Amante
Aste honetan "amante" berba bolo-bolo ibili da twitterren Joxe Rojasen "Uscaras no tengo, amante" postaren harira. Askok umetatik ezagutzen dugu, baina bizkaieraren eremutik kanpokoei –esango nuke– zeharo ezezaguna egiten zitzaien, eta maitale hitzarekin lotzen zuten. Elkarrizketa asko sortu ditu eta erabilera-eremu mapa bat ere egin genezakeen emandako erreferentziekin. "Gaurko hitza" ere bada.
Kokapen geografiko horien atzean jendearen oroitzapenak zeudela igartzen zen. Izan ere, nire iritziz, berba hau ezagutzen dugun guztiondako oso berezia eta maitatua da; agian, umetan horrela deitu izan digutelako amamek, izeko nagusiek eta hauen lagunek, gure inguruko andre zaharrek, beti kariñoz eta goxo. Umetako oroitzapenak dakarzkigu, une eskasetan kontsolagarri eta lasaigarri izan delako hitza; eta askotan, falta zaizkigun pertsona zoragarri horiek gogorarazten dizkigulako. Ume-denborara bidaia nostalgiko eta ederra egiten dugu entzuten dugunean, eta zer ez genuke emango "Etorri hona, amante! ez eizu negarrik ein, ez da ezer izan, barren!" entzuteagatik emakume maitagarri horren beso artean berriro ere.
Gurean, amamak ez zuen erabiltzen baina bere lagunek esaten zidaten, zorionez. Zeren sekulako inbidia nien nire inguruko umeei euren amamek erabiltzen zutelako "amante" takian potian. Pentsa zelako indarra duen berba honek! Zoritxarrez, baina, galzorian dago, andre horiek (Bai, andreak, inoiz ez baitut gizonezkoen ahotik entzun) poliki-poliki hiltzen ari zaizkigulako.
Ederra da berbek zelan itzultzen gaituzten gure gomutetara, zelako bidaia sentimentalak egin ditzakegun sei letra txikirekin. Iradokitzaileak, benetan!
Arrazoi duzu, ematen berba honek, sarritan usainekin gertatzen den bezalaxe, haurtzarora eramaten gaituela berehala.
Neuk ere txikitako oroitzapenekin lotzen dut 'amante' hori. Txikitako emakumeekin hain zuzen ere. Familia eta inguru erabat erdaldunean bizita, txikitan harrigarria egiten zitzaidan portaleko emakumezko helduenetako batzuek 'amante' esaten zigutenean portaleko haurroi.
Bazen familia bat, Lekuetarrak. Oker ez banago, eraikina haien baserria egondako orubean egina zegoen. 'Josechu, amante' nintzen etxeko amama eta berramamarentzat, eta gaur egun bizirik geratzen den amak ere halaxe deitzen dit. Eta entzuten diodan bakoitzean, ez dakit zergatik, etxeko zaharrena zen Martinak behin eman zidan txokolate pusketa goxo-goxoa etortzen zait burura. Beldurra ematen zigun gaixoak, peluka eta txarto marraztutako bekainekin, baina goxo-goxoa zen.
Eta seguru oso euskara ederra zuela, gurekin sekula konpartitu ez bazuen ere :/