Sálvese quien pueda
Eginbiharreko lehelengo gauzia Pio semiaz ahaztutzia da; idazkeriak ez daka zerikusirik, kazetari kronikak diraz, eta XIX.ko prosa loretsua da; baiña zorionez, idazteko premiñiak ez detsa Serafiñi floritura askotarako astirik emoten, eta errez irakortzen da. "El Tiempo" izperringi madrildarrari bialdutako kronika txorta honek II. Karlistadako azken egunak kontatzen dittu: Serafin Gipuzkoa inguruan leku batetik bestera mobitzen da, liberalen tropekin batera, Lizarrako konkista ostian Alfonso XII. Espainian sartzen dan sasoia da, gero karlisten artian desbandadia ("presentaziñuak") gertatzen danekua. Gerrian tarte oso zihetz bat kontatzen dau, baiña interesgarrixa da. Bizi-bizixa, gertakari nagusixen azpiko tropen bizipenak-eta.