. Lastima da Markosek gehiago ez idaztea: doktore izendatu dutenetik, ez digu kasurik egiten apenas.

Beste esklusiba, tira, nik neuk iradoki nuen: PCTV... Isilik geratu ziren Aukera Guztietako gure zerrendakideak, Mendigreen eta Gringo Elorza ;-)

Gora gu.

Eibar.org elkarteko azken blogariaren bloga, Iban Zaldua eta lagunen Volgako Batelariak, gaur aurkezten da ofizialki Gasteizen, ekitaldi batean (Berria).

Nik dakidala, blog euskaldun batek sekula aurkezpenik^ ez du eduki, gaur arte... Hori bai, igartzen da Iban eta batelariak papererako jendea direla. Lortu dute albistea paperean ateratzea, orri nagusi bat Kultura atalaean Berrian, baina ez dute abisurik pasatu, ez Eibartarrak zerrendatik, ez blogetik bertatik... Eta hori eibarnautak egon badirela Gasteizen.

Gaueko 21:00etan, Gasteizko Gora tabernan da zita. Jakin dut disko-jartzaileak (DJ-ak) eta guzti izango direla.

Pozten naiz Juan Luis Zabala Pipi lizentzia libre batekin gauzak idazten ikusita. Gaztelumendi.org blogean txirrindularitzaz idatziko du Zabalak aste honetan.

Gaztelumendi.org gune horrek duen Creative Commons lizentzia Attribution-ShareAlike delakoa, benetan polita da, nire ustez. Nik neuk itzuli nuen halamoduz neure blog honetarako, eta poztu nintzen Gaztelumendik, beste batzuek bezala, berrerabili izan dutenean testutxo hori.

Behin, Sustatuko eztabaida batean, Inozentzio Goikoa batek galdera zorrotz bat egin zidan, lizentzia hori barik, PRSTV izenekoa hobe zala. Galdetu zidan orduan Inozentziok: Zer iritzi-miritzi duzu, Luistxo, proposamen nirte ustez ezin zentzuzkoago honetaz? Honen kontra ere izango duzu zerbait, seguru.

Oraindik ez dut erantzun zehatzik. Beharbada Juan Luis Zabalak izango du, Creative Commons Attribution-ShareAlike gustatzen baldin bazaio...

Familian pasatu dut Aita Santua hil den asteburua.

Larunbatean, Gotzon Egiak gomendatutako erakusketa bat ikustera joan ginen. Photoshop gabeko argazkilaritza fantastikoa gustatzen bazaizue, ikusi Donostiako KMK-ko sotoetako erakusketa, benetan merezi du. Magia egiten dakiten bi argazkilari, Philippe Ramette eta Oliver Boberg. Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Sailaren orrian esposizio horrek web propioa dutela dio, baina ez du lotura zuzenik ematen. Web eskasa dauka Kultura departamentu horrek.

Erakusketa horretara sartzera gindoazela, 12.10ak ziren, ez orduak puntuan, jo-ta-jo Artzain Oneko kanpaiak. Pentsatu genuen, hil da Aita Santua, baina ez. Gero jakin genuen, ezetz. Norbaiti prisa sartuko ote zitzaion.

Arratsaldez, DVD bat alokatu genuen, Mar Adentro. Bukatu zenean, Aita Santuaren matraka telebistan, baina oraingoan bai, oraingoan hila zela. Gu ikusten ari ginen bitartean. Mar Adentro 13 urtetik gorakoentzako pelikula omen, baina Peru 6 urteko semearekin ikusi genuen. Ez dakit zer zuen debekatzeko modukoa pelikulak. Gizon bat hiltzen? ez dago halakorik: espero nuen extren artean Sampedroren benetako bideoren bat egongo zela, baina hori ere ez, Javier Bardem ikusi genuen, zurrutadaz hartzen ura, zianuroa edukiko balu bezala. Hori da nagusientzako edukia? Edozein telefilmetan, hildako gehiago ikusten dituzte umeek. Ez bakarrik garai moderno hauetan: Julio Verneren liburuetan ere bai. Edo aspaldiko ipuinetan. Edo albistegi guztietan, Aita Santuaren agoniaren irudiekin lehen, eta bere gorpu hila orain, taula baten gainean...

Igandean emaztearen aitonaren ahizpa bisitatzera joan ginen, Inozentzi Iribar, 103 urteko andrea. Pozik jarri zen gure umeak ikusita, eta notiziak eroan genizkion irakurtzeko, ikusi eskuetan nola duen Aita Santuaren heriotzarena.

Inozentzik hiru semealaba izan zituen, eta hirurak hil dira, ilobarik ekarri gabe, bere aurretik. Urtero esaten du, bere urtebetetzean, Jainkoak eramango ote nau... Berak dimititu nahi duela ematen du, baina ez diote onartzen. Wojtylak ez zuen dimisiorik eman nahi, eta zese fulminantea erabaki zuren bere nagusiak.

Erabili.com-en argitaratu dute euskarazko nire azken artikulua, eta komentario batzuk ere jaso ditu han. Medio horretan irten izanak, beste pentsakizun gehigarri batzuk ekarri dizkit gogora. Hizkuntzen jokoa edo talka, nolakoa ote da blogosferan? Zein ote da blogen buztan luzeko soziolinguistika propioa?

Susmo bat besterik ez da, baina hauxe da dudan susmoa: blogen buztan luzean, buztan lau-lau eta harpidetza murritzeko horretan, berdintsu da ingelesezko blog bat eta euskarazko bat. Blogari guztiek dute 15 harpideduneko audientzia potentziala, eta uste dut, berdintsu dela hizkuntzaren indarra.

Jakina, ingelesez edo gaztelaniaz dagoen blog batek, potentzialki, askoz irakurle gehiago izan ditzake, eta askok izan badituzte, baina blog ertainak, blog arruntak, mikrointeres zehatz bati zerbitzatzen dion blogariak, bere 15 laguneko zirkulutxoa izango du ingelesez. Blog ohikoenak horrelakoak dira ingelesez ere, buztan luzean galduta daude. Alde horretatik, ez dira asko desberdinduko euskarazko blog ohikoenetik.

Hortaz, hizkuntza gutxituaren estatus gutxituak hedabidearen irismenean eraginik ez duen hedabide mota berri baten aurrean gaude? akaso bai. Ikerlarien zain geratzen gara.

Hala ere, blogak banaka hartuta gertatuko litzateke egoera hori. Blogosfera bere osotasunean hartuta, ez, jakina. Gaztelaniazko edo ingelesezko blogosferak askoz pisutsuagoak dira. Eta ideia batek blog batetik bestera salto egiteko duen gaitasuna (informazioa berria edo meme errepikakorrak sortzeko gaitasuna), blogosferarekiko proportzionala delakoan nago. Ez bakarrik blogari gehiago daudelako interkonektatuta hizkuntza handietan, agregatzaile indartsuak haien zerbitzuan daudelako baizik (eta horiek laguntzen dute meme eta blog-ideia edo blog-albisteen hedapenean). Alderdi honetatik, optimismo gutxiago diglosiari begira. Baina bestean, argi izpi batzuk ikusten ditut.

Edozein modutan, idatziko dira tesiak... Zuberogoitiak paperera begira jarraitzen du, baina etorriko dira komunikatzaile are berriagoak.

Ingelesen Hilerriaren urtebetetzea

Portzierto, blog honek urtebete egin du, aurreko mezuaren eta honen artean. Hiru hizkuntzatan, eta jardun gehiena, euskarazkoan! Zorionak niri. Hala.

Gaurko hau refrito bat da. Batetik duela hamar egun Euskal blogosfera gaur mahainguruan (ref. bat , bi ) bota nituen gauza batzuk. Eta bestetik, Administrazioa Euskaraz aldizkarirako HAEE-IVAP-etik eskatu didaten artikulu bat. Bien arteko nahasketa da emaitza. Baina arinagoa izan dadin, ilustrazioak sartu ditut.

Interesatzen bazaizu... Blogak, blogak, blogak. Modako kontzeptua. Argitalpen azkarreko Interneteko webgune eredua. Albiste eta nobedadeak komentatzeko, primerako eredua.

Weblog kolektiboetan badugu esperientzia bat euskaldunok Sustatu.com-ekin 2001eko azarotik hona. Blog pertsonalen kontua, beranduago iritsi da Euskal Herrira. Ez dakit nori eman behar diogun lehena izatearen domina. Sarean.com Jabi Zabala kazetariaren blogari, seguruenik. 2003an sortu zen. Harrezkero, zenbat etorri diren... batzuk saldoka ere bai, Eibar.org elkarteak blog komunitatea sortu zenetik batez ere (2004ko uztailean).

Zenbat blog euskaldun ote gaur? Atzo baino gehiago, eta bihar baino gutxiago.

Galduko gara informazio itsaso horretan? Ez ote da gauza gehiegi egongo dela Interneten irakurtzeko, jakiteko? Beharbada bai. Blog euskaldun guztiak egunero irakurtzera dedikatuko den pertsonarik ez dago Euskal Herrian 2005. urtean. Ez da posible jarraipen hori egitea. Ez da posible, bederen, termino humanoetan. Baina bai termino robotikoetan: 2005. urtean martxan jarritako ekimen berri batek, Aurki.com eraldatu duen Jarioa proiektuak, blog euskaldun guztiak irakurtzen ditu, etengabe, eta haien azken nobedadeak antolatzen ditu albistegi kolektibo automatiko batean: Aurkik, gainera, blogen irakurketa harpidetza bidez egitea ahalbidetzen du, eta hori inportantea da,harpidetza bidezko irakurketa.

Ikusi dugu, adibidez, blogariren batek kezka zuela bere bloga bakartuta ez ote zegoen, ea ez ote zuen irakurlerik; monoblogoa ote zen bere jarduna. Beharbada bai: blog pertsonal bakoitza hedabide bat da, baina irismen txikiko hedabidea.

Hala ere, ez du horrek inporta: irakurlegoaren eskasiak bost axola. Azaltzen saiatuko naiz jarraian.

Etorkizunean denok izango dugu 15...

Denok ezagutzen dugu 20. mendean mass-medien eragina sinbolizatzera etorri zen esaldi famatu hura, Andy Warholek esana: Etorkizunean denok izango dugu 15 minutuko ospea. Asmatu zuen Warholek. Mass-medien biderkatze eta irismen populista bazter guztietara iritsi da, eta gutako edozein txotxolok du aukera (eskubidea, esan genezake) telebistako talk-show estupido batean azaltzeko, Klaudio Landak elkarrizketa gaitzan. Bai, nire mutilaguna transexuala da eta gustura onartzen dut.

Baina orain 21. mendean bizi gara, eta mass-mediak barik, Internet dugu artikulu honetako gaia. Paradigma aldatu da. Ez du balio Warholen predikzioak. Beste bat da gaurko profezia fetitxea: Etorkizunean denok izango ditugu 15 harpidedun.

Halaxe da, bai. Gutako edozein hedabide bihurtzen denean, bakoitzak bere mikro-audientzia izango du. Gure lagunek, gure etsaiek, gure seme-alabek irakurriko gaituzte... Haientzat garrantzitsua izango da gure bloga, eta gutako bakoitzak, halaber, bere kuttunak izango ditu: harpidetza batzuk jarriatuko ditugu, ez beharbada masiboak, bai edozein faktoregatik gutako inportanteak direnak.

Buztan Luzea, The Long Tail

Blogen audientzian, sareko beste alor askotan bezala, buztan luzearen kontzeptuak funtzionatzen du. Interneteko egia estatistiko bitxi bat da hau, The Long Tail esaten zaio ingelesez. Adi grafiko honi:

Salmenta aukerak merkatu jakin batean. Horixe adierazten du grafikoak: produktu salduenak, ezkerraldean, asko saltzen dira. Katalogoko lau produktu salduenek milaka ale saltzen dituzte. Baina katalogoa luzatu ahala, bateko eta besteko aleak dozenaka edo banaka saltzen dira. Denda batean halako katalogoa gobernatzerik ez dago: asko saldu daitezkeenak bakarrik izan daitezke baldetan. Supermerkatuak aukera gehiago du buztana luzatzeko, baina neurri batera arte: hilean ale bat edo beste salduko duen produkturik ezin diete tokirik kendu korridoreetan asko saltzen dutenei.

Interneten, aldiz, katalogoa infinitoa da. Amazoni ez zaio kostatzen ale bat salduko duen diskoaren datuak datubasean gordetzea. Ez diote kentzen tokirik salduenei. Eta, izatez, gutxi-gutxi saltzen diren milaka diskoen artean, askoz gehiago saltzen du Amazonek superventas horiekin baino. Interes generalistek merkatu handia dute, baina gizarte anitz batean, milaka lagunen mikrointeres konbinatuek, merkatu handiagoa osatzen dute.

Informazioaren mundu editorialean ere berdin gertatzen da. Paperean edo ikus-entzunezko hedabide euskaldunetan, kirol informazioan, izan dezakegu informaziorik futbolaz eta txirrindularitzaz, dudarik ez. Interes generalistak dira, badute berezko merkatu handi bat. Mendigoizaletasunak, ordea, juxtu-juxtuan du jarraipena. Bere interes maila, buztan luzearen grafikoaren alor ilun eta argiaren artean, hor nonbait behar du. Xakeak, berriz, ez du tokirik hedabide euskaldunetan. Bere mikroaudientziak ez du justifikatzen. Grafikoaren alde argian dago xakezaletasun euskalduna.

Interneten, berriz, desberdina da. Interes anitzen merkatu anitza osa daiteke. Blogista bat behar dugu, ez besterik: xakeaz euskaraz idaztea okurritzen zaion bat. Eta izango du bere mikroaudientzia. Eta haren ondoan, beste hainbat mikro-hedabide, bakoitzaren mikro-audientziarekin. Horrelaxe osatuko da edukiaren euskal unibertsoa sarean. Behetik gora. Nola bestela? Nitxo bakoitza subentzionatuta? Euskal xakearen webguneari subentzio publikoa emanez? Errezil-sagarraren foroa Diputazioen babespean eratu?

Ez. Egin dezagun zerbait eutsigarria, barka, iraunkorra. Eman diezaizkiogun armak herriari: blogosfera osa dezaten herritarrek, euskaldun bakoitza blogista bihurtzeko xaxatuz. Batzuek aukera aporbetxatuko dute, beste batzuek ez; baina gutako bakoitza (edo gure artean asko eta asko behintzat) hedabide bat denean, euskarazko informazioaren esparruak buztan luzearen antza izango du. Eta orduan, merkatu nagusiari zerbitzatzen dion EITBk barik, blogosfera anitz horrek okupatuko du nagusitasuna euskarazko Interneteko komunikazio eta informazio esparruan. Gu izango gara nagusi. Gu, blogariok, bakoitza bere 15 laguneko jarraitzaile-multzoarekin.

Podcasting egiten dugun egunean...

Eta adi, blogetako testu-produkziotik podcasting-era igaroko garelako akaso: audio eta bideo produkzio zuzen eta pertsonalera... Bai. Zergatik ez. Akaso bost edo hamar urte barru, euskarazko TB kanal gehien egongo den tokia AurkiTV izango da, ez EITB edo Euskaltel.

We, the media, esango dugu. Don't hate the media, be the media. Beste lema polit bat. Lema anbiziosoa, bai. Bueno, nik uste dut gure helburuak errealista izan behar duela: MUNDUAREN DOMINAZIOA.

Lehenago ere azaldu dut zer esan nahi dudan horrekin. Funtsean, teknologia geuk menderatuko dugula, ez berak gu. Eta anbizio apur bat ondo etorriko dela. Beste adibide batekin saiatuko naiz azaltzen.

Wargames, 1983

Ordenagailuen inguruko film kultuzkoa, agian. Interneten inguruan egin den onena, agian. Bueno, orduan Internet ez zen oraingoa, WWW ere ez zegoen, baina tira, modem bidez ordenagailuak nola elkarlotu daitezkeen sare global batean... Horixe iradokitzen zuen Matthew Broderick gaztetxo baten film honek. Konektatu da mutila eskolako ordenagailura, eta bere nota kaxkarrak igo ditu. Hegazkin-konpainiarekin beste norbaiten Visarekin, eta hara, bidaia Parisera... Neska baten aurrean fardatzeagatik, edozer modemari eta sareari esker.

Halako batean sarbiderik uzten ez dion ordenagailu batekin topo egiten du. Bere hacker truko guztiek huts egiten diote. Halako batean, esaten dio aldamenean duen neskari: Tira, makina hauek ez dizute sartzen utziko, baina normalean joko zerrenda eskatuta, jokatzeko aukera ematen dizute behintzat. Eta hala egiten du, joko-zerrenda eskatzen dio zerraila itxi-itxia duen makina misteriotsua.

Txorakeria bat da hori, baina pelikula bat da, ez ahaztu. Eta makinak erantzun ederra emaren dio une horretan:

  Greetings, Professor Falken.   chess   checkers   tic-tac-toe   ...   global thermonuclear war  How about a nice game of chess? 

Zerrenda luzeagoa da. Xakea, damak, hiru erreskadan, karta-jokoak eta bestelakoak tartean, eta azkenean, aukera potolo hori, Global thermonuclear war. Mutila liluratuta gelditzen da, baina, noski, ez du aukeratzen makinak Falken profesore misteriotsuari eskaintzen dion xake-partida. Ez, noski. Neska aldamenean duela, aukera posible bakarra du Matthewk, eta huraxe sakatzen du: Global thermonuclear war. Ondoren, misilak jaurtitzen dituzte, eta abentura gehiago...

Kontua da gu ere iritsi garela pantaila horren aurrera. Hala-nola, iritsi gara 21. mendera euskaldunok, gure kultura gutxitu eta diglosikoarekin. Iritsi gara, konektatu gara Internetera, eta jokoa aukeratu behar dugu orain. Zein aukeratuko dugu? Erantzun zentzuzko bakarra dago: Jokorik interesgarrienean jokatuko dugu... Zergatik gutxiagorekin konformatu? Global thermonuclear war!

Izarren ligan gaude: blog bat, atari bat baino interesgarriagoa da. Eta liga horretan gaude, beraz. Interneteko komunikazio esparrua ez du Euskaltelek edo EITBk menderatuko, guk menderatuko dugu, guk, blogariok.

Nire berba batzuk jaso dituzte gaur Berrian argitaratu den erreportaian: Zer demontre da bloga? Uste dut Idoia Etxeberria kazetariak ondo enfokatu duela artikuluan galdera horrentzako erantzuna. Zalantza bat argitzeke, beharbada: Berriaren blogak, noiz eta nola?

Berriaren Tartea atalean azaldu da hau gaur. Atal hori ez da Interneten izaten, baina testua bidali dit Idoiak eta hemen argitaratzen dut.

Zer demontre da bloga?

Egunetik egunera gehiago dira sarea komunikatzeko tresna bezala erabiltzen dutenak, argitalpen errazeko web guneetan aterpetuta

Idoia Etxeberria

Blog, blog, blog… asko entzuten da hitz hori azkenaldian, baina badakigu zer demontre den bloga? Gutako askok ez, seguruenez. Hori bai, gehienok bisitatuko genuen blogen bat sarean, oharkabean. Eta komeni da jakitea, internet etxekotu dezakeen ate-giltza baita. Bloga web gune bat da, bai, baina argitalpen errazekoa, orain artekoak ez bezala. Norberak nahi duena interneten jartzeko modu erraza da; informatikaz eta diseinuaz ezer gutxi dakienak ere izan dezake bere bloga. Zaletasunen gaineko azalpenak, albisteak, kezkak, iritziak, sentimenduak, kontu bitxiak, ipuinak, poemak, argazkiak… blogariek denetik ematen dute argitara sarean. Komunikatzeko beste bide bat da.

Itsaso zabal hori hobeto ezagutzeko, Luistxo Fernandez blog adituarekin egon gara, Eibar.org gunearen eta Sustatu blogaren sortzaileetako batekin. Sustatu duela lau urte sortu zuten, eta euskarazko lehen blog kolektiboa da. Eta orain eguneroko pertsonalak daude moda-modan, bitakorak. Egunetik egunera arraintxo gehiago agertzen da sarean harrapatuta, musikaz, literaturaz, eguraldiaz, bidaiez, sexuaz, politikaz edo zernahiz hitz egiteko prest. "Edozein izan daiteke blogari, eta gure interesak infinitoak dira. Paperezko munduan argitaraldi batek ezin du edozer gauzaz idatzi: merkatu bat behar du. Adibidez, xakearen inguruan publikatu daiteke ezer euskaraz paperean? Merkatuak seguru aski ez du ematen, ez du lan eta diru inbertsioa justifikatzen. Internetez, berriz, nahiko da xakelari afizionatu bat egotea euskalduna, eta hari otutzea euskaraz idaztea. Bere mikropubliko txiki-txikiarekin ere hori argitalpen baliagarria da. Ez du beste merkatu legerik jarraitu behar". Luistxoren ustez, "mikropublikazioaren modu perfektua da bloga".

Blog askotan erantzuteko aukera dago, interakzioa, mezuen joan-etorria; anonimoa ala izen-abizenekin. Baina ez beti. "Blogari batek erabaki dezake bere blogak ez duela izango erantzunik". Zer ezaugarri du, orduan? Nola jakin begibistan duguna bloga dela? Toki batzuetan argi dator: Urliaren bloga. Hor ez dago zalantzarako tarterik. Baina hala ez denean… Hona hemen beste argibide bat: "Azken orduko albisteak argitaratzeko sistema bat da, kronologikoki inbertsoa. Azala aldatu egiten da aldiro; azkenengo argitaratu duzun artikulua azalera joaten da, eta gainerakoak beherantz. Artxibatu egiten dira, hala ere, ez dira galtzen". Gainera, blogek harpidedun egiteko aukera eskaini ohi dute: "Edukiak ez dira zabaltzen bakarrik bisitari bat datorkizunean; harpidedunei zuzenean joaten zaizkie albisteak". Hor daude boglen arteko loturak eta iritzi trukeak ere: poliki-poliki, euskal blogosfera edo blog komunitatea sortzen ari dela esan daiteke. "Albisteen, iritzien eta pertsonen kate bat egoten da, informazioa sortzen da hor ere, eta giroa".

AEBetako ikerketa baten arabera, 2004a blogen urtea izan zen. Izugarri igo zen hango blog kopurua. Eta badirudi guretzat ere urte oparoa izan zela. Zenbat blog dagoen euskaraz? "Gaur atzo baino gehiago eta bihar baino gutxiago, maitasuna bezala", horixe Luistxoren erantzuna. Oso erromantikoa. Eibar.org eta Goiena.net komunitateetan orotara 25 bat blogari daude, eta ez dira gutxi bloga euren kontura ireki dutenak ere, elkarte zein norbanako. Unibertsitateetan ere sortu dituzte blogak: EHUn abian jarri duten Berriemaile.com ekimenean 300 bat ei daude, eta Deustuko unibertsitatean Littera egitasmoa dute; ikasle gehienek irakasleak agindutako etxeko lanak egiteko erabiltzen dute bloga, baina izugarri zaletu denik ere bada. Horrenbestez, zaila da blog kopurua zehaztea.

Nondik hasi bilatzen, baina? Ez da informazio aukera zabalegia, galtzeko modukoa? Ezetz dio Luistxok. "Blog bakoitzak bere audientzia izango du. Xakeari buruzko balizko blog euskaldun horrek edukiko du audientzia murritz bat, baina seguruaski bere idazle xakelaria pozik egongo da, eta irakurleak zer esanik ez. Nahikoa da hiru irakurle poz-pozik egotea blog batetik jasotzen duten informazioarekin. 1.000 blog euskaldun dauden egunean, ez ditugu denak irakurriko. Ezinezkoa da. Jarraituko ditugu batzuk, gure gustukoenak". Laster gustuak zehazteko aukera izango dugu, harpidetza egitean: literatura bai, futbola ez, txirrindularitza bai, xakea ez, politika bai, artea ez... "Zenbat eta aukera gehiago, nik uste hobeto informatuta egoteko aukera izango dugula".

Luistxok ere badu bloga, nola ez: Ingelesen hilerria du izena, urtea beteko du martxoan, eta eleanitza da: euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez. "Ingelesa, akats ortografikoz betea, makarronikoa! Halako idazkera zaindugabe bat izaten dugu blog askok… Esperimentu bat da, eta ez dauka inolako asmo editorialik. Gauza batzuk komentatzen ditut, papererako idazten ditudan zutabeak eta halakoak nire blogean argitaratzen ditut… Hori da guztia. Fitxategi pertsonal eta publikoa, sarean. Ni pozik nago gauzak hor biltzearekin, eta noiz edo noiz erantzun batzuk jasotzearekin".

"Blog bat izateko batez ere zerbait esateko gogoa, premia edo grina behar da, jakintza teknikoa baino gehiago". Blogari batzuk aski ezagunak dira -idazleak, zutabegileak…-, baina beste asko ez. Izenik ez ematea nahiago duenik ere bada. Oso barruko sentimenduak, funtsik gabeko tontakeriak, kritika zorrotzak, albiste interesgarriak… denetik aurkitu dezakegu. Joxe Aranzabal kazetari eta irakasleak, adibidez, bihotza ireki zuen Interneten, Sustatun, minbiziak sortu zizkion buruhausteen berri emateko (horri buruzko liburua plazaratu berri du, eta orain bere blog pertsonala ere badauka: Faroa ). "Nik uste dut ia-ia gutako edozeinek daukala zerbait interesgarria kontatzeko, eta gauza interesgarri hori apreziatuko duen irakurleren bat egon badagoela hor kapoan. Arrisku teknologikoa hutsa da, arrisku ekonomikoa hutsa eta komunikazioa sortzeko aukerak oso handiak".

Blogek kazetaritza partehartzailea sustatzen dutela dio Patxi Gaztelumendik bere bitakoran. Kazetari gabeko kazetaritzaren arora iristen ari al gara? "Xakeaz idazten duten kazetariak behar ditugu, ala behar dugu xakelari bat blogari bihurtuta? Beharbada bigarrena behar dugu". Luistxoren arabera, garbi dago blogintzak eragina izango duela kazetaritzan. Aldaketak ekarriko dituela. Zer nolakoak? Berak ere ez daki, oraindik.

Blogari izan nahi?

Edu Mendibil Berrigara aldizkariko kazetaria da, eta duela egun gutxi bihurtu da blogari, Mathiasen kopilotua bitakorarekin. "Goiena gure enpresaren barruan aukera hori eskaini ziguten, eta ideia ona iruditu zitzaidan". Ezagutzen dituen blogariek ere animatu zuten, eta hala, otsailaren bukaeran ikastaro txiki bat egin zuen, beste lankide batzuekin. "Informatika kontuetan ez naiz inolako aditua, eta poliki-poliki bagoaz gauzak ikasten. Baina edozeinek egin dezake, samurra da blogari ibiltzea". Zein asmo duen bere blogarekin? "Noizean behin idaztea; entzuten, ikusten edo irakurtzen ditudan gauzak komentatzen ahaleginduko naiz. Zinema, kirolak eta literatura ditut gustuko, eta nagusiki gai horiei buruz idaztea da nire asmoa. Zenbat eta erantzun gehiago jaso, askoz hobe. Irakurleek ere lagundu dezakete kopilotu lanetan!".

• Eibar.org elkartea. Elkartekideek bloga sortzeko bidea dute, baina kanpoko eskaerak ere aztertzen dituzte. www.eibar.org/blogak
• Goiena.net elkartea. Sortu berria da, eta nahi duenari bloga sortzen laguntzen dio. www.goiena.net/blogak
• Unibertsitatean. Irakasleek abian jarritako bi egitasmo: www.berriemaile.com eta Littera
• Automatikoki. Interneten badaude tresna batzuk blog bat automatikoki sortzeko, hiru urratsetan. Halakorik euskaraz ez dago oraindik, baina erderaz moldatu daiteke bat. Adibidez, Blogger

BOST ADIBIDE

SUSTATU

• Bloga: www.sustatu.com

• Nolakoa: Kolektiboa. Profesionalendako albistegi euskalduna.
• Blogaria: Iban Arantzabal, Filologoa, Goienako telematika arduraduna, Sustatuko editorea eta blog irakurlea ofizioz zein afizioz.
• Edukia: Profesional euskaldunarendako albistegia da Sustatu. Ekonomiaren alor desberdinetan (irakaskuntza, industria, zerbitzuak...) lanean diharduten eta prestatzen ari diren gazteentzako zerbitzu bat. Helburu izan ditu: Informazioaren sorkuntza eta hedapena, alde batetik; profesional euskaldunen komunitatearen trinkotzea, bestetik.
• Noiz sortu zen? 2001eko urrian. Lehen blog euskalduna. Ordutik hona eraldaketak ere izan ditu eta horretan beti asmatu dute Codesyntax enpresako lagun eta lankideek.
• Zergatik? Euskaraz bakarrak ginen, baina ez sareko blog bakarra. Ez dugu ezer asmatu. Sustatu sortzen da euskarazko eguneroko egunkari batek dituen helburu antzerakoekin, baina 2005ean ohikoa den erremintaz eginda, weblog eran. Autoedizioak iraultza ekarri zuen laurogeita hamarretan eta ondoren aldizkariak ikusi zitezkeen nonahi, onak zein txarrak. Orain blogekin gauza bera gertatuko da. Egungo tresna hauxe erabiltzen dugu guk komunikatzeko.
• Zer eman dio? Asko ikasi dut Internetez. Orain blogari diren askorekin dut harremana, eta hori ere oso aberasgarria da. Blog kolektiboa izateak lagundu du horretan.

Orain, blog pertsonalak datoz indartsu eta Goienan ere horren aldeko apustua egin dugu. Gurekin dozena bat blogari ari dira goiena.net-en. Batzuk on line dagoeneko, beste batzuk ateratzeko prest. Lan honek etengabeko ikaskuntza dakar berekin, eta hori gustuko dut.

SAREAN

• Bloga: www.sarean.com

• Nolakoa: Euskarazko lehenengo bitakora pertsonala omen
• Blogaria: Jabi Zabala, kazetari eta web editorea. Argazkilaritza ere gustuko dut, horregatik egin dut argazki bitakora. Komunikazioa maite dut, eta sareak ematen duen aukera mordoak liluratu nau 1997an honetan hasi nintzenetik.
• Edukia: Prentsan argitaratutako nire kazetaritza testuez gain, edozein gairi buruzko albisteak, iruzkinak, elkarrizketak, iritziak eta paranoiak argitaratzen ditut
• Noiz sortu zuen? Bitakora 2003ko martxoan iragarri nuen. Egunkaria itxi eta berehala hasi nintzen, buru-belarri, sarean. com prestatzen. Lehenago Interneti buruz idazten nuen Egunkarian eta baneukan inoiz testu horiek guztiak sarean bertan jartzeko asmoa, baina denborarik ez. Denbora eta motibazioa eman zizkidan Egunkariaren itxierak eta hilabete hori edizio sistema aukeratzen, instalatzen eta testu horiek guztiak banaka datatzen, sailkatzen eta sareratzen eman nuen.
• Zer eman dio? Bada, komunikatzeko grina asetzea, denon onerako ekarpen xumea izango dela pentsatzea. Ordu asko kendu dizkit eta hogerleko batzuk ere bai, baina, Andu Lertxundik idatzi berri duenez, nire plaza sortzeko aukera eman dit, nire komunikabide pertsonala eta pertsonalizatua, neuk apaindua, nire gustura eta nire gustuko gaiak jorratzeko aukera, nahi beste luzatuz...

PATXITRAPERO

• Bloga: http://patxitrapero.blogspot.com/

• Nolakoa: Bitakora pertsonala
• Blogaria: Anonimo izatera derrigortutako baten bloga. Zergatik ote? Afizioak: nagusiki, galderak egitea, kontzientziak zirikatzea, zirikatzea besterik gabe, eta emozioak konpartitzea, literatura, argazkilaritza eta umorearen bidez.
• Edukia: Trapero moderno honen asmoa: goizero-goizero bezperan bildutako trapu zaharrak erakustea, kontu xelebreren bat edo gauza politen bat.
• Noiz sortu zuen? 2004ko ekainaren 5ean sortu nuen lehendabiziko bloga, Begietatik), argazki eta testuez osatutakoa, eta horren ondoren jaio dira, Patxitrapero, azkenaldi honetan gehien betetzen ari naizena: orotariko lapikoa. Eta azkenik sortu dudan beste hau: Harrapatu) bloga. Haurrekin jolasteko proposamenak eta ideiak eskaintzen dituena.
• Zergatik? Nik gozatzen badut, litekeena da beste batzuk ere gozatzea. Nola bada, niretako bakarrik gorde? Zer eskaini dio? Gauza asko: lagun berriak, emozioak, ikasgaiak... Eta bereziki, gauza aberats-aberats bat, Patxitraperok aurki bere blogean azalduko duena (barka bekit publizitatea).

LAGUN BATEK ESAN DIT…

• Bloga: www.eibar.org/blogak/gabiria
• Nolakoa: Pertsonala
• Blogaria: Julen Gabiria, idazlea afizioz eta itzultzailea ofizioz. 32 urte.
• Edukia: Blog honetan, batez ere, sorkuntza eta burutapenak idazten ditut. Sortu zenetik, bi hilabetez egunero-egunero idatzi izan dut zerbait bertan, baina orain lasaiago ari naiz, denbora dudanean idazten. Zenbait atal ditu: "Berbak" atalean, adibidez, Euskal Herriko prentsan topatzen ditudan kultura arloko deklarazio batzuk hartu eta aztertu, kritikatu... aletu egiten ditut. Beste atal emankor bat "Bertan Bilbo" da, seguruenik nire blogean jarraitzaile gehien dituen atala: Bilboko Zazpi Kaleetatik paseatu egiten dut, eta gero bertan idazten dut ikusi edo sentitu dudana. Badaude beste zenbait atal: "Lurrekoak" izenekoan jende arruntari begiratzen diot, eta egiten edo esaten dituzten gauza handiak jasotzen ditut. Nik nire begirada jartzen dut idazten ditudan gauzetan, baina gero jendeak barneratu egin behar du idatzitako hori: ez dakit asko esatea den, baina azenarioa jarri nahi nuke jendearen muturraren parean, jendeak beti eman dezan pauso bat aurrerantz, azenarioa harrapatu nahian.

Baina esaten dudan guztia ez da egia, ez da gezurra: nik ez dut argitu nahi egia edo gezurra den diodana. Blogaren izena da "Lagun batek esan dit lagun batek esan diola", kondaira urbanoa beraz: izan daiteke egia, izan daiteke gezurra, edo, soil-soilik, errealitatea.

• Noiz sortu zen? 2005eko urtarrilaren 1ean, zapatisten moduan. Zergatik, nolatan? Luistxo Fernandezek oparitu zidan, sorpresaz. Nik inbidiaz jarraitzen nituen Xabier Mendiguren eta abarren ibilerak, baina ez nuen ezer ere esan. Pentsamendua irakurri balit bezala, Luistxok opari hori egin zidan.
• Zer eman dio? Asko eman dit. Barruan ditudan kezka, hausnarketa, istorio asko kanporatzeko bidea. Eta, batez ere, jendearengana zuzen-zuzenean heltzeko bidea. Literaturarentzat sekulako ekarpena da hori, idazlea ohituta baitago bakarrik lan egiten, eta jendearen iritzia oso gutxitan heltzen zaio. Aldiz, blogarekin komunikazioa bat-batekoa da: blogaria ez da irakurlea baino gehiago, ze irakurleak erantzun egin dezake eta hutsaren pare utzi blogariaren jarduna. Blogaria irakurlearen maila berean dago, eta komunikazioa bizia eta erabatekoa da. Zer eman didan blogak? Zer ez didan eman!

IRATXEREN BITAKORA

• Bloga: http://iradelpa.berriemaile.com

• Nolakoa: Pertsonala
• Blogaria: Iratxe del Palacio, 19 urteko gernikarra. Informazio eta Komunikaziorako Zientziak ikasten ari naiz Leioako kanpusean.
• Nola sortu zen? Bloga unibertsitaterako irakasgai baterako eginez hasi nintzen. Bertan, nahi zuenak klaseko ariketak sartzen zituen, eta apurka bere gauzekin bete.
• Zergatik? Bloga izateak askatasuna ematen du, nahi duzuna idazteko, eta jendeak komentario bidez parte hartzeak erakusten du ez zarela horma bati idazten ari.
• Zer eskaini dio? Espero dut nire bitakorak irautea eta denborarekin zerbaitetan espezializatzen joatea. Lanbide guztietarako osagai eta tresna egokia dela uste dut.

Euskarazko blogak:

• Aurki
• www.bloglines.com/public/sarean
• Eibar.org/
• Goiena.net
• Sarean.com
• CodeSyntax

Blogari euskaldunen topaketa

• Lekua: Elgetako Espaloia Kafe Antzokia

• Eguna: Apirilak 17, igandea
• Ordua: 18:30ean
• Nori zuzendua: Blogariei eta interesa dutenei
• Informazio gehiago: Espaloia.com blogean