Hilaren 23an Dick Van Patten hil da “Con ocho basta” (Eight is enough) telesaileko aita. Zuetako askori ez zaizue ezta ezaguna ere egingo, laurogeiko hamarkadan edo jaio barik edo umeegi zinetelako. Baina sasoi hura gogoratzeko adin nahikoa dugunok eta telebista geneukanok, denok izango dugu saio horren berri.

Izan ere, orduan telebista kate bi baino ez zeuden, gaztelaniaz eta Espainiako gobernuarenak. Bigarrena, gainera, UHF izena zuena, ez zen herri guztietan ere ikusten. Beraz, telebista bakarra, eta denok berari begira. Saioek sekulako audientziak zituzten, jakina.

Imajinatzen duzue zer zen hura? Kate biak ikusten ziren etxeetan ere, bakarra ikusten zen, telebista gailu bakarra zegoelako, eta egongelan, familia osoak ikusten zuelako elkartuta. Bestalde, etb hasi zenean ere, zappingik ez zen existitzen telebista-aldagailurik ez zegoelako, eta aldatzeko sofatik ipurdia altxa eta atzamarraz egin beha zelako. Ikaragarria.

Pleistozenoaz ari naizela ematen du, baina gutako askok ezagutu dugu telebista hori, beltz-zurian, ez ahaztu! Nik beti ezagutu dut telebista etxean, baina nire gelakide batzuek ez zuten, eta ez oso modernoak zirelako, orain bezala. Kapritxotik puntu bat ere bazeukan orduko guraso batzuendako telebista izateak. Kolore barik, hizkuntza bakarrean, eta eguerditik aurrera baino ez zen telebista hura. Gainera, “erronboak” ere bazituen: bakarra, 14 urtetik gorakoentzat; bi, 18 urtetik gorakoentzat. Ufa! Gure etxean oso zorrotzak ziren eta ohera bidaltzen gintuzten.

Gure etxeko lehenengo telebista Helmholtz bat izan zen, Eibarren egindakoa. Eta orduko mentalitatearekin telebista hark ia 25 urte iraun zuen! Ez zen hondatzen! Ordurako kolorekoak normalak ziren eta etb ere hasita zegoen, baina gure telebista eibartarrak ez zuen hartzen.

Koloreko telebista iraultza izan zen. 100.000 pezeta balio zuten, 600 euro eta ez zegoen edonoren esku. Gure kalean bazegoen Julia izeneko andre nagusi bat eta hark esaten zigun eurenera joateko koloreko telebista ikustera! Beti, eta denak bezala, kolore oso saturatuekin.

Hurrengo iraultza etb izan zen. Hasieran, bazegoen bakero serie bat beltzak eta indioak zeuzkana. Jakina, euskaraz egiten zuten eta jende nagusi asko harrituta zegoen, euskararen aurrerapenagatik, Oestekoak ere euskaraz. Era berean, askori urruneko berbaera egiten zitzaien, eta batuaren fama txarra ere ekarri zuen.

Eta Espainiako telebistak hizkuntzarekin egin zuena, hau da, normalizatu eta orokortu, gehi estatuaren kohesioa (artista jakin batzuk ezagutaraztea, kultura orokor espainiarra zabaltzea,..) ez zuen lortu etbk. Pilota salbatu eta indartu zuen, baina hizkuntzarena ez hainbeste (esaldi-makuluak -hori egina zagok- eta abar gutxitxo), batua zabaltzea, eta figura euskaldunak ere ez zituen hainbeste bultzatu.Berba baten, euskal imajinario kolektiboa sortu eta elikatu. Herrialdeen arteko ezagutza ere, hala-moduzkoa. Pena da, euskaldunondako erreferente bihurtu ez delako, horrek ekarri dituen ondorioekin.

Ea berandu baino lehen (aldatzen ari baita telebista kontsumitzeko modua), beltz-zuri sasoiko izpiritua eta ilusioa berreskuratzen duen, itxura hobea hartzen ari delako. Denon mesederako, eta euskararenerako ere izango da-eta