Paradoxa kapilarrak
Ni umia nintzanian hasi ei zuan jentia kirola masiboki egitten. Ordurarte umiak, lau zorok eta kirol taldietako lagunak baiño etxuen “kirolik” egitten: ¿biharretik neka-neka eginda urten eta gero hor zihar saltoka ibilli? Et, et... Kultura kontuak. Beti be kaleko kirola esan gura dot, ez mendixetara igotzia –hau bai egin izan dok aspaldixagotik-.
Sasoi hartan eregi zittuan polikiroldegi gehixenak. Honekin batera eurak erabiltzeko arau batzu ipiñi bihar izan ziran, jakiña: gu, basatixok, espazio publiko amankomun ezezagunetan usarixo pribauak erabiltzeko zaliak gaittuk-eta (gogoratu bestela lehelengo garraio publikuetako letreruak: “no escupir al suelo”, eta plazetakuak “prohibido hacer aguas mayores y menores”). Polikiroldegixetan beraz, eta piszinetan bereziki, arau barrixak etorri zittuan eibartarrondako: ezin da txixarik egiñ uretan (¿zer dago naturalagorik, instintuak agindutakorik, ur hotzetan sartu eta automatikoki txixa egittia baiño? galdetu hondarreko bañistei, edo descenso de cañones egitten dabenei) eta txapela jantzitta sartu bihar dala askara.
Gaur gauza zihero naturaltzat juagu, beraz, piszinara sartu aurretik dutxatik pasatzia eta txapela jantzitta sartzia. Eta hala egiñ ezian, hantxe etortzen jak sokorristia: “aizu, gorro barik ezin leikela sartu”.
Aztertu daigun baiña: ¿zein dok buruko txapelan helburua? Jausi leikiazen ulieri eustia, piszinako desaguiak ez ataskatzeko. Ondo. Zentzua be ba jeukan lehen:
- 1970 hamarkadan jente gehixena astian behiñ dutxatzen zuan.
- Orduan, piszina bateko erabiltzaille gehixenak gaztiak ziran (ye-ye ez baziran, heavyxak...buruan ule askokin behintzat).
Gaur egunian, baiña, igarixan egittera doiazenak ez dittuk bakarrik gaztiak, eta gauzak aldatu egin dittuk. Esate baterako:
- Igarilari asko burusoillak dittuk, baiña korputza ulez beteta. ¿Zetako biajok hartz batek txapela?
- Jente gehixena egunian behiñ dutxatzen dok ¿zertarako dutxatu piszinara sartu aurretik? (eta gaiñera jaboi barik: ¿zer garbitzen zeban 1980ko metalurgiako bihargiñ igarilari harek?).
Anakronismo hutsa dalako, aldarrikatu daigun: ¡buruak askatu! ¡dutxa hotzik ez, piszinara sartu aurretik! ¡pentsau buruakin!
Edo bestela, kontuan ule kiribixotsurik ez lagatzia badok behintzat, danok neoprenozko jantzixakin piszinara. Orraittiokan.
Halako arauak egin ziranian arrazoiren bat izango juen. Beharbada garbitze sistema ataskatu zeikean uliekin. Hala badok, kalbosuak txanua jantzi behar? Denboria pasata arauak bajirauk baina arrazoia ahaztuta, oingo garbitze sistemak ez dittuk oin dala hogei urtekuak. Izan leikek arrazoia be galduta egotia, baina ez daigun pentsau, legia bete behar dok legia dalako. Beti jagok burubakoren bat horrekin bere autoritateari ero bere autoestimuari eusten detsana.