Salvo Jauregixak sorginduta
Hiri haundixetan, erlauntza izaeriak etxebizitza mota berezixak egotia ekartzen jok. Asko erakartzen nabenak, nere alderdi sordidotik.
Bartzelonan izan nintzuan konsziente estraiñekotz, Drenaje Linfatikua ikastera juan nintzaneko hartan. Ordurarte nere hiri haundixetako esperientzixia eskaparatietakua zuan, kale zabal, eder eta zurixena hala egixa; orduan tokau jatan estraiñekotz ostatu merkia billau biharra, eta eraikin aberatsak atzian izaten dittuezen barruko patixo illun, siniestro eta koipetsuak ikustia.
Goguan jakat Madrillen ikusittako etxe ha: pegora elegantetik sartu, eta haren atzekaldian, ate txikitxo batetik atzeko beste pegora korrientiago batera pasau, gure laguna bizi zan etxekua, sasoi bateko zerbitzarixen bizilekua kontizu. “Manzana” erraldoi háren patixo interiorrak kanpofoballan tamañokuak izaten dittuk ba: gure lagunan etxiori be, halako baten barruan jeguan, kalerako bista barik...
Lehelengo raskazieluak be, oso erakargarrixak egitten jatazak horretxengaittik. Oin dala 90 urteko superlujoko eraikiñen bittartiak, aszensore-zuluak, bentilaziño-patixuak... ¿zelakuak ete? Halan be, etxuat izan halakorik barrutik ikusteko aukerarik (Empire State etabar...), ez bada marrazki bizidun eta pelikuletako “Gotham City” estiloko eraikin gargoladun modernuen rekreaziñuak.
Biharbada horretxeittik egin jataan hain deigarrixa Montevideoko Salvo Jauregixa. Nere hango abentura gogoangarrixetan hutsunia legez izan zuan ha ikustia; nere buruan “pause” sakatu eta hari begira geldirik geratu nintzan, fletxazuak jota legez. Hori izan zuan lehelengo inpresiñua; eta lagunen geroko azalpenak, ondiok erakargarrixago egin jesten. Arkitektuen hermetismua; La Plata ibaiko bestekaldeko dorre bikixakingo relaziñua; Divina Comediako pasartien araberan antolatutako egitturia; eraikiñan barruan dagozen irudi eta detalle misteriotsuak...
Halan, zirrada berezixa igarri juat Uruguaiko euskaldunen azken barrixak jasotzian. Korrika Yoruguako irudixen artian, nere torre berezi hori euskal giruan erdi-erdixan ikusi dotelako, orduko gomutei gaur egungo koloria ipiñitta.