Santi Carrillo Rockdelux-eko zuzendariari eginiko elkarrizketa

Entrevista a Santi Carrillo, director de Rockdelux, este contenido en castellano.

Esan bezala, gaur goizean Oier Aranzabal eta Cristina Tapiak Santi Carrillori eginiko elkarrizketa entzun dut. Rockdelux-eko zuzendaria Ispilu Beltza (DK Irratia) magazinean egon da.

Musika aldizkari beteranoak paperezko ibilbidea amaitu behar izan zuen itxialdiaren une gogorrenean, 2020ko udaberrian.

Bueltan da baina, 2020ko amaieran. Agurra iragarri ondoren irakurle fidelenek sortutako energiarekin bete dituzte bateriak eta orain edizio digitala sortu dute Primavera Sound jaialdiaren laguntzarekin.

Carrilloren arabera, 12.000 pertsonak erregistratu gara lehen hilabete honetan. Erregistratzeak ematen dizu aukera hilean 5 artikulu debalde irakurtzeko; harpidetza egin nahi izanez gero, bi aukera dituzu: a) hilekoa, 3,99 euro hilean; b) urtekoa, 40 euro urtean.

1990eko hamarkadan modu erregularrean erosten nuen aldizkaria zen. Gero nekatu egin nintzen eta urtean behin edo hurbiltzen nintzen kioskora (normalean, kolaboratzaileekin batera egindako urteko zerrendak argitaratzen zituztenean).

Urteko harpidetza egitea erabaki dut, besteak beste John Carlin-i eginiko elkarrizketa asko gustatu zaidalako. Eta nahiz eta bere garaian behin baino gehiagotan haserretu aldizkariaren harropuzkeriagatik, egia da ere makina bat ate eta leiho zabaldu dizkidala, musikan batez ere.

Hona hemen elkarrizketa. 13:25 minutuk aurrera entzungai.

Oier Aranzabal: Egun on, Santi.

Santi Carrillo: Zer moduz?

OA: Hementxe gabiltza. Guretzat gauzak ez dira hainbeste aldatu hitz egin genuen azken alditik, baina zuretzat esango nuke baietz.

SC: Ba bai. Ikusi ahal izan duzuen bezala, Rockdelux aktibo dago, kasu honetan ez paperean baina bai online, harpidetu nahi duen ororentzat eskuragarri. Ordaintzeko webgunea da, non lehenik eta behin izena eman behar baituzun eduki guztietara sarbidea izan ahal izateko, prezio oso egokian. Egunero ari gara edukiak eskaintzen: musika eta beti ukitu dugun pop kulturaren beste adar batzuena.

OA: Duela hilabete batzuk hitz egin genuenean, aurreratu zenigun eskaria egonez gero, edizio digitala egitearena aztertuko zenutela. Eta badirudi egon dela eskaria.

SC: Dakizuen bezala, agurra oso hunkigarria izan zen, sonatua, jendeak hunkitu baikintuen hainbeste esker mezuekin. Aukera izan dugu Primavera Sound jaialdiarekin elkartzeko, beraiek logistikarekin lagundu gaituzte (bulegoak, azpiegitura, zerbitzuak...) eta horrek gure buelta ahalbidetu du.

Bere garaian esan nuen bezala, bueltatuz gero digitalki izango zen, baina konpromiso batekin: jendeak pagatu behar zituen edukiak, guztiak ezin baitu debaldekoa izan betirako.

Cristina Tapia: Ikasi dugu edo ikasiko dugu dena ez dela debaldekoa?

SC: Ez dakit, gaizki ohitu baikara pentsatzera sarean guztiak debaldekoa izan behar duela. Gehiagotan esan dut eta hemen ere esan nuen aurrekoan: internet baliabide bat da, ez helburua. Hau da, internet-ek asko errazten dizkizu gauzak, baina sarean kontsultatu eta gozatu daitezkeen eduki guztiak norbaitek egin behar ditu. Eta horrek kobratu behar du. Horrela da.

OA: Zertan desberdintzen dira erredakzio digitala eta paperekoa?

SC: Egitura berdintsua dute gutxi gorabehera. Lehen esan bezala, gu Primavera Sound-en egituran sartu gara, komunikazio atalean lan egiten dutenekin. Izan ere, horietako batzuk Rockdelux-eko kolaboratzaileak ziren (Joan Pons, Marta Pallares, Aleix Ibars eta Víctor Trapero). Baita Radio Primavera Sound-en lan egiten dutenekin, han ere kolaboratzaileak ditugu (adibidez, Marta Salicrú...) Bertan egitura txiki bat dugu eta horiekin zein kanpoko kolaboratzaileekin batera saiatzen gara edukiak kudeatzen.

Saiatzen gara musikan zentratzen, gure espezialitatea baita, eta liburu, serie, komiki edota filmak ere aipatzen, lehen bezala. Baina lehen ukitzen ez genituen eremuetara ere hurbiltzen gara, ikuspuntu berriak eransteko une egokia dela uste baitugu: teknologia, kirolak, moda..., baina beti ere oso Rockdelux ikuspuntutik, gure ezaugarria izan den irizpidea galdu gabe.

CT: Paperezko erredakzioko kideekin segitzen duzue?

SC: Bai, noski. Abenduko erdialdean hasi ginen Rockdelux-en plater nagusiarekin, urteko zerrendak. Ehundik gora kolaboratzaile zahar zein berrik hartu dute parte. Jarraitzen dugu kolaboratzaile hauen guztien ezagupenak aintzat hartuz, horrek eman baitigu aukera 35 urtetik gora irauteko.

OA: Albiste ona da Rockdelux-eko edukiak formatu digitalean gozatu ahal izatea. Santi, atseden hartuko dugu eta horretarako kanta bat eskatuko dizugu.

SC: Oso ondo. Urteko zerrendak aipatu ditugunez, Bob Dylanen kanta hautatu genuen, hamazazpi minutuko manifestu ikusgarri hori. Bob Dylan leienda bat da bere horretan, hor dirau hainbat urteren ondoren, musikaren historiako izen garrantzitsuenetako bat. Bere ibilbidean zehar egin duen abesti aparta mordoarekin, 2020an monumentua den kanta hori egiteko ausardia izatea, bere karrerako bost abesti onenen artean dagoena. Egin duen guztia kontuan hartuta, itzela da eta ahots bakarra dela frogatu du Murder Most Foul-ekin.

OA: Boladan dago abestien eskubideak saltzea. Lerroburuetan ikusi ditugu Neil Young, Bob Dylan eta Hipgnosis inbertsio funtsaren izenak. Zein da honi buruzko zure iritzia?

SC: Garai baten amaiera dirudi eta esango nuke beraiek ere bizitzaren amaieran ikusten dutela beren burua, emari artistikoari ahalik eta etekinik handiena atera nahiko diote. Agur handia da, bizitzan jasotako testamentua, bizi diren bitartean dutena baino diru gehiago jasotzeko. Gizatiarra iruditzen zait, bizitzan zehar eginiko esfortzuaren ordaina.

OA: Aurreko elkarrizketan komentatu genuen Rockdelux-ek izan zituela argitaletxe handien eskaintzak. Medioren batekin ezkondu zarete?

SC: Ez. Primavera Sound jaialdiarekin ezkondu gara. Beraiek bitartekari izan dira guk jarraitu ahal izateko eta gure aliatuak izan dira gure ustez bi edo hiru urteko ibilbidea beharko duen proiektu bat nola gauzatzen den ikusteko. Latinoamerikako azokari begira ere ari gara, jende gazteagoarekin konektatu nahi dugu... Tira, hau guztiau datozen hilabetetan gauzatuko dugun prozesu luzea da.

CT: Esan duzu gizatiarra iruditzen zaizula inbertsio funtsek erostea abestien eskubideak eta zuek, Rockdelux-en, orain arte jorratu ez dituzuen eremuetan sartuko zaretela: kirola, moda... Garai baten amaiera da eremu askotan eta erabat berria den zerbaiten hasera?

SC: Musika beste modu batez bizi da egun, seguruenik. Bistakoa da hori nabaritu egiten duzula hainbat urtez aldizkari bat egiten ari zarenean. Lehen jendearentzat musika zerbait eraldatzailea zen, zure bizitza (jarrera, portaera) ideologikoki, zentzu batean, zuzentzen zuten artisteei heltzeko aukera baitzegoen.

Orain musika beste modu batez kontsumitzen da: jende gazteak modu azkarragoan, azalekoagoa den moduan kontsumitzen du, baina era berean intentsitate handiz. Orain seguruenik musika gehien entzuten den garaia baita. Eta jende horrengana beraiek ulertzen duten modu batean iritsi beharra dago eta, era berean, musikarekin harremana izan dezaketen elementu berriak bilatu, horrela bizi baitute beraiek (moda, teknologia...) eta zergatik ez nahasi hori guk dugun pop kulturaren ezagutza potoloarekin, jende horrengana iritsi ahal izateko eta ez soilik gurea erosten zuen publiko beteranoarengana.

CT: Eta zu Rockdelux aldizkariko arduradun gisa, sektorean Espainian dagoen aldizkari garrantzitsuenetako bat, nola bizi izan duzu aldaketa hori? zer izan da orain arte eta zer izango da hemendik aurrera Rockdelux Santi Carrillorentzat?

SC: Imaginatu. Rockdelux bihurtu zen Rock Espezial izeneko aldizkarian hasi nintzen kolaboratzen. Oso gazte nintzela izendatu ninduten zuzendari. Nire bizitza izan da, bizimoduaz gain, nire bizitza pertsonala askotan oso lotua izan baita Rockdelux-era. Nahi izan dugu -ez nik bakarrik, horretan lagundu bainaute Juan Cervera, Francesc Vaz eta urte hauetan guztietan izan ditugun makina bat erredaktore eta kolaboratzailek- jendea ondo senti zitekeen produktua egin, irrati komertzial eta telebista saio ohikoenetan seguruenik entzuten ez ziren musiketan norbere burua ikusi ahal izatea, pistak eman ditzakeen ezagutzak ekarri ahal izatea, horiek erabili ahal izateko gero bizitzan garapen artistikoa izateko, hau da, liburu, musika eta puntu kultural batez inguratuta bizitzeko.

Ikuspegi horretatik begiratuz, komunikabide bitxia izan gara, enpresa txiki eta independentea izanik, argitaletxe handi baten barruan egon gabe ere urte asko iraun dugu, agur esan genuenean oso eskertuta eta hunkituta zeuden fan mordoa zituena. Eta orain jarraitu nahi dugu, baina beste modu batera. Horregatik gure leloa da «Igual pero diferente» (Berdina baina desberdina). Hau da, betiko espiritua baina beste maila batera eramana.

OA: Zalantzarik gabe, paperezko Rockdelux-ek lortu zuen bikaintasunaren erreferente izatea musika independentearen eremuan. Talde guztientzat erreferentziazkoa zen eta denek nahi zuten Rockdelux-en agertu. Proiekzio bera mantendu nahi duzue?

SC: Ba bai, noski nahi dugula izandako erreferentzia hori izaten jarraitu, sortzen diren talde eta mantentzen diren taldeentzat musika erreferente izatea. Hori da gure helburua: olatuaren aparrean segitzea eta gauza interesgarrienak deskubritzeko abilezia izatea, diskoen kritikak egitea -hori baita Rockdelux-en funtzioetako bat-, iragazki bat sarean dauden gauza mordo horren artean jendea orientatzeko. Orain arte egin dugun bezala lan hori ahalik eta txukunen egiten saiatuko gara.

CT: Gazteekin konektatzeko estrategiak, mamia galtzeko arriskua duen beste norabide bat hartzea ekar dezake?

SC: Bistakoa da erronka zaila dela, oreka lortu behar baita ezagutzen gaituen jendea eta gu agian marka gisa ezagutu bai, baina orain arte Rockdelux-era hurbildu ez zen jende berriaren artean. Prozesu luzea da eta bi edo hiru urteko epea aurreikusi dugu garatzeko. Esan dudan bezala, publiko latinoa Rockdelux-eko balizko kontsumitzaile izan daitekeen kontingente handia da, paperezkoa bertan banatzen zenean bazirelako eta orain digitala irakurtzea nahi baitugu, errazagoa eta zuzenagoa delako.

OA: Zein da zure iritzia musika urbanoaz? Kontsumitzailea zara? Orain boladan dago eta jaialdi batzuek musika urbanoa besarkatu egin dute.

SC: Musika etengabeko mutazioa da jatorritik: jazza, bluesa, rythm & bluesa, soula, rock & rolla... Sortzen den estilo bakoitza hibridatu egiten da lehenago entzun eta irentsi egin ditugun beste gauza batzuekin, eta hortik elementu berriak sortzen dira. Musika urbanoa -rythm & blues klasikotik datorrena, elektronika, hip-hopa, musika latinoak, reggaetona, edozerekin... nahasiz- jende gazteak gehien kontsumitzen duen eta identifikatzen den ibilgailu berria da. Estilo guztietan bezalatsu, gauza onak eta txarrak daude. Hor egongo gara gure ekarpena egiten, gure irizpideen arabera onena dena aukeratzeko.

CT: Beste tarte bat hartuko dugu, Santi. Zer musika jar dezakezu orain?

SC: Musika urbanoaren boomaz ari zaretela, jar dezakegu Espainiako kanta onena gisa aukeratu duguna: ex-aequo C Tanganaren bi kanta dira. C Tangana aldaketa garaian dago oraintxe eta jende gehiagorengana iritsi nahi du. Bere bi azken kantak -2020ko azkenak, aurten beste bat argitaratu baitu jada-, Demasiadas mujeres eta Tú me dejaste de querer, oso modu duinean Espainiako folkloreari begiratzen dioten bi kanta dira. Eta hori koherentziaz egin du eta C Tangana jarraitu beharreko artista bihurtu duten ikuspuntu garaikidearekin eginak daude. Disko berria  plazaratzear du eta hainbat herrialdetako artista latinoak ditu kolaboratzaile. Esate baterako, Tú me dejaste de querer abestian Niño de Elcheren kolaborazioa dago eta kanta puska da; niretzat urteko onenetakoa.

CT: Entzun dezagun ba C Tangana.

CT: Santi, garaiak aldatu egin direla esan berri duzu, aspaldidanik jada internet errealitatea dela, badago autokritikarako tartea?

SC: Beti dago tartea autokritikarako. Autokritikak beti lagundu behar gaitu hobetzen. Eta guk kritikak onartzen ditugu besteen lana kritikatzea delako gure eginbeharra. Beraz, arraroa litzateke besteen kritikak ez onartzea.

Hobetzea da beti gakoa. Kritikek ekarpen positiboak egiten badituzte gauzak birbideratzeko edo pista berriak aurkitzeko gauzak hobetzeko...

CT: Zentzu honetan, zuek atzeman duzue hobeto egin zitekeen zerbait edo orain, denbora pasa dela, beste modu batez egingo zenuketen zerbait?

SC: Beno, agian prozesu digitala duela urte batzuk egin behar genuen, modu ausartean, oraingoa bezalakoa den webgune bat eginez, ordainpekoa, lurraldea markatzeko. Hori bai, igual lehenago ez zen une egokia horretarako. Orain uste dut paradigma aldatu egin dela: jendea orain lehen baino prest agertzen da eduki digitalak pagatzeko (Spotify musikan edota telebista-plataformak). Lehen jendea pirateatzen saiatzen zen, gauzak jaitsi ordaindu gabe.

Bestelako prozesu batean gaudelakoan nago. Egunkariak ere konturatu dira ezinezkoa dela informazioa ematen jarraitu debalde: denak ari dira birziklatzen, ordainpeko hormen bila. Horregatik uste dut hau zela egiteko une aproposa, adostasun hori egon denean, isila baina benetakoa, eta jendea esan du: «Egia da. Ezinezkoa da dena debaldekoa izatea. Nola aprobetxatuko ditugu eduki hauek, horiek egiteko lanean ari den jendea dagoenean». Artistak, ekoizleak... horiek guztiek kobratu behar dute, baita kazetariek ere, noski.

OA: Diozun bezala, prentsak dena debalde leloa besarkatu zuen eta hori izan du akiles taloia.

SC: Nire ustez, terriblea izan zen prentsak debaldeko edukiak eskaintzea. Akats itzela izan zen. Kokatzeko, publizitatea lortzeko... Jada konturatu dira. Ezinezkoa da.

OA: Zuek debaldeko izen-ematea planteatu duzue eta horrek hilean bost artikulu irakurtzeko aukera mugatua ematen du. Gainera, bi harpidetza mota: hilekoa eta urtekoa.

SC: Hilekoa 3,99 euroren truke da, nahiz lehen hilabetea euro 1ekoa den, pagotxa! 40 euro pagatuta urteko harpidetza egiteko aukera duzu eta kasu horretan bi hilabete dituzu dohain.

OA: Digitalaz gain, zerbait fisikoa egiteko asmorik?

SC: Proiektu asko ditugu, baina goazen lehenik eta behin digitalki tokia hartzera. Adibidez, komiki espainiar onenen zerrenda ari gara egiten, orain arte egin ez den zerrenda, eta 150 partaide ditugu: kazetariak, egileak, marrazkilariak... Garatzen ari garen proiektu handia da eta pentsatu genuen liburu gisa kaleratzea, baina aukera bat besterik ez da...

OA: Beno, aurrekoan aukera gisa iradoki zenuen Rockdelux digitala eta hementxe gaude. Apuntatuko dugu! Santi, zein izan da jendearen erantzuna?

SC: Gogotsu daude. Egon da jendea atera aurretik harpidetu zena. Une honetan 12.000 lagunek eman dute izena eta, aintzat hartuz hilabete inguru daramagula, uste dut oso ondo dagoela. Izena eman dutenen kopurua igo nahi dugu eta horiek gero harpidedun bihurtu.

Esan bezala, hasiera baino ez da eta jendea ohitu beharra dago: gauzak eskaini, beraiek jarraitu nahi izateko.

CT: Santi, beste garai baten nostalgiarik bai?

SC: Beno, ez dakit nostalgia ote den, sentsazio gazi-gozoa baita, bizitako garai batera eramaten zaituena, zoriontsu egin zizuten edo ondo sentiarazi zizuten gauzen garaira eramaten zaituena. Ez zait gehiegi gustatzen nostalgia, garrantzitsuena orainaldia baita. Agerikoa da musika-kazetaritzara hurbildu nintzela rock-a oinarri eta nire idoloak Lou Reed, David Bowie, Bruce Springsteen, Patti Smith, Clash... direla.

Eta hori faltan botatzen dudan osagaia da, gaur egun ez baitago artistarik jendea gu eta nire belaunaldia bezala eraldatu dezakeena. Guretzat bizitzeko ispilu baitziren, pelikulero samarra zuk nahi baduzu, topiko asko baitaude rockean, baina bai zela zerbait transzendentea orduan.

Eta, esan bezala, musika gaur egun beste modu batean bizi da. Pasioz ere bai, baina kakotx arteko garrantzi puntu hori gabe.

Ikuspegi horretatik bai dudala rocka musikaz gaindiko zerbait bezala bizi zen sentsazio horren nostalgia moduko bat.

OA: Oso ondo, Santi Carrillo. Eskerrik asko kasu egiteagatik eta beste nobedaderen bat, ahal dela ona, dagoenean deituko dizugu berriro.

SC: Mila esker zuei interesagatik. Nobedadeak daudenean zuren deiaren zain egongo gara.