Ardi ulezko marragak
Freskerekin eta gaterekin lez, ez goiaz iñora halako gauzak argitaratziakin. Irakorlietatik askok ezagututako gauzia da, ardilanazko marragena; ez daka printzipioz ezer espezialik. Gaiñera mundua ez da era hortan aldatzen... gizonen hartu-emanak ez dira hobekitzen... Zama Aroa ez da hola laburtzen... Baiña nik, parakaidista begixokin, badakitt hamendik hogetamar urtera gauza zihero exotikua izango dala, gaur egunian lasto edo ira koltxoiak lez gitxi gora behera. Eta ez dakittenez etnografia ikerketetan halako detalletxuak lekurik izango ete daben... ba hamen jasota geratu deilla behintzat.
Ardi ulezko marragak halako zorro urdin edo gorriska mehe batzu izaten zittuezen, oso karakteristikuak. Gure amak diñuanez hutsik erosten ziran, eta gero ardilania jirau egin bihar izaten zan, hárek bete eta koltxoiari formia emoteko. Guk esnedunari erosi ei gentsan ulia.
Oso gozuak izaten ziran bertan etzintzeko... batez be, denpora batera, norbere korputzan formia hartzen zebelako. Erdixan egitten jakon zulua bardintzeko, tarteka-tarteka harrotu egin bihar izaten zan. Hau da: marragian josturia zabaldu, lana guztia lurrian ipiñi –etxetik aparteko leku baten-, eta makillaz astindu. Gero, harrotutako uliakin atzera zorruak bete, eta josi. Operaziño osua koltxoneruak egitten zeban, etxera koltxoi barri-barrixa itzulitta. Ez zan sarri egitten kontizu: ni neu, behiñ edo birrittan gogoratzen dot bakarrik Mekolako etxian. Egongelako leihotik ikusi neban koltxonerua biharrian, atari pareko pretillan onduan.
Azken urtietan, ez genduazen ardilanazko marragarik erabiltzen. Han egoten ziran, baiña koltxoi “normalen” azpixan sartuta (badaezpada kontizu: sekula ezin da jakin hurrengo gerria noiz etorriko dan). Baiña tira: azkenian hárek be basuran amaittu zeben.
Ez dakitt altxorrik juango ete zan eurekin. Horretarako be egokixak ziran-eta: zulo bat egin, eta ule artian dana dalakua gorde. Ondo goguan dakat, zabortegi baten olgetan nenbixala, erretako marraga baten errautsen artian 50 zentimotako txanpoi pillua topau nebanekua (ordurako ez zeben ezer balixo).