Apunte genealogikuak (familixa guztiendako balekuak)
Argazkiak.org | Umiak 1909 © cc-by-sa: txikillana
Jesus Mari “Toxu”n eragiñez, juan dan hillietan 500 lagunetik gora gehittu dittudaz nere arboltzar genealogikuari. Dagoeneko 3000tik gora senide agertzen gara bertan, eta tarteka-tarteka mormoien mezutxua agertzen jata, ia euren world family tree erraldoiari kontribuidu gura detsaten... ;-) (uste dot mormoiak munduko biztanle guztiak senidiak garala frogatu gura dabela, Jesukristo izeneko pertsonai mitologikoren baten ondorenguak...). Beti ezetz esaten dot, jakiña: aurreragokuan Gari Araolazari esandako lez, “susto” pizkat emoten desta (ondarrutar erara esanda) nere artxibua edonoren esku lagatzia. Izan be, ez dira bakarrik izenak eta datak: askotan, informaziño pribau xamarra dago gordeta, eta hori salbu dagola sigurtatzen ez dan lekuan ezin dot datubasia argitaratu.
Zera egitten dot nik, orduan: Family Tree Maker programiak emoten dittuan aukerak erabillitta, arbol sektorialak egin. Hau da: dana dalako senidiari PDF-ak pasau, amankomunian dakagun adarrakin bakarrik. Izan be, arbol genealogikuak berezittasun hori dake: pertsonalak dirazela. Izatekotan, zure anai-arrebei baiño etxake interesatzen oso-osorik. Zure lehengusu batek, esate baterako: zurekin aittitta eta amama bana konpartitzen dittu, beste bixak ez. Beraz, zure arbola oso-osorik alperrik pasauko detsazu: haren erdixak ez dau berakin zerikusirik izango. Eta halan senide guztiekin. Horregaittik, “adarrak” baiño ez dittudaz konpartitzen nik.
Genealogia asuntuan, bultzakadaka ibiltzen naiz ni, 21 bat urte nittuanetik hona. Valentziatik bueltan, 1993 inguruan, oratu netsan aittak bildutako papel zaharrei. Harrezkero, martxa bardintsuan nabil: hiru urte pasau neike gaixa ikutu barik; halako baten, urriñeko lehengusiña bat agertzen jata –normalian, blogian zeozer irakorritta-; harek emondako hari-puntatik tiraka aste batzu pasatzen dittudaz, email postontzia sutan. Harekin arbol adarrak konpartidu, eta dana baretzen da barriro. Eta igual beste 2-3 urte arbolari eskua sartu barik. Goguan dakadaz modu horretan ezagututako hainbeste urriñeko lehengusu: Kataluniako Josep Coma (Sagastigutxia abizena, Angiozarko aittitta Felixen aldetik) eta Pedro Plaza (Larreategi abizena, Agiñako amama Valentinan aldetik); Naparruako Bixente Gelbenzu (Zaharrea abizena, Argentinako aittitta Bautistan aldetik), Idiazabalgo Maitane Egiguren (Arana abizena, Eibarko amama Serapian aldetik)... Ondarruko Jesus Mari Lasarte izan da azkena (Lasarte abizena, Otolako aittitta Pedro Marin aldetik); frentia ondiok zabalik dakat, eta seguraski datozen hillietan ondiok loibatxo ondarrutar asko (asko ni baiño zaharraguak) ezagutzeko aukeria izango dot.
Gure tatarabuela Josefan anaia, Jose Manuel Lasarte Unamuno, Otolakua, Santa Eufemiako erromerixan ezagutu zeban Antonia, ondarrutar eder-ederra. Hara ezkondu zan berakin, 1850 aldian. Jose Manuel koxua zan (hortik ikasiko zeban, seguru, bere zapatero ofizixua) baiña zaldiz ibiltzen zanez, etxakon igartzen: eta horregaittik maitemindu zeban andria. Urte asko pasau dira ordutik, eta belaunaldixak ugarixak izan dira; baiña nekdota hori gaur arte transmitidu da Ondarrun. Gaur egunian, hiru familixa bereizten dira herrixan: “Toxunekuk”, “Kojunekuk” eta “Hankamotzenekuk”; danak Jose Manuel eta Antonian ondorenguak dira.
Jesus Mari Toxuk emondako datuak ordenadorian pikatzen, jente horren bizimodu gogorrakin jabetu naiz. Familixa askotan, arbolian sartutako senide erdixak baiño gehixago urte 2 bete aurretik hil ziran: 10 umetatik 2 bizirik... 12 umetatik 3 bizirik... 9 umetatik danak hilda... XIX gizaldi amaieran, familia gehixenak ratio horren inguruan zebizen. Sasoi gogorrak benetan, hori pasau daben ama batek malko erreserba guztiak agortuta euki bihar, derrigor. Tira: ba hórrek ume guztiok ba dake lekua gure arbolian. Leku txikitxo bat.
Eta euren modura, hain sinpatiko jausten etxakun jentia. Izan be, ez gara santuak. Eta familia guztietan –guztietan gero- badagoz lapurrak; bortxatzailliak; psikopatak; guraso txarrak; emaztia blastiatzen zeben senarrak... Danak dagoz gure iraganian, eta ezin doguz ezabatu. Arbolatik pertsona bat ezabatziakin ez da arazua konpontzen: kontrara...
Ikusten dan modura, gauza guztiz pribaua biltziak ondorixo unibertsal xamarrak etaratzeko be balixo desku.
