Euskal literaturaren arrakastaz
Atzo Berrian Pako Aristik idatzitako artikulu bat jarri dut Facebook-en. Bertako gauza batzuekin nahiko konforme nengoelako jarri dut esteka. Idazleak zioen euskal literatura itzuliak ez zeukala arrakastarik Espainian, eta zergati batzuk ematen zituen. Batzuekin ez nago ados, baina pentsarazi egin dit.
Jarri eta berehala, erantzuna izan dut. Horrela, buelta pare bat eman dizkiot gaiari, eta aurretik pentsatzen nuena berrelaboratu egin dut; izan ere, hainbatetan erabili dut gaia buruan. Gaia eta hari darizkion izpiak, nire ustez luzeak eta korapilatsuak.
Irakurle porrokatua naizen aldetik, argi diot edozeinen aurrean euskaraz argitaratzen diren liburu dezentek gaztelaniaz argitaratzen direnek adinako kalitatea daukate. Proportzioan, jakina, euskaraz askoz gutxiago argitaratzen baita. Baieztatu egiten dut ingelesetiko itzulpen askok besteko kalitatea daukatela hainbat euskal liburuk. Amaitu da "Euskaraz edozer argitaratzen da", gaztelaniaz ere makinatxo liburu ez-jangarriak irakurri baitut nik. Txerri jatekoak. Lehenengo ingelesez argitaratu, eta ondorik gaztelaniaz. Larregi eta idazti txarregiak plazaratzen dira egunero.
Horregatik harritu izan nau beti euskal idazleen nobela onak zein oihartzun txikia daukaten Espainian, gure inguruko erdaldunen artean. Ez dakit Aristik esaten duena horren arrazoia den, baina nire ustez, gako bi daude: batetik, gehiegi argitaratzen dela, eta mare magnum horretan lan horiek galdu egiten direla. Eta bestetik, promozio falta ikaragarria.
Noiz ikusi dugu euskal idazle itzuli bat telebistan liburua promozionatzen? Nik bakarra: Kirmen Uribe Buenafuenteren programan (ez du lagatzen bideoa txertatzen). Baina horrelako promozioak ez ditu idazleak antolatzen, argitaletxeak baizik. Hortaz, nire ustez horiek dute erru zati handiena. ulertzen ez dudana, euren inbertsioa berreskuratzeko, behintzat.
Egia esateko, Aristiri arrazoi parte bat ere onartu behar diot. Espainian euskara, kasurik onenetan bitxikeria arkaiko bat da, gu burugogorrok, kontserbatzen tematzen garena. Gauza interesgarri gutxi, hortaz.
Ez dakit nola ikusten duzuen, baina hariari tiraka egiteko badago nahikoa mataza, eta hurrengo egunetan jarraitzeko asmoa badaukat.
