Topikoak
Orain denpora gitxi etxeko igongailuan sartu eta igarri neban atarira nonor zetorrela. Lehenengo pentsamentua botoia ahalik eta arinen sakatzea izan zan; auzoko batzuekaz igotea baino, gurago dodalako oinez joan bosgarreneraino. Ganera, beti ezin gara, bada, jatorrak eta sinpatikoak izan, ezta? Halan bere, azken momentuan damutu-edo egin jatan, eta igongailuko atea zabaldu neutsan.
Andra bat eta ume bat sartu ziran eta lehengo pisura egin eben. Orduan galdetu neutsan andreari ea bizilagun barriak ziran, banekialako pisu bat errentan egoala. Baietz esan eustan eta nik komentau bosgarrenean bizi nintzala.
Holan amaitu zan “biajea”. Pozik nik ondo etorria emon neutseelako, nahiz eta oso ondo jakin ez zelan egin. Emakumea hegoamerikarra zan, eta hortik etorren nere poztasuna: gu baino adeitsuagoak diralako, sarritan euskaldunok “lar euskaldun” jokatzen dogulako, takarrak izan geinkelako kanpokoen begietan. Sarritan, eurentzako astokilo samarrak baina nobleak, bon sauvage-ak bagina legeztxe; basajaun eta basandere koadrila bihotz onekoak, baia hezi bakoak. Barruan daroagun friztia horrek onak izaten lagunduko ez baleusku moduan.
Igongailuan, bakarrik geratu nintzanean halaxe sentidu nintzan, eta neure artean pentsau neban telesail amerikanoetan jakingo ebela auzo barrieri zelan egin ondo etorria, edo hain urrun joan barik, gure amamak-eta eukiko ebela formularen bat protokoloa beteteko.
Baia benetan gara halakotxeak, ala hori da gutaz daukeen irudia? Sarritan, gure karakter latzak imajina hori emongo dau. Kanpotarren begietan islatzen dana gure ganean daukezen aurreitxiak baino ez dirala esango neuke.
Edo benetakoagoa da “Vaya semanita” saioan agertzen dana? Burugogorrak, fanfarroiak, uzkurrak eta berba gitxikoak garala dinoskue, eta hori gitxi balitz, narrutan be urri egiten dogu, aukeran.
Ez dot esango tipiko topiko horreek egia ez diranik, ligau larregi ez dalako egiten, baia momentuz jendea alkarregaz bizi, batzuk ezkondu eta umeak bere jaiotzen dira…batzuek, behintzat, minimoa egingo dabe, dinot nik. Ume honek guztionek ez dira-eta probetetan egin, ezta?
Horregaitik, nere eritxian ez dira euskaldunok gure ganean ditugun usteak. Bertako erdaldunak holan ikusten gaituela esango neuke, beharbada, gure mundua bentan ezagututen ez dabeelako, euskerarik ez dakielako. Horrek kontu guztiak lanbrotuten dituz.
Beste guztiak albo baten itxita, zelan ikusten dogu guk geure burua? Esango neuke aspaldiko euskadunari ez jakozela hiru akats parkatuten: alperra, barritsua edo zikoitza izatea. Zikoitzarena kenduta, besteez ez dakit zer pentsau! Irudi nahiko zintzo eta kalbinista dogula uste dot, gurearen moduko herri katoliko-ohi barria izateko. Behargin fintzako dogu geure burua, alperkeria pekatu handia da gizarte produtibo honetan, eta barritsukeriak markau egiten gaitu (esperientziaz dinotsuet), Euskal Herrian barriketalari handiak egon ez balitzaz moduan…
Mundua aldatu egin da ikaragarri, baina uste sakon horrek geure barruan dagozela ondo sustraituta begitantzen jata, eta mundua eta gu aldatu bagara bere, gutaz dogun imajinak lehengo ikutua daukala esango neuke; hau da, barruko tradizionalista oraindino hortxe daroagula.
