Odol hotzian
Euskerazko liburuak irakortziak (ondiok) emoten destan alperguria gaindittuta (ele bittan datozen gutunetan, gaztelerazko bertsiñua irakortzen dotenetakua nok), nere kontrarixiak gomendatuta hartu juat ale hau. Etxatak damutu. Oso landuta, bikaina, irakorterreza eta interesgarrixa egin jatak. Iñok “emakume literatura” esango letsakek, goittik behera -genero ikuspegittik ezin bestela izan-, baiña umien ekoizpenian %50a dakagun neurrixan, gizonoi be goittik behera interesatzen jakuzen gauzak dirazela be esan leikek. Begirada zorrotza, azkenaldixan askotan ikusten dan planteamendu erreibindikatibuan barik, umiak izatian inguruko asuntuetan egoten dirazen egitateak gordinki planteatzen dittuana; nere ustez, genero guztien konplizidadia lortzeko estrategia hobian.
Planteamendua gustau jatak; In Cool Blood estiluan, hain-arrarua-ez-dan infantizidio kaso bat planteatzen jok, manikeismo moralaz harutzago juateko saiakeria eginda, periodistikua-izan-nahi-ez-daben estilo periodistikuan. Nobelia ez dok biribilla baiña: kasuan nundik norako guztiak argitzen dittuan autoazalpen-best-sellerristikorik ez dagok; eta txarto ohittuta gagozenez, hori faltan botatzen dok (baiña hori neure gabezixia dok, ez liburuana). Esandako moduan, bikaina begittandu jatak.
Pentsatzen laga naben pasarte bat:
“Txikitako ipuinetan gaiztoa beti da amaordea, inoiz ez da ama. Amaordea da Errauskine esklabizatzen duena. Amaordea, berriro ere, Edurnezuriren bihotza kutxa batean sartuta ikusi nahi duena. Ama ez da inon agertzen istorio horietan, hilda dago aspaldi, ahaztuta. Amaordeaz libratzea da neskatoen aukera bakarra. Nondik nora amaordeekiko obsesio hau? Psikoanalisiak azaltzen digu amaordearen figura umeak egiten duen disoziazioaren isla baino ez dela. Ama eta amaordea, egiazki, bat dira. Bata bestearen aurpegi iluna. Amak maltzurki, ankerki jokatzen duela ezin onartuta, amaorde bihurtzen da, bestea da, ez aman. Onberatasun eta samurtasunaren bidera itzuli bitartean ez zaio ama titulua bueltan emango.
Ez da umeen beharrizan psikologikoa soilik.
Tradizio judeo-kristauak mutur absurdoetara eraman ditu disoziazio hauek: ama birjinaren figura asmatzeraino. Ama birjina (?). Ama birjina ez da asmakizun judeo-kristaua egiaz. Beste mitema bat da. Han eta hemen, inoiz kontakturik eduki ez duten zibilizazioetan garatutako elementu narratibo errepikatu eta trukagarri bat. Atena, greziar mitologiako jainkosarik garrantzitsuenetako bat, jakinduriaren eta gerraren jainkosa, birjina zen. Hefestok desiratu egin zuen, hainbeste desiratu, ezen haren arropen gainean eiakulatu zuen. Atenak, nazkatuta, Hefestoren hazia lurrera bota zuen eta handik jaio zen bat-batean Eriktonio, Atenak semetzat hartu zuena, birjinitatea mantenduz, noski. Maia, Budaren ama, argi-izpi batek utzi zuen haurdun (Budak, azken finean, “iluminatua” esan nahi du), gertatzear zen mirakulua amets batean errebelatu zitzaiolarik. Coatlicue, mitologia aztekako jainkosa, tenplu batean erratza pasatzen ari zela, luma-bola bat zerutik jaitsi, azala ukitu eta haurdun utzi zuen: handik jaio zen Huitzilopochtli, sortzez garbia hau ere. Mitra, jainko pertsiarra, Anahitaren erraietatik jaio zen, baina modu berezi samarrean (edo ez), Anahita birjina baitzen.
Nondik nora haurdunaldi birjinalekiko obsesio errepikakor hau?
Disoziazio histerikoa, anti-biologikoa, anti-enpirikoa da.
Eta batez ere misoginoa.
Inor ama bada, ezin sexuarekin nahastuta egon. Sexuarekin nahastuta egonez gero, puta da seguru. Puta bada, ez du bizitzarik ematen, aitzitik, arriskutsua da eta, gehiegi gerturatuz gero, bizitza bera kendu egiten du, hiltzailea bihurtuz. Eta hiltzailea ez dena, puta ez dena, horixe da ama, bizitza ematen duena.
Edo sinpleago jarrita.
Denak putak, nire ama izan ezik.
Entzuna dugu istorioa, behin eta berriro”.
