Transmisioa aldarrikatu nahi dut
Etxean eta kalean ikusten ditudanak sentipen gazi-gozoak sortzen dizkit nire barrenean. Badira sentipen gozoak tarteka, esaterako, zazpi urteko alabak esandako esalditxo hau, sinplea esaldia bera, baina baduena atzealdea nire ustez: —“Ama, nik Maialen Lujanbion modukoa izan nahi dut!”.
Azalpenak ematen hasita, esan beharra dago 2013ko Bertsolari Txapelketa Nagusia bukatu zeneko gauean esan zidala hori. BECa BECteta BECrari begira, BECrtsotan. Txapelketak sortzen duen zirrara berezia telebista bidez bizi ostean botatako esaldia da hori. Egia esan behar badut, ederra izan zen momentua; ederra alabak esandakoa. "Clan telebista-kateko pertsonaiei konpetentzia egiteko gai da gure Maialen Lujanbio", pentsatu nuen nik, eta, hori, bene-benetan garaipen itzela iruditzen zait.
Baina buelta nadin harira. Momentu gozoetan, euskal munduak baduela zer eskaini uste dut, modu naturalean, dibertsioz, izatez eta izanez; transmisio bidez alegia. Hain zuzen, horretan sinisten dudalako nahi dut transmititu. Transmititu behar dugula ohartu behar dugu orain; etorkizunean, nahigabe, inertziaz transmititzeko gai izan gaitezen.
Amak eta aitak eman didatena jaso dudalako dagokidala orain niri ematea badakit, eta saiatzen naiz horretan; ilusioz gainera momentu gozoenetan.
Baina momentu gazietan ezinean ari garela ohartzen naiz. Amurizak eta Markezek egindako kantuak dioen bezala, badagoela indar bat sumatzen dut, hiltzen utzi ez gaituena orain artean, baina era berean uste dut elikatzen ez den indarra ahuldu egiten dela, eta, litekeena dela, noizbait hiltzea.
Horregatik aldarrikatu nahi dut eta protesta egin. Ozen ahal bada.
Esan nahi dut, umeei begira bizi garen mundu honetan, ez dutela umeek etorkizun euskalduna eraikitzeko giltza. Haiek etorkizuna dira bai, baina etorkizuna helduoi begira (helduon ereduak kopiatuz) eraikitzen dute umeek. Horregatik esan nahi dut ardura gurea dela, helduona, eta kito!
Badakit, eta aldarrikatu nahi dut, ez duela balio seme-alabak ikastolara eramate hutsak, gero besterik ez bada egiten eta bizitzen. Halako ekintza isolatuek ez dutela balio transmisiorik ez bada. Ezin garela euskaldun izan euskal kantak kantatuaz bakarrik. Edo euskal dantzak dantzatuaz bakarrik. Edo txakurrei eta umeei euskaraz arituaz bakarrik. Edo Korrikan parte hartuaz bakarrik. Edo manifestaldietara joanda bakarrik. Gero, euskaldun izanda ere, tabernan, ikastolako atean, kalean, txokoan… helduon artean erderaz egiten badugu. Ez du balio ez delako transmisiorik egongo, hizkuntza behar delako transmititzeko. Gure hizkuntza gurea transmititzeko.
Aldarrikatu nahi dut irakasleek badutela haien ardura, baina ez dela, askok uste duen bezala, batez ere irakasleen ardura. Kalean dago gakoa. Familian dago gakoa. Aisialdian dago gakoa. Hau da: helduongan dago gakoa eta ardura.
Esan nahi dut ezkutatzen dena ezin dela transmititu, eta gurea maitatzen, kaleratzen eta erakusten hasteko sasoia dela. Garaia gureaz gozatzeko, garaia kontziente eta kontsekuente izateko. Garaia gurearekin dibertitzeko; bai, dibertitzeko. Dibertitzen bagara transmisioa egongo delako. Goza dezagun gureaz berandu baino lehen. Kanta dezagun, gaizki bada ere. Dantza dezagun, malgu eta indartsuak izan gabe ere. Antzez dezagun, zurrunak izanda ere. Ipuinak konta ditzagun, euskara perfektua izan gabe ere. Egin dezagun jaso dugun hori, denetik apur bat, biziko bagara komunitate gisa. Izan gaitezen aktibo gure norbanakotik.
Adierazi nahi dut ez dela hizkuntza kontua soilik, baina hizkuntza kontua ere badela. Euskara tresna bat da, bizitzeko era bat transmititzeko balio duen tresna; oinarrizko ardatza, baina tresna. Maika Etxekopar kantariak ongi esana duen bezala: euskaldun ez direnek oso ongi kantatzen dute euskaraz Zuberoan. Eta nik diot: eta Eibarren. Baina ezin dira horrela kantuak ulertu; kantuak bizi. Ulermenik ezean hitzak indarra galtzen du eta ez du transmititzen; ez duelako sentitzeko balio; ez duelako ginena eta garena jakiteko balio; ezta izango garena erabakitzeko balio ere. Euskal transmisioak euskara behar du bai ala bai beraz. Baina baita gureaz gozatzea ere. Elkar elikatzen dute ezbairik gabe.
Oihukatu nahi dut arduratuta nagoela. Badakit indar bat "badela hor orain artean hiltzen utzi ez gaituena", baina ez dakit zenbat iraungo duen; eta nik gure alabek nik jasotakoa jaso dezaten nahi dut; gutxienez hori. Gero, tresna horiekin zer egin nahi duten aukera dezaten.
Hori guztiagatik transmisio aldarrikatu nahi dut!
