Ibai haundixan inguruko jentia
1884ko edizio orijinaleko irudixa
“Pop” kulturan egindako dibulgaziñuaz gain (marrazki bizidunak, eskoletan lantzia...) oin dala gitxirarte ez dot nik izan Mark Twainen idazlanekin kontaktu zuzenik. Hamen eta hamen egindako irakurketak, ostera, idazle oso zorrotza erakutsi deste, kritika sozialez gaiñezka eta gizakixan alde mizkiñenak umorez seiñalatzeko zalia. Liburu honetan be bide horretatik segitzen dau: Shepherdson eta Grangerford familien ezinikusi prototipikua (barriro), txarlatan/timadore bixen erretratu magistrala (bistan da halako asko ezagutu zittuala), Huck Finn arlotian eta Jim esklabuan ikuspegi xaloak desmontatzen dittuan konbentziño sozialak, Hegoaldeko basarrittarren izaeria... Ibaixan behera egindako igesaldixak Mississippi inguruko bizimodua erakusten desku, aparteko eta berezko mundu bat: almadiarixen bizimodua (Erronkarikuen sasoi bera da), nabegaziñoko gorabeherak, esklabutzian kodiguak, baporien eta enbarkaziño txikixen arteko txokiak...
EEBB-etako gizarte erretratu honetan, ohar etnografiko interesgarri bi jaso dittudaz. Bistan da bizitza errealeko kontakizunetatik jasota dagozela, eta duda barik Euskalherrixan be ezagutu doguzen Europako ohittura zaharrekin zerikusixa dake:
- “Reinaba un silencio absoluto, parecía ser muy tarde. Olía como si fuese tarde. Yo no sé cómo decirlo, pero ya me comprenderéis” (Huckleberry Finn arlotiak, p.91, argi-illun usaiñari erreferentzia).
- “Me dijo también Jim (esklabo igeslari baltzak) que también traía muy mala suerte el contar las cosas que se iban a cocinar para comer. También era de muy mal agüero el sacudir los manteles después de la puesta de sol. Otra cosa: si un hombre poseía una colmena, al morir aquél era preciso dar noticia a las abejas antes de que saliese el sol al día siguiente; de no hacer ésto, las abejas enfermaban, abandonaban el trabajo y perecían” (p.110, erlezaiñen ohitturia ointsurarte).
