Diasporatik hartzera
Euskal diasporakingo nere interesa, hango senidiak topau nahi izatetik etorri zan. Urtietan zihar, 1910 inguruan gertatutako haustura ha lilluragarrixa izan da, lehelengo gure aittitta Demetriondako, gero tio Felixendako, gero aman lehengusu Victor Marindako, eta azkenik neretako. Bestiak egindako ikerketak korroborau nahi nittuan, eta internetak emoten zittuan aukeretaz baliatuta, zubi transatlantiko bat osatu. Helburu hori lortuta dago , eta ni pozik zentzu horretan.
Horixe izan zan Diaspora Vasca Elkartian sorkuntzan parte hartzera bultzatu ninduan motibaziño nagusixa. Haxe lortutakuan epeldu egin da nere partehartzia eta interesa, eta gaur egunian “asetuta” nago euskaldunez, nahiz eta ondiok hartuemonen bat mantentzen doten. Dana dala, 1997tik hona egindako ibilbide luzian gauza on asko jaso eta ezagutu dittudaz, eta nere parakaidista begixak kuriosidade haundiz deskubridu dabe denpora guztian guri begira dagon euskaldunez betetako mundu bat.
Euskaldun izate hutsak ez nabelako erakartzen, aspertu naiz euskal diasporaz. Baiña parakaidistia beste lekuetara begira jarri dan arren, ikasittako guztiaz pizkat gogoratu nahi da.
Hasieran, asko ardura ninduan euskal gatazkiak. Eta horregaittik, lilluraz beteta ikusi neban euskal diasporian ahalmen bat: gure alderdikerixen gaiñetik begiratzeko kapazak ziran, gure alkar ezin ikusixa gaindittu eta ideologietaz gain kolaboratzeko kapazak ziran, gatazkian konponbidia helburu. Artian, EAJ zan nagusi atzerrixan eta euskal etxietan “ez zan politikaz berba egitten” , beste modu baten esanda, EAE-ko politika ofizialaz bakarrik berba egin zeikian. Josu Legarretaz aparte beste euskal mundu bat zabaltzen zala azaltzia bihar lilluragarrixa izan zan; jente askori kendu gentsan zapixa begixetatik, eta horixe izan zan sasoirik ederrena. Diasporako euskaldun autonomuak sortu ziran, kritikuak, alderdi bateri bez ez zetsenak mon egitten, eta horren ordez danei entzuteko prest zeguazenak.
Egoera honi erantzunda, kezkia sortu zan ordurarte norabide ideologikua (boto-emoille asko) eta ekonomikua (subentzio asko) manejatu izan zebenen partez. EAJ-k mobimenduak egin zittuan. Izperringietan gero eta gehixago agertzen hasi ziran diasporako euskaldunak, eta alderdixak beti alderdi, bakotxak bere terrenora erakarri nahi izan zittuezen. Ezker abertzaletik be, indar dexente bideratu zan Ameriketan proselitismorako.
Gaur egunian, hasierako euskaldun autonomo asko – gehixenak- tamalez alineauta dagoz. Hasierako ikuspegi kritikua, “extralurtarren” begirada gardena, nahikua kakaztu da eta esan geinke Euskalherriko panorama politiko gaiztotua diasporara aldatu dala, bere aje guztiekin . La Plata ibarrera bai behintzat: hortik kanpo – EEBB, esate baterako- ondiok EAJ eta “euskal etxietan (Alderdikuaz aparteko) politikarik ez” lelua dalako jaun eta jabe.
Esan biharko dot bebai, bere kasa pentsatzen daben euskaldunen faltan, nahixago dotela polarizatutako euskal diasporia, monopolizatutakua baiño.
Kulturalki sorpresak hartu nittuan be. Argentinako euskaldunen artera juan nintzanian, atzera eragitten zestan haraiñok juan eta txistu eta tanboril artian ibilli biharrak. Eta hainbesterako ez zala deskubridu neban: festa momentuetarako euskal gauzen inguruan biltzen baziran be, eurak argentinarrak ziran, hango gizartian muiñ-muiñian integratuta. Eta horixe interesatzen jatan gehixen neuri.
Han egon nintzanian be, izan zan Eusketxen sorreria. Modu sinplifikatu baten esateko, “Laurak bat” euskal etxe zaharrian inkomodo bihurtu zan kulturalki –ez politikoki- oso aktibua zan talde bat (Euskaltzaleak) eta handik bialdu egin zittuezen . Funtzionario alperren artera biharra egitteko gogodun bat datorrenian legez, mobbing puruena eginda kanporatu zittuezen –alokairua hirukoiztuz, “corralituan” epokan-. Baiña... zorixonez, esan biharko dogu. Izan be, gaur egunian Eusketxe erakunde independientia da eta oso bizixa . Ixa-ixa, lastria kentzia legez izan da: Laurak Bat, diru asko euki arren, momiaz betetako soziedade bat baiño ez dalako. Ostera, Eusketxek lamaikorik ez daka baiña jente gaztez irakitzen dago, dinamismoz. Buenos Airesetara jausten dan edozeiñendako erreferentzia puntua da.
Eurak bisittatzeko aukera ona izango da Abenduan 3an ospatuko daben Euskeraren Eguna . Gure kulturaz eta hizkuntzaz egarri dagon jente asko topauko dozuez, eta handik zihar bidaiatu bihar badozue bidelagun paregabiak.
