Monzon pastorala Bergaran

Bakoitzak bere perbertsioak dauzka eta nireetako bat lantzean behin pastoral bat ikustea da! Bai, disfrutatu egiten dut. Arraroa naiz, bitxia, badakit, baina zer egingo diogu, bada? Bakoitza bere zoroak bizi du!

Egia esanez gero, ulertzen dut jendeari aspergarria suertatzea. Baina jakin behar da zelan joan eta norekin. noski, beti nire moduko lagunekin joaten naiz, disfrutatzen dutenekin, bestela besteen kexak entzuteko, ez. Beti erosten dut libretoa, eta beti jarraitzen dut, ostantzean, ezin liteke jakin zein den zein, eta zertan diharduten. Eta eroaten ditudan azkeneko gauzak: umorea eta barre egiteko gogoa. Osagai horiekin, seguru ondo pasatzen dudala.

Ekainean-edo jakin nuenean Bergarara ekarriko zutela, ez nuen zalantza egin: egun horretan bertan izango nintzen: "Monzon" izan ala "Napoleon" izan. Behin etxera ekarriko digute, eta joan ez?

Hala, osagai guztiak egoki nahastuta, Seminarioko patioko karpan eman genuen arratsalde osoa antzerkia ikusten. Pastoral berezia izan zen; izan ere, bost bat kantu Monzonenak ziren, jakina, eta ikusle guztiok genekizkien. Beraz, taulagainekoek ez ezik, karpapeko guztiok kantatu genituen. Eta denok dakigu zein edarra den hainbeste pertsonak batera kantatzea zein ederra den!

Beste alde batetik, atipikoa ere izan zen hainbat dantza berri edota berriztu sartu zituztelako. Hori ez zitzaidan hain beste gustatu, uf, koreografia berriek ia beti auzo-lotsa puntu bat ematen didate, eta lan honetan ere horrela izan da: "Gerla" izenekoa ez zitzaidan gustatu, Monzonen heriotzakoa, tira, dantzariak hobeto egongo ziren satan jantzita. Orain, satanak aipatu ditudala, ez zen satanen elkarrizketarik egon! Bitxia!

Esan behar dut, emakumeen presentzia pertsonaien artean ia hutsa dela. Oso maskulinoa da, eta hori igartzen dela Jean Bordaxar idazlea ahalegindu zela emakumeak ere sartzen. Baina, zoritxarrez, behartu samar geratzen dela. Bueltaka jardun genuen ea zein emakume ikusten genuen pastoralerako sujeta izateko, eta zoritxarrez, ez zitzaigun burura etorri. Lastima!

Libretoari begiratzen jarraitzen badugu, batzuek abertzalekeria deituko liokete atzokoari. Baina jakina da pastoralak beti direla manikeoak: onak oso onak dira, eta gaiztoak, turkak, oso gaiztoak. Kontuan izanda turken artean Franco, Mola eta falangistak zeudela, gaiztoak benetan zuren oso gaiztoak! Gainera, prespektiba historikoa oso laburra da, duela gutxi hil zen Monzon, ez duela 200 urte. Eta pertsonaia horrek hori eskatzen zuen. Jose Antonio Agirre pastorala ez nuen ikusi, baina izango zuen "abertzalekeria", ezta? Santu bati eskaini izan baliote, erlijioaz eta jainkoaz jardungo zuen, ezta? Larraineko herriak jakingo du zergatik aukeratu zuen pastoral hori...

Horrek harritzen nau: Horrelako herri baten, hegoaldekoon istorioetatik hain urrun egonda, hain pertsonaia markatuak aukeratzea. Ez dut inoiz ulertu. Baliteke, harridura hau izatea ezagutza eza, baina beti laga nau "deskolakatuta". Gustatuko litzaidake gehiago jakitea, eta euren pentsaera hobeto ezagutzea!

Galdera gehiago ere sortu zitzaizkigun: berrehun biztanleko herri batendako zer ote da pastorala muntatzea? Herria derrigor indartu behar du, itzelezko indarra eta trinkotzea. Gauza ederra izan behar da! Gogorra eta ederra!

Amaitzeko gaiztakeria bi: Bergaran taula gainean agertu ziren ardiak eta astoa bergarakoak edo ingurukoak izango ziren, ezta? Zeren, bestela, zelako bidaia, ardi koitaduak!

Bestea: nor geratu zen Larrainen herria zaintzen? Santa-Grazikoak? Nork ematen die jaten oilo, ardi, behi eta zaldiei? 

Dena dela, ederra da egin duten lana: eskerrik anitx!