Txinan sakontzen
Luze, luze, luze iraun destan liburua, ardau kopa onen modura. Sekulan etxuat halako bat irakorri: urtebetez Txinan zihar trenez ibilli dan tipo baten kronika luzia dok (595 pajina). Trenan barruko gorabeheria, jente normalakin izandako hartuemona: Txinara allegau arte Iparrameriketako turista taldiakin egitten jok –kristonak eta bi jiñok euren kontura-; gero, Txinako gobernuak “karabiñia” ipintzen jetsak; azkenik, karabiñiari izkin emon eta bere kontura amaitzen jok biajia, Tibeten. Zoragarrixa izan bihar dok holan ibiltzia gero... bizi izandakua idatzi eta liburuak argitaratzeko aukeriakin!
Theroux honen idazkera estilua gustau jatak, detalleren bat kenduta (momentu batzutan beste kulturekin despektibo xamarra agertzen dok; edo leku bat “politta” edo “zatarra” dan berediktua emoterakuan be lijero xamar...). Gehixenetan, halan be, txoke kulturalak umorez kontatzen jittuk eta helburu didaktikuakin; ez dakadaz danak goguan, hain biaje luzian danetik jagok eta... Halan be, neretako interesgarrixena maoismuan asuntua izan dok, orduko Txinan dekadente xamarra zana (urte horretan bertan izan zittuan Tiananmen plazako istilluak) eta txinatarrak ulertzeko klabe garrantzitsuak (9 barre mota desbardiñak azaltzen dabenekua, adibidez). Euskaldunondako inpenetrable xamarra dan jente horrengana hurreratzeko balekua dala, esango najeukek. Bide batez, Txinako Gerra Zibillian gertatutakua ezagutu ahal izan dot, buruan flotian nittuan izen batzu (Chiang Kai-shek...) hobeto kokatzeko, eta Taiwan be... Txina dala deskubriduta!
Bide batez, irakurketa hau baztartutako liburuxka bati heltzeko atxeki aproposa izan dok: Josu Lavinek erregalautako “liburu gorri” famatuan alia. Dana etxuat irakorri, jakiña –gaixa etxatak hainbeste interesatzen- baiña halako eta halako kapituluak aittatzen ziranian, liburua hartu eta ¡ttak! Krutwigen itzulpena kontsultatzeko aukeria oso erabilgarrixa izan dok.