Gure baitan daude biak
Aurreko batean auzoko supermerkatuan erosketak egiten niharduela, gizon bat hurreratu zitzaidan, eta "hamabost zentimo emango dizkidazu barra bat erosteko?", esan zidan. Eskua jaso eta ogia zuela erakutsi zidan. Oso erreakzio arraroa izan nuen. Begiratu egin nion, eta kamera geldoan ezer erantzun barik, begiak eskuan neukan brokolira jaitsi nituen.
Ez nintzen gai izan ez esateko, ez egiteko. Ez nuen espero halakorik eta zurtuta laga ninduen ortuarien aurrean. Baina, ostean, hamaikatxo buelta eman nion buruari. Eta denboratxo bat pasatu arte ez nuen erreakzionatu. Erreakzionatutakoan, eszena kanpotik irudikatu nuen, eta ikusi nuena ez zitzaidan batere gustatu.
Alde batetik, bota nion begirada zeharo sudurgora izan zen, goitik begiratuko banio bezala, klase ertainak pobreei begiratzen dion legez, harroa, burgoia. Burgeskume baten antzera. Izan ere, denda konkretu hori ez da, hain zuzen ere, merkeena. Hori dela eta, bertara ez da gure herriko jenderik xumeena joaten. Giroa, beraz, horretarako aproposa zen.
Beste aldetik, burutik pasatu zitzaidan lehenengo flash horretan, pentsatu nuen ea eskalea nola zebilen denda barruan eskean, bezeroak molestatzen. Jakina, bere lekua ate ondoan dago, otzan, sinpatiko, "egun on" esaten. Baina atearen barreratik honantz, ezin da egon. Ate automatiko horrek eurengandik babestu egiten gaitu, egoera sozial eta maila bereizteko jarri zuten hor, itxura batean.
Ikaratzekoa da pasadizoa, ezta? Hala sentitu nintzen hau guztia gertatu eta bost minutura. Momentu batean dendan zehar gizonaren bila joatekotan ere egon nintzen, ogia ez ezik ea beste ezer ere behar zuen galdetzeko. Horrek ere lotsa eman zidan, eta tripa (eta kontzientzia) nahastuta amaitu nuen apalen arteko ibilbidea.
Neure burua zuritze aldera, esan behar dut inoiz ez dakidala zelan jokatu eskean dauden pertsonekin. Ia inoiz ez dut limosnarik eman, uste dudalako diru horrek ez diola ezer konponduko. Edo beharbada bai. Beti dut zalantza bera. Eta estualdi horretan jarrita, burua makurtu, eskekoaren aurretik bizkor pasatu eta ez ikusiarena egiten ahalegintzen naiz. Zerbaiti nola aurre egin ez dakigunean hartzen dugun jarrera koldarra, badaitort.
Gaur bertan, gure herriko bazter batean beste gizon bat eskean ikusi dut, kartel eta guzti. Bertan hiru ume zituela eta karabana batean bizi zirela zioen. Haurren erretratuak ere bazeuzkan! Itzela! Ondotik pasatzean, berarekin berba egiteko tentazioa ere izan dut, galdetzeko ea gizarte zerbitzuetara jo duen, bertan laguntza eman edo bideratuko diotelakoan. Baina orduan ere, kale. Lotsak ez dit laga aurrera egiten.
Badakit aitatutakoak aitzakia merkeak direla, edota neure gizatasun falta estaltzeko aringarriak besterik ez. Gustura jasoko nituzke, dena den, halako egoeretako instrukzioak, zer egin genezakeen, zer den onena pertsona horri benetako laguntza emateko. Baina hori ere kasu bakoitzaren araberakoa izango delakoan nago.
Halere, pasadizo horiek guztiek erakutsi didate oraindik ere buruan gauza asko ditudala aldatzeko, pentsamendu eta jarrera batzuk desautomatizatu beharrean nagoela, alegia. Baina Negu Gorriak-ek Ideiak zabaldu kantan zioen bezala: Gure baitan daude biak, zapaltzailea eta zapaldua, arrazista eta lagunkidea, iraultzailea eta burgesa. Aska ditzagun geure buruak!
Bada, hori! Aska eta garbi ditzagun!
