Behera Lotsaren Harresia!
Sahararako gure bidaiaren helburuetako bat Harresiaren kontrako martxara joatea zen. Harresia Marokok eraiki zuen eta Mendebaldeko Sahara zati bitan banatzen du: Sahara okupatua eta Sahara liberatua.
Ez da harresi bakarra, lurralde okupatuaren barruan hainbat harresi ere badaude, argazkian ikusten den moduan. Munduko luzeena da, 2.500 km baino gehiago baititu, eta 125 mila soldadu marokoarrek zaintzen dute gau eta egun. Harresiaren maketa bat ere ikusi genuen:
Horren aurrean aurkezteko asmoa geneukan, ziurtasun distantzia batera, zona militarra izaki beti dagoelako arriskua. Kontuan izan pertsonen kontrako minez josita dagoen espazioa dela. Horregatik, bertan dabil Landmine action GKEa minak kendu nahian.
Goizean goiz irten ginen kamioietan eta 4x4etan. Gu patrol batean joan ginen, baina asko eta asko euskal elkarteek emandako kamioetan:
Behin puntu batera ailegatuta hainbat tokitatik etorritakook elkartu ginen. Aurrerago utzi genituen ibilgailuak eta kilometro bat inguru oinez egin genuen. Guretzat martxa bat manifestazio moduko zer edo zer da, jende talde bat bata bestearen atzean. Hemen ez, basamortua hain da zabala, harresia hain luzea.....Ia-ia paraleloan joan ginen, eta denon artean emakumeak bisibilizatzea nahi zenez, aparteko zutabe bat egin zen, martxan integratuta zegoena.
(praka zuriduna naiz)
Wilaya guztietan tapiz bat egin zen, eta ondoren josi, Emakumeen Mundu Martxan egin zen moduan. Pena da ezin izan genuela askorik zabaldu haizea oso bortitza zelako eta oso luzea zenez ezin ginelako ibili.
Haizea oztopoa zen, harea harrotzen zuelako, eta eskerrak turbantea janztita geraman, bestela akabo:
Hau ere ni naiz
Oso erosoa da, eta egia esan berotik, haizetik eta eguzkitik babesten du. Hamabi orduan edo ibili nuen janztita, eta oso ondo jasan nuen. jakina, Mustafak jarri zidan, berak egunero jartzen du, eta hori igertzen da!
Batzuetan aurpegia estali barik, nahiko agobiantea delako.
Fondoan duna moduko batzuk ikusten dira. Hori da harresia, adobezkoa, harearekin konfunditzen da. Eta bertan ikusten diren puntu beltzak soldadu marokiarrak eta armak
Poliki-poliki oihu eta kantu artean iritsi ginen segurtasun kordoira. Halako batean esan ziguten ezin genuela aurrera egin, oso arriskutsua zelako. Guk, baina, jendea aurrera joaten ikusi genuen (beheko argazkian) eta emakumeak ginelako zela petsatu genuen. Gure aurrean zeudenak hain gogor jarri ziren, ezen guk bertan geratzea erabaki genuen, beste alde batzuetakoek aurrera egin arren.
Erabaki argia izan zen. Bertan gelditu eta erretagurdiatik begira egotea beste erremediorik ez guenuen izan. Halako baten, eskumatara begiratu eta gugandik oso gertu hauexek ikusi genituen:
Minak desatibatzeko taldea! Ikusi, hurreratu erretratua ateratzeko, lagunengana joan eta Plaf! siku bat entzun genuen! Ai, ama! Ze izan da hori? Tiroa? ez. Bonba bat? ez. Jende guztia korrika, desaktibatzaileengana. Kazetarien autoa ondan zegoen eta eurek ebakuatu zuten zauritua, Brahim Hussein 19 urteko mutilak hanka galdu zuen. Hemen jakin zen? Bai, estatuko hainbat kazetari bertan egon zirelako, baina etrorri eta hilera gizonezko bi hil ziren mina bat lehertuta. Jakin duzue? Ez. Blokeo informatiboa ikaragarria delako. Inori ez dio inporta han gertatzen dena! Hau da egia, ez dago besterik.
Mutila Tindufeko ospitalera eraman zuten, baina jai giroko protesta, tragedia bihurtu zen. Denok triste, gazteak amorratuta:
Erakusten duten ohial urdina, Ibrahimen praka odolduak dira!
Momentu horretan betaurrekoen atzean, asko negarrez geunden, euren amorrua eta etsipena ikusita. Egia esateko, Palestina usaina zegoen bertan. Hain gutxi dute galtzeko bertako gazteak, hain abandonatuta daude!
Horren ostean, asko automobiletara itzuli ginen. Gu ia gaupasa eginak geunden harresiaren manifestua idazten gaztelaniaz, inprimatzen, atontzen...Azkenenan ez zuten irakurri, ez zen amaiera ekitaldirik egon, bakoitzak ahal izan zuena egin zuen....
denok buru makur haimara itzuli nahian
Itzulera luzea izan zen. Joana baino luzeago. Bazkaltzera geratu ginen, "arbolatxo" baten azpian, lasai baina hausnartzen, ia isilik. Harea alde guztietatik.
Panel bat ere inaguratu behar zer. Hori ere bertan bera geratu zen. Dena den, panela ikusteko aukera izan genuen, baita erretratu bat atera ere:
Hemen haimako neskak gaude (Kontxi falta)
Hantxe bertan, paneletik hiru metrora gerraren aztarnak topatu genituen:
Hala ere, sorpresak ez ziren amaitu. Itzultzean bide ondoan imagen hau ikusi genuen:
Patroletik martxan aterata
Gure galdera: Zeratn dabiltza gizon horiek? Mina bat markatzen, ikusi egin dute eta inor gainetik pasa ez dadin, marka berezi bat egiten diote. Gu, ordurako, aho bete hagin geunden, ezin sinistuta, gerra beten geunden, bene-benetan.
Hemen zooma erabilita zerbait gehiago ikus liteke
Eurak eguinero bizi behar dira arazo hauekin, eta mina hauetako batzuk Gasteizen eginak dira. Lotsagarria, debekatuta egon beharko lirateke aspaldi. Jartzea oso erraza da, baina kentzeak diru asko balio izateaz gain, elbarrituak eta hildakoak lagatzen ditu, sortzen duten izua aipatu barik. Ikaragarria da!
Hau da gure bidaiak eman dituen gauza batzuk. Baian garrantzitsuenak bihotzean ditut gordeta: ezagutu dudan jende zoragarria (estatukoa zein sahararra), pasatako momentu onak eta txarrak, egindako lantxoa, ikusitako guztia...denak egin du elkarlanaren garratziaz berriro ere jabetzea. Lagunak egitearen poztasunaz ere gozatu dugu, baita kamarada izatearen berdintasuna. Ederra!
Oharra: behean bideo bat, aurtengo Harresiaren Kontrako Martxako grabazioa Tenerife con el Sahara blog interesgarritik hartu dut.
