Aldabak

Etnografikoki oso interesgarrixa dala iritzitta, nere blog honetan argitaratzeko baimena eskatu detsat, eta baietz esan dau. Eskerrikasko Beatriz! Monumentuak eta jauregijak ederrak diraz, baiña haundikijei buruz baiño ez doskue berba egitten; gehijenon arbasuak, ostera, “normalak” zirian; herri-arkitekturako hónek elementuok euren bizimodu diskretua hobeto ulertuteko balijo doskue.

Hauxe da Beatrizek argazkixok laguntzeko idatzittako testua:

"ALDABAK. Umetan ez eguan timbrerik, portero automatikorik etxeko atietan, egoten zirinak... ALDABAK sirian. Horrekin deitzen zan, errekaruak, abisuak eta edoser esateko erabiltxen zirian. Aldabakaso bat... lehelengokuari, bi... bigarrenari. Neguan kalerik kale “lapak”saltzen juten zirian ta PUN...PUN... joten eben aldabia eta fulanitaaaaa, nahi dozuz lapak?
-Zematiannnn?
-Honen beste errial katillo bete!!
Udan “injarak” frijiruta saltzen zirian, kabanakuak... PUN...PUN... barriro, fulanitaaaaa, menganitaaaaa injarak bero beruakkkkk, errial bi bakoitxa. ALDABAK joko ederra emoten eben, horregaitik nire partez... txalo eder bat gure antxinako komunikasinoari.
Eskuetan geihenetan eraztuna eukitxeben."

Hamen Beatrizek egindako argazki bildumia: uste dot danak Lekeittioko alde zaharrian etaratakuak dirazela:

Bestalde, hau oin dala denporatxo bat grabautako bideua esegitzeko atxekixa perfektua da. Amari entzunda netsan (Adela Larrañaga, 1930) umetan, Bittorixan bizi zanian, aldabia jotzeko kodigo bat egoten zala. Klaro: etxe txikixa danian, ez dago arazorik, edozelan jota be, kaso egingo zaittue. Baiña etxiak 5 piso, eta 20 bizitza dakazenian, eurena moduan (Herreria kalian)? Zelan aklarau, esneduna adibidez, zeiñi deika dabillen? Horretarako, halan egitten zan: kolpe senduekin, solairua adierazten zan; eta errepikekin, barriz, eskuma/ezkerra zan. Bideo hau ikusitta errez-errez ulertukozue.

Gaixakin lotuta: katazuluak eta freskerak; Sosolako basarrittarran bloga.