Kristalezko sabaia

Pinteresten "tablero" bat daukat "Emakume bako erretratuak" izenekoa. Bertan, emakumerik ez duten (edo oso gutxi) talde-argazkiak biltzen ditut. Orain arte, Pinteresteko kontuko argazkiak ez ditut sare sozialetan zabaldu, aukera hori ematen badu ere.

Baina pasa den astean Twitterren zabaldu nuen irudi hau "pineatu" ostean:

Gasteizko Hala Bedi irratia 30. urteurrena ospatzen ari da, eta "¡Que vienen los vascos! izeneko mahai-ingurua egin zuen asteazkenean. Aurreko astean ere beste mahai-inguru bat egin zuten eta argazkia hauxe izan zen:

Komunikabideen gaineko mahai-ingurua. Hemen ere andrazkorik ez.

Hau guztiau, twitterren ibili ginen komentatzen eta beheko argazkia txio honetan zabaldu nuen

pinterest.com/pin/2318650807… #hbi30jardun Hala Bedi irratiko jardunaldiko mahai ingurua. Emakumeak, non?

— leire narbaiza arizm (@txargain) 2013 maiatza 15

Izan ere, asko harritzen ninduen horrelako irrati batek mahai-inguru bitan emakume bat ere ez gonbidatzea.

Hurrengo egunean, Hala Beditik jaso nuen erantzuna, twitterren. Esan zidatenez, andre askori deitu zietela parte hartzeko, eta bakarrak eman zuela baietza. Euren asmoa parekidetasuna bermatzea izan zen, baina baietzik ez zuten jaso. Arrazoi asko eman zieten uko egiteko gonbidapenari, euren artean Gasteizera joan beharra edota gizartearen egitura (hau ez nuen oso ondo ulertu).

Kontua da honek saltsa itzela eman ziola twitterri eta lau baten artean eztabaidari ekin geniola. Hamarnaka tuit eta mezu zuzen beranduago, nik kristalezko sabaia ikusten nuen nonahi.

Kristalezko sabaia, zer da hori? Emakumezkook buru gainean duguna, ikusezina dena begiz, baina hor dagoena. Gizon eta emakumeak berdinak gara legalki, eta ustez, aukera berdintasuna dugu nahi duguna egiteko. Baina ez da egia. Kristalezko sabaia dugu buru gainean, aurrera, gora, irteten, kanporatzen lagatzen ez diguna, eta negutegi baten moduan, bertan eder eta gozo bagaude ere, barruan egotera behartzen gaitu.

Jarrita daukagu buru gainean, eta azpitik ezin dugu bakarrik apurtu. Askotan geure buruari ere jartzen diogu, eta besteetan, altxatu nahi izan arren, ez digute ez laguntzen, ez lagatzen kentzen.

Azal dezadan: Askotan ez da pentsatzen emakumeengan postu, lan, hitzaldi eta abarretarako. Emakume prestatu eta on asko egon litezke baina ikusezinak dira. Estalita daude. Horretarako egin zen kuotena, adibidez, politikan. Andrazko balidoak badaudelako, eta kuota horien bitartez, azaleratzea da helburua.

Beste batzuetan, kristala buru gainean izanda, guk ere estutzen dugu. Gurekin gogoratzen dira, "plazarako" (ez ortuariak saltzeko!) eta guk ezetza ematen dugu hainbat arrazoirengatik: lotsa, denbora eza, beste lehentasun batzuk, mugitzeko arazoak,… Infinitua izan liteke arrazoi katea. Hala ere, honen atzean kontu bakarra (eta anitza, ere berean) dagoelakoan nago: autoestimu eza, gu garena ez balioestea, berba baten. Hau guztiau aldatzeko modua emaztekiak ahalduntzea da, jabekuntza lortzea, indar-jabetzea eta boteretzea. Balio dugula sinetsi eta jendaurrean asko esateko dugula jakin.

Era berean, esango nuke gure espazioak ere behar digula, pertsona bakoitzari dagokion espazioa gainetik kenduta rol guztiak, Virginia Wolf-en "Norberarentzako gela bat" hura ere era metaforikoan, denbora norberarendako, gustuko gauzak egiteko, espazio propioa; gizonezkoan, orokorrean, inongo arazo, kontzientzia har eta konflikto mentalik barik egiten dutena.

Eta besteetan, kristalezko sabai hori apurtu nahi dugu, ostikoak ematen dizkiogu, baina kristal blindatua da. Zartatzen den bakoitzean, konpondu egiten dute, eta ezinezkoa egiten da gainetik kentzea gainalde garden hori. Horrelakoetan, salaketa eta indarrak batzea besterik ez zaigu geratzen.

Kasu bat izan edo bestea, ezin diogu bakarrik ekin lanari. Laguntza behar dugu deuseztatzeko; izan ere, gizon eta emakumeen lana da, sozietatea justuagoa izango baita denon balio, iritzi eta dohainak zabaldu eta indartzen baditugu. Kristalezko sabaia berez ez delako desagertzen, bultza denon artean egin behar dugu.