Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Kalamuatik Txargainera / Herio, Halloween eta hileta zibilak

Herio, Halloween eta hileta zibilak

Leire Narbaiza 2016/11/04 10:55
2016ko azaroaren 4an Gipuzkoako Hitzan argitaratua

Sartzea egin dugu azaroan, heriotzarekin estuki lotuta dagoen hilabetean. Baliteke, argi orduak murriztu eta egunak laburtzeak laguntzen duela konexioa egiten. Agian, udazkenak udaren amaiera dakarkigulako, eta iragartzen digulako naturaren lo-aldia. Horrek ere izango du eragina. Arbola askok ere hilda dirudite hostoak galduta. Tristura eta akabua irudikatuta izadian neguaren atarian.


Tradizionalki, heriotzaren errito eta jaialdiek bete dute urteko hamaikagarrena, Gaztainerre egunak, kasurako, Debabarreneko zati baten. Edo galiziarren Magostok. Jakina, Eliza katolikoak ere aprobetxatu zuen abagunea eta aste honen hasieran izan ditugu Domu Santu eta Arimen egunak. Eta nola ez, joan-etorriko Halloween dontsua, orain sustraietara itzuli ezinda darabilguna. Denetan Herio, guztietan hiltzea.


Kuriosoa egiten zait Halloweenen itzulera reloaded hau: bizirik dauden hildakoak, mamuak, fantasmak agertzen zaizkigu nonahi, heriotza inoizkorik taburik handiena denean. Saihesten den gaia, inork aitatu nahi ez duena. Eta elkarrizketan sartuz gero, mintzakide asko deseroso sentitzen dira. Izan ere, ostrukarena egiten dugu. Gaiari itzuri eginda, ematen du guri ez zaigula gertatuko; ez garela sekula hilko, alegia.

Eibarko umiak Halloweenen
Arimen gaua Eibarko Sosolan

Hori ikasi nuen etxeko bat hil zenean. Harreman handiko ezagun batzuek ahaleginak eta bi egiten zituzten nirekin topo ez egiteko, izkin egiten zidaten. Ez zekitelako zer esan, nola zuzendu niregana. Gure amamek bazekiten, ostera. Gure aurrekoen heziketan bazegoen heriotzaren aurrean zelan jokatu, guri erakutsi ez zigutena, tabua delako horretaz berba egitea.


Horregatik nago oso ados Hedoi Etxartek Euskadi irratiko Faktoriako tertulian esandakoarekin (02:14:00-tik aurrera): boterearen ideologiak sinistarazi nahi digula ez garela hilko, baina hil egiten garela. Eta familiako bati gertatutakoan etortzen direla koplak. Izan ere, gizarte laikoa erritoetan dabil makal. Eliza katolikoak eskaintzen digula agur esateko modua.

entierro zibila eibarren
1932 g.g.b. Entierro zibila Eibarren, anda Urkizutik gora. Beste askoren artean, Juan Gabilondo, Luis Bueno eta Aurora Amuategi. Castrillo Ortuoste Fondoa. Eibarko Udal Artxiboa


Batez ere, azpiegitura eskaintzen digu. Eliza asko ederrak dira, handiak. Estalita daude eta jesarlekuak dauzkate. Zeremonia egituratua, abestiak, intsentsua, despeditzeko era bat. Baina, hildakoa erlijioso ez denean, zer? Etxartek dioen moduan, laga gaituenak inguruan badu kolektiboren bat, edo ondo berba egiten dakien norbait, salba daiteke. Baina ez badu?


Hileta zibilak hori dauka, inor ez dela arduratzen, leku egokirik ez dagoela. Berriak zaretela kontu honetan. Eibarren, aldiz, entiarro zibilla egon da mende batez, gutxienez. Baita frankismoan ere. PSOEko norbait arduratu izan da abade laikoarena egiteaz. Kontua da, sasoi baten hileta hau aukeratzen zutenak sozialista zaharrak, errepublikanoak edota horrelako ideologia zutenak zirela –Egia da, gaur egun, eskatuz gero, edonorena egiten dutela, gogaide ez bada ere–. Eibarren tradizio bat badugu, laguntzen diguna beste ideologia batzuetakooi bidea egiten. Hala ere, Etxartek adierazi bezala, zerbait gehiago beharko genuke hileta zibil horiek hornitzeko. Maite ditugunei agur esateko zeremonia behar-beharrezkoa delako.


Beraz, Halloween eraldatzen gabiltzan honetan, gure sustraietara itzuli nahian; aprobetxa genezake heriotzaz, Herioz, Balbeaz hitz egiteko. Eta era berean, zer nolako agurra nahiko genukeen adierazi. Dena naturalagoa litzatekeelako.


Azaroan orbelak airez aire, ifartxo dultzean...


Gipuzkoako Hitzan

Oier Araolaza
Oier Araolaza dio:
2016/11/04 13:18
Ados nago Leire. Erlijiotik aldendu gara, baina erritualen beharra hor dugu oraindik, eta umezurtz gabiltza ordezkoa asmatu ezinik.
leire
leire dio:
2016/11/07 09:50
Bi mila urtean erakunde boteretsu batek eraikitakoren pare jartzea ere ez da erraza.
Eta agur esateko erritualak behar-beharrezkoak ditugu. Bestelako errituak ere bai. Dantzak lagundukio ahal digu!
Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Idatzi zortzi zenbakiak erabiliz
Erantzuna:
Aurkezpena

Leire Narbaiza Arizmendi

Irakaslea eta blogaria (+)

Madalenak Kafesnetan

Madalenak Kafesnetan

Madalenak Kafesnetan atala
#MadalenakKafesnetan

Artxiboa
2024 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005
Kontagailua