Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Kalamuatik Txargainera / Euskaldunoi euskaldunek barkatzen ez dizkiguten "akatsak"

Euskaldunoi euskaldunek barkatzen ez dizkiguten "akatsak"

Leire Narbaiza 2015/02/20 11:10

Euskaldunok, bilbotarrak bezala, edonon sor gintezke. Euskaldun izateko ez da Lekeition jaio behar, edo 8 abizen euskaldun izan, edo Gabikagojeaskoetxea Zendagortagalartza deiturak eduki, edo 0 Rh  negatiboa izan odol-taldea, edo gene konkretua eraman ADNan. Izatearen borondatea baino ez da behar: euskaldun izan nahi dut, eta izan. Euskaldun izan gintezke sekula Euskal Herria zapaldu barik, edo guraso andaluziarrak izanda, edo Kevin Alfonso izenak eramanda; edo beltzak, edo jainko eskandinaviarren itxura izanda. Izan gaitezke euskaldun forro polar gabe eta perladun belarritakoak jantzita. Gure gogo, nahi eta erabakia da-eta.


Horregatik esan genezake euskaldunok anitzak garela, denetarik dagoela eta estereotipoek ez dizkigutela balio, orain inoiz baino gutxiago, gainera. “Hori ez da GURE estiloa”, “GU ez gara horrelakoak” eta antzeko esaldiak gorrotagarriak izateaz gain, ikuskera partziala eta irreala dira, eta baztertu beharko genituzke.


Hala ere, gurean estereotipoek bizirik diraute eta badira gure komunitatean onartzen ez diren akatsak edo ez-bertuteak. Hiru direla esango nuke: alferkeria, zekenkeria eta berritsukeria. Euskaldun praktikante izan arren hiruretako bat (edo gehiago) daukagunok sufritu egiten dugu, akats dena bertute ere izan litekeelako.


Euskal Herrian ez dugu onartzen bakoitzak berea ordaintzea, katalanen modukoa izatea dela deritzogu. Horren ordez, borrokan ibiltzen gara nork ordainduko. Batzuetan barregarri ere geratzen gara tabernetako barretan, gure pagatu nahi horretan tematuta. Eskuzabaltasun honek gutxirako balio dugu, haatik; beti egongo delako norbait gure txandan, denok garagardoa edan eta berak gin-tonika eskatzen duena. Gainera, inoiz ez diogulako ezer esango, amorrua eman arren.


Langile izatea ere euskaldun zintzoaren imajinarioan txertatuta daukagun beste bat da. Beharginak gara, saiatuak, ekinak, berakatzak baino finagoak. Orain, ordea, badakigu sarritan lantokietan ondo eginaren pagua, ate atzean palua izaten dela. Halere, alferkeriak “keria” izaten segitzen du. Produzitu beharra dugu. Beti, ordu libreetan ere zerbait egin behar dugu, sekula ez geratu. Aprobetxatu berbarekin oso lotua dago hau guztiau. Dolce far niente-rako “egonean egon” tristea asmatu dugu, geldi, alegia. Ezin geldi egon, halere. Inoiz ez dituzue ikusi tren geltokietan trenaren zain dabiltzan ibiltari zoroak? Andena alderik alde pasu kementsuz -ia militarrez- etengabe korritzen duten horiek? Zertan dabiltza? Gimnasioarena aurrezte aldera? Jesartzeak kalte egiten ote die?


Eta inoiz konturatu zarete zenbat azalpen eman behar dira bigarren pisura igogailuan igotzeagatik? Eta ze aurpegi txar jartzen duen jendeak? Nik bai! Zergatik? Hori alferkeriaren seinale delako gure kulturan!


Asteburuan etxean sartuta egon zarela musika entzuten eta irakurtzen edo hartz-hibernazioan esanez gero? Gaizki ikusita dago, izan ere, ez dugu ezer egin, ez gara irten, autoa hartu, mendikada egin,... alferrak gara, gizartearendako kalte handia!


Eta hirugarren bekatu kapital larria: berritsua izatea! Bai, jaun-andreok, euskaldun izatea eta berbontzia izatea ez ei da bateragarria, edo batera badoaz (ni neu nauzue adibide) gaitzesgarria da. Hitzontzion gurutzea! Baina euskaldunek isil fama badute ere, gezurra da. Denok dauzkagu (edo izan ditugu) familian eta inguruan hizlari apartak, kontatzaile trebeak, berba asko egiten zutenak, ipuinak, jolasak, aho-korapiloak-eta transmititu dizkigutenak, euren umetako pasarteak kontatu dizkigutenak, gerrako kontuak, gaztetako ohiturak. Kalakari horiei esker ahozko ondarea dugu, altxor eder hori. Isil ea mutuak izanez gero, hizkuntzarik ere ez geneukake! Gainera, euskaldun berbaldunak existituko ez bagina, zer entzungo zenukete irratian? Musika hutsa? Eskerrak berriketarioi!


A, eta ohartxo bat: berritsu ez da kontakatiluren sinonimoa, e, hiztegigileok?


Estereotipo hauekin batzuetan sufritu ere egiten da. Batez ere, nire kasuan moduan, “akats” hauetako bi izanez gero! Zabaldu burua, demontre, bada ordua eta!

Iban
Iban dio:
2015/02/20 11:23
Oso polita idatzitakoa.

Hala ere, "kontakatilu" eta "berritsu" ondo ezberdindu dituzun moduan ezberdinduko nituzke "hizlari apartak edo kontatzaile trebeak", batetik; bestetik, "berba asko egiten dutenak". Ez dakit ba kontalari ona izateko neurrian ez ote den berba egin behar...

Badakizu, neure buruari zer ikasi esaten... :-)
Leire Narbaiza
Leire Narbaiza dio:
2015/02/20 11:28
Mila esker erantzuna lagatzeagatik, Iban! Badakizu zelan eskertzen den!

Arrazoia daukazu, berritsu asko ez gara hizlari onak, baina kontatzaile trebeak, orokorrean badira hitzontziak, gustuko dute berba egitea. Nekez isila dena izango da kontalari ona (egon liteke kasuren bat), baina gaitzago ikusten dut!

Tira, gu ez gara mutu geratuko, ez! Zorionez! XD
Fco javier Ruiz de Arcaute .G
Fco javier Ruiz de Arcaute .G dio:
2015/02/22 20:33
Kaixo Leire,

Nire ustez estereotipo horiek, estereotipoak izan ala ez, euskal kulturaren ezaugarriak ere badira.

Baina batez ere ez zait egia iruditzen euskalduna izateko nahia hutsa nahikoa denik, ez baita identitate indibidualaren kontua. Euskalduna da euskaldunekin eralazionatzen dena, bera eta besteak euskaldunak direla jakin ala ez. Ni pixkat lerdoa naizenez, oso berandu ulertu nuen euskalduna naizela. Are gehiago, Euskal Herrian bizi nintzenik ere ez nuen oso garbi. Besteak beste, urteetan bizi izan nintzelako euskaldunak zirenik ez zekiten (eta ez dakiten) pertsonen artean. Gero hasi nintzen harremanetan bere burua euskalduntzat zuten pertsonekin, eta segiduan nabaritu nuen zuk aipatutako estereotipo edo kultura ezaugarri horiek, eta beste askok, gure harremana era ezberdin batean bideratzen zutela, niretzako modu nolabait berri batean.

Egia da ere euskaldunekin izandako harreman horien berezitasunak ez bazaitu markatzen, ez zarela euskaldun egiten. Nire euskal gizarteratzea nire identitate pertsonalaren eraikuntzan oinarri bat izan zen, beste oinarri gutxi batzuren artean. Jaio eta gure burua mundutik bereizteko kapaz ez izatetik, munduan leku jakin bat topatzera gatoz: nortasun unibertsal batetik bereiztera, indibidualizatzera. Txapela buruan eta ibili mundua, hori bigarren fase baterako da, edo, hobe esanda, gehienontzat, ia guztiontzat, hirugarren fasetako topaketetarako, pantailetako ametsa - kapitalismoak fortzatutako emigrazioaren infernua ez bada.

Nire ustez, bidea ez doa niregandik guregana, guregandik niregana baizik. Horretan euskalduna izatea, euskal kulturaren partaide izatearen adieran eta euskeraren hiztun izatearen adieran berdintsua da. Agian ez badut nire buruarekin eskaraz egiten, edo ez badut euskaraz amesten, ez naiz benetan euskalduna, baina, dudarik gabe, ez dut inoiz euskaraz amets egingo aurretik ez badut euskaldunekin euskaraz hitzegin. Euskalduna izatea ez delako ez nahiaren kontua, ez eta ere amets kontua. Eta, batez ere, ez da amesgaiztoko kontua. Horrenbeste sufritzen al dugu gure estereotipoekin? Ez al da egia euskaldunok gure burua gehiegi kritikatzen dugula, eta kritikatze hori ere kritikatzen ari garela zu zure sarreran eta ni nire erantzunean? Autokritikoak izatea, beste estereotipo mingarri bat.

Broma bat bukatzeko, Leire: estereotipo horiek mintzeko bezain sentikor bazara, garbitu ondo aizkora burua zabaldu baino lehen, zabaldutakoan zailago izango baitzaizu! Euskaldunok garbizaleak ere bagara! (Benetan broma da, nor naiz ni esateko zerk mindu behar du inor eta zerk ez? Sufritzen ari denari ez zaio inoiz errudun sentitu arazi behar).

Agur bat, eta barkatu erretolika!
Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Idatzi zortzi zenbakiak erabiliz
Erantzuna:
Aurkezpena

Leire Narbaiza Arizmendi

Irakaslea eta blogaria (+)

Madalenak Kafesnetan

Madalenak Kafesnetan

Madalenak Kafesnetan atala
#MadalenakKafesnetan

Artxiboa
2024 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005
Kontagailua