Espainiako krisi morala
Espainia krisi sakonean dago. Askok nobedaderik ez diodala pentsatuko duzue, gauza jakina dela. Arrazoia daukazue. Gauza da, ez dudala krisi ekonomikoaz berba egingo, sakoneko krisiaz baino.
Hartzen diren neurriak hartzen direla, gaitz izango dute espainiarrek krisitik irteteko; izan ere, euren ekonomia eraikuntzan eta turismoan dago oinarrituta. Eta denok dakigunez, larregi, bizkorregi eta txarto eraiki da; etxe huts gehiegi dago bazterretan, nork erosteko zain.
Beste gauza bat asmatzen ez badute, turismoarekin jai daukate, sektore aldakorra delako, eta ez duelako ziurtasunik ematen.
Horiek baina, negozioak dira, ekonomia. Eta horretaz hitz egingo ez dudala esan dut, jausi naizen arren. Espainiaren benetako krisia balore krisia da. Ez ikaratu, ez naiz Munillaren laguna. Horregatik, hain zuzen ere, ez dut moral berba aukeratu. Hitz hauek biek badute horrelako usain atzerakoi eta erlijioso txarra-eta. Baina ez du zertan horrela izan. Bizitzan baloreak behar direla uste dut. Beharbada, ez burura etortzen zaizkigun horiek, baina bai oinarri sendo batzuk elkarbizitzarako.
Nire ustez, Espainian "pelotazoaren" kultura zabaldu da, diru errazarena, esfortzurik barik famatu edota aberats bihurtzea. Berdin da bitartekoa, helburua da inporta dena. Ustelkeria, eskua kutxan sartzea, lapurretan egitea..... berdin dio. Helburua dirua egitea da, besteen gainetik gelditzea.
Beste alde batetik, garrantzitsuena telebistan agertzea da. Ereduak dira Belen Esteban eta Alessandro Lecquio. Garrantzitsuena diru erraza egitea da. Platoz plato ibiltzea trapu zikinak aireratzen, dirutzaren truke. Gran hermanon agertu, gero Interviun titiak erakusteko. 4. mailako famosillo batekin oheratu, ondoren kontatzeko zelako zakila zeukan. Dena libre.
Baina kultura, ikasketak, esfortzua....ez dira baloratzen. Batzuetan, horretan tematzen direnei (esfortzuan, lanean, ikasten) barre ere egiten zaio. Pikareska da araua. Engainua, trapitxeoa dira nagusi.
Gaitz estrukturala da, eta aldatzen ez den bitartean tokatu zaigun Estatu honek ez dauka atarramentu onik.
Kontu zaharrak dira aipatzen dittuzunak, Leire, kastillanuen ametsa noble bihurtzea zan, zergak ez ordaintzeko eta lanik ez egiteko. Industriak jartzeko ekimen apur bat erakutsi zeben herrixak zapalduta ikusi zittuen euron ametsak. Artilea, lehengaia bertan izanda ez zeben behin be utzi bertan manufakturak jartzen, dena iparraldera exportatzen zeben. Geruago, Amerikaren aurkikuntzarekin loterixia tokatu jakuen, baina han lapurtutako aberastasun guztiak gerratan eta luxuzko objetu iñutilletan gastatu zittuzten, bittartian iparraldeko bankeruak urrezkoak egin ziren. Herri xehearengana sekula ez zan bankete haren apurrik be iritsi. Modernizaziño ahalegiñak gaizki ikusixak izan dira historian zihar, zorgin ehiza franko antolatu dittuzte aintzindarixak zapaltzeko. Bueno, eta azken perlak, gaur egungoak, Europatik etorrittako dirutzak zertan xahutu dittuzten. Arazo estrukturala baiño mendeetan zihar izandako billakaeriak informaziño genetikuan, odolian, lagatako inpronta dala esango neuke. Jon Linch irakurtzia oso lagungarrixa da hau danau ulertzeko.